Mitologia egipska – mitologia panująca w Egipcie aż do nadejścia chrześcijaństwa i islamu . Rozwijana przez ponad trzy tysiąclecia istnienia kultury staroegipskiej.

Bogowie

Początkowo w Egipcie uznawano wielu bogów . Wyobrażenia podlegały zmianom w zależności od sytuacji politycznej w Egipcie, dominującej grupy i jej przywódcy, postaci bogów były łączone i zmieniane.

Główne wierzenia z wczesnego okresu formalizowały 5 wyraźnych grup terytorialnych, wykrystalizowanych z wcześniejszych wierzeń miejscowych:

• dziewiątka ( Ennead ) z Heliopolis , której głównym bogiem był Atum
• ósemka (Ogdoad) z Hermopolis , której głównym bogiem był Re
• Chnum - Satis - Anukis triada z Elefantyny , gdzie głównym bogiem był Chnum
• Amon - Mut - Chonsu triada z Teb , gdzie głównym bogiem był Amon
• Ptah - Sechmet - Nefertum triada Memfis , niezwykła o tyle, że bogowie nie byli powiązani przed sformalizowaniem triady, nadrzędnym bogiem był Ptah

W końcowej fazie, kiedy Egipt znalazł się pod wpływem helleńskim, pozostała triada: Ozyrys , Izyda i Horus oraz ich wróg Set . Każda część triady miała własny ośrodek kultu. Jednak nawet na tym etapie łączenie trwało, Ozyrys i Horus stawali się aspektami tej samej postaci. Cała sytuacja zmierzała w kierunku monoteizmu . Wcześniejsze próby wprowadzenia monoteizmu, przez wybranie jednego z bogów a odrzucenie pozostałych nie powiodły się.

Śmierć

Set

W wierzeniach egipskich ludzka dusza istnieje również po śmierci ciała i składa się z pięciu części: Ka , Ba , Ach , Imienia oraz Cienia . W celu zachowania tożsamości w istnieniu po śmierci, ciało było balsamowane i mumifikowane . Ciała były tymczasowo umieszczane w trzcinowych trumnach w bardzo gorącym piasku, co szybko wysuszało zwłoki i zapobiegało rozkładowi. Później następował pogrzeb. W późniejszych czasach zaczęły powstawać drewniane groby, rytuały i reguły pochówku były rozbudowywane, komplikował się sposób mumifikacji. Balsamowanie zostało wynalezione w okresie Czwartej Dynastii. Usuwano wszystkie miękkie tkanki, a powstałe miejsca wypełniano natronem.

Istotną rolę odgrywała Księga Umarłych – zbiór prawie dwustu magicznych tekstów, rysunków i pieśni, dopasowywanych każdorazowo do osoby zmarłego, mających ułatwić mu przejście do świata pośmiertnego. W niektórych grobach Księga Zmarłych jest również wymalowana na ścianach.

Według późniejszych wierzeń, dusza zmarłego zostaje przyprowadzona przed oblicze Anubisa , a ciężar jego serca – zapisu moralności – jest porównywany z ciężarem pióra Maat – bogini prawdy, sprawiedliwości i porządku. Jeśli wynik wypadnie na korzyść zmarłego, to zmarły jest prowadzony przez Horusa do Ozyrysa , w przeciwnym wypadku jest pożerany przez Ammit (por. Am-heh ) – pożeraczkę grzeszników o głowie krokodyla , tułowiu geparda i zadzie hipopotama .

Bibliografia

• Tadeusz Andrzejewski – Księga Umarłych Piastunki Kai, Warszawa 1951.
• Tadeusz Andrzejewski – Księga Umarłych kapłana-pisarza Neferhotepa, Kraków 1951.
• Tadeusz Andrzejewski – Opowiadania egipskie, Warszawa 1958.
• Tadeusz Andrzejewski – Dusza boga Re, Warszawa 1967.
• Jaroslaw Černý – Religia starożytnych Egipcjan, PIW, Warszawa 1972.
• Elizabeth Hallam – Bogowie i boginie., Wyd. Diogenes, Warszawa 1998.
• E. Hornung – Jeden czy wielu: koncepcja boga w starożytnym Egipcie., Warszawa 1991.
• S. Ikram – Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie., PIW, Warszawa 2005.
• Jadwiga Lipińska, Marek Marciniak,Magdalena Galewska – Mitologia starożytnego Egiptu, seria: "Mitologie świata", Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986.
• S. Lorentz – Bóg i człowiek w starożytnym Egipcie, Warszawa 1972.
• Guy Rachet – Słownik cywilizacji egipskiej, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 1994, 2004.

Zobacz też

• Bogowie starożytnego Egiptu
• Starożytny Egipt ( Tablica chronologiczna )
• Mitologia grecka