Zrzutnia bomb głębinowych razem z bombą na rufie ORP "Błyskawica"

Amerykańska szybko tonąca bomba głębinowa Mark XI o kształcie kroplowym, z okresu II wojny światowej

Wybuch bomby głębinowej

Bomba głębinowa to broń morska, przeznaczona do rażenia okrętów podwodnych znajdujących się w zanurzeniu. Do czasów II wojny światowej był to główny środek zwalczania okrętów podwodnych (ZOP), później jego rola malała i obecnie ma już raczej znaczenie historyczne.

Bomba głębinowa składa się z ładunku materiału wybuchowego umieszczonego w zazwyczaj cylindrycznym metalowym kadłubie wodoszczelnym, wyposażonym w zapalnik . Najczęściej stosowane są zapalniki hydrostatyczne, powodujące wybuch bomby na odpowiedniej, zaprogramowanej głębokości, uruchamiane na skutek wzrostu ciśnienia wody. W dawnej polskiej literaturze używano też nazwy bomby głębinowej: "bomba hydrostatyczna". Oprócz hydrostatycznych, czasami stosowane są zapalniki uderzeniowe.

Bomby głębinowe były przede wszystkim zrzucane (staczane) ze zrzutni bomb głębinowych - specjalnych pochylni znajdujących się na rufie okrętu nawodnego . Bomby tego rodzaju, nazywane także grawitacyjnymi, wprowadzono w 1916 podczas