Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Reforma rolna

Reforma rolna

Reforma rolna – usankcjonowana prawnie zmiana stosunków własnościowych na wsi połączona ze zmianą struktury agrarnej przez komasację lub parcelację gruntów.

Spis treści

W okresie międzywojennym

Kwestia agrarna była jednym z najistotniejszych problemów politycznych i gospodarczych Polski na początku lat dwudziestych XX wieku . Szczególnie ostro występował problem głodu ziemi wśród chłopów w byłych zaborach austriackim i rosyjskim.
W Polsce reformę rolną postulował w swej uchwale z 10 lipca 1919 r. Sejm Ustawodawczy . Uchwała ta stanowiła jedynie bazę do opracowania w przyszłości ustawy. Ustawa w sprawie reformy rolnej, prawnie rozpoczynająca proces reformy, została uchwalona w dniu 15 lipca 1920 r. bez dyskusji.

Ustawa ta przewidywała:

  • parcelację całej ziemi państwowej oraz parcelację ziemi wykupywanej przez państwo od obszarników,
  • parcelację dóbr kościelnych,
  • odszkodowanie za wywłaszczone majątki w wysokości połowy ceny rynkowej,
  • możliwość uzyskania kredytu na zakup ziemi w wysokości do 75% wartości parceli,
  • przyznanie ziemi przede wszystkim bezrolnym i małorolnym, przy czym pierwszeństwo przysługiwało inwalidom wojennym i robotnikom rolnym,
  • pozbawienie prawa do ziemi chłopów, którzy uchylali się od służby wojskowej i/lub brali udział w zajmowaniu siłą ziem folwarcznych.

Jesienią 1920 r. podjęto kroki w celu realizacji tej ustawy, jednakże nie na długo, ponieważ ustawa o reformie rolnej okazała się być sprzeczna z artykułem 99 Konstytucji marcowej . Tym samym zostało sparaliżowane wykonanie reformy, a kwestia ta stała się kartą przetargową w potyczkach politycznych przez następne 4 lata, kiedy to powrócono do idei przeprowadzenia tejże reformy.

W latach 1919- 1920 rozparcelowano jedynie 19 tys. ha (należących głównie do byłych rodzin panujących w państwach zaborczych, Komisji Kolonizacyjnej i Rosyjskiego Banku Włościańskiego).

Kolejną ustawę w tej sprawie uchwalono w 1925 r. Do 1939 r. reformę zrealizowano w 58% przez przymusową sprzedaż nabywcom lub wykup przez państwo gruntów podlegających parcelacji. Rozparcelowano około jednej piątej ziemi należącej do majątków ziemiańskich.

Po II wojnie światowej

Zobacz: Reforma rolna w Polsce (1944)

Po II wojnie światowej , podział ziemi nastąpił na mocy wydanego przez PKWN dekretu o reformie rolnej, z 6 września 1944 . W latach 1944 - 1948 reformę rolną przeprowadzono w większości wypadków bez odszkodowania równego wartości rynkowej ziemi – majątki należące uprzednio do Niemców lub do zdrajców narodu (określanych na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 "o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną oraz dla zdrajców Narodu Polskiego"), nie podlegały rekompensacie. W pozostałych przypadkach obiecano wypłatę comiesięcznej pensji - wysokością równej przeciętnej pensji urzędnika państwowego średniego szczebla.

Reforma rolna zlikwidowała majątki powyżej 50 ha ziemi uprawnej (w byłym zaborze pruskim , z uwagi na inną strukturę własnościową – 100 ha ziemi ogólnej). Często jednak parcelacji podlegały majątki mniejsze. Wraz z reformą ziemiaństwo , jako warstwa społeczna, przestało istnieć.

W czasie przeprowadzanej po 1944 reformy rolnej, ze skonfiskowanych ziem utworzono Fundusz Ziemi. Za jego pośrednictwem poprzez tzw. nadziały tworzono nowe gospodarstwa rolne i powiększano gospodarstwa karłowate. Za otrzymaną z nadziałów ziemię, chłopi płacili równowartość przeciętnych rocznych plonów z danego przydzielonego obszaru, jednocześnie Fundusz Ziemi rozkładał im spłaty zobowiązań z tego tytułu na dalszych 10-20 rat rocznych.

Ogółem, w latach 1944 - 1948 , na cele reformy rolnej zostało przejętych 9707 majątków ziemskich (ok. 3,49 mln hektarów ). Z liczby tej rozparcelowaniu uległo 1,2 mln hektarów pomiędzy 387 000 rodzin chłopskich[1]. Z pozostałych obszarów, w większości stanowiących grunty leśne , gospodarstwa wodne (np. stawy hodowlane), a także z różnych przyczyn tereny wyłączone z parcelacji - utworzono różne ośrodki rządowe, szkoleniowe lub rolnicze placówki wzorcowe[1].

Skutki gospodarcze w Polsce

Chociaż reforma rolna poprawiła w pewnym stopniu sytuację ekonomiczną chłopów bezrolnych i małorolnych, którzy otrzymali nadziały ziemi, to z makroekonomicznego punktu widzenia była zjawiskiem niekorzystnym. Parcelacja uderzała w wielko- i średniopowierzchniowe gospodarstwa towarowe, produkujące na rynek, w których miejsce powstawały gospodarstwa małe, funkcjonujące głównie na własne potrzeby właścicieli, będących w stanie sprzedawać tylko niewielkie nadwyżki wytworzonych produktów. W połączeniu ze spadkiem nakładów inwestycyjnych (na które małorolnego chłopa nie było stać) skutkowało to spadkiem produkcji w rolnictwie.

Powiększanie powierzchni małych gospodarstw nie poprawiało w znaczący sposób ich efektywności, sprzyjało natomiast decyzjom o ich podziale między spadkobierców właściciela, którzy w innym wypadku musieliby szukać zatrudnienia poza rolnictwem. W rezultacie utrwaleniu uległ problem przeludnienia agrarnego na polskiej wsi.

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Andrzej Poleski, Jakub Basista, Tadeusz Czekalski, Krzysztof Stopka: Dzieje Polski. Kalendarium. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2000, ss. 718, 719. . 

Zobacz też

Bibliografia

  • Zarys Historii Polski strona 596 , Państwowy Instytut Wydawniczy 1980
  • Najnowsza historia Polski 1914-1945 ,Świat Książki ,Warszawa 2003
  • Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, Kostrowicka I., Landau Z., Tomaszewski J., str.273-274, Książka i Wiedza, 1966


Inne hasła zawierające informacje o "Reforma rolna":

Iwan IV Groźny ...

Nowa Polityka Ekonomiczna ...

Ludwik XVIII ...

Armia Czerwona ...

1932 ...

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" nie mogły złagodzić nieliczne gesty (np. zachowanie " Mazurka Dąbrowskiego " jako hymnu państwowego, Reforma rolna , dopuszczenie do współrządzenia zmutowanych partii PSL i SD , celowo opóźniana ...

Bolesław V Wstydliwy ...

Józef z Nazaretu ...

Stronnictwo Demokratyczne rozwoju gospodarki (gospodarka planowa, swoboda działania związków zawodowych, nacjonalizacja głównych działów przemysłu, Reforma rolna) i podniesienie poziomu edukacji. Występowano przeciwko koncepcjom nacjonalistycznym i totalitarnym, ...

1960 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Reforma rolna":

212 Gospodarcze i społeczne problemy II Rzeczypospolitej (plansza 6) class="lekcja_boks"> Reforma rolna Ustawy faktycznie w życie nie wprowadzono, jednak kwestia wróciła ponownie w ...

233 Życie religijne w XX wieku (plansza 12) ...

218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 13) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie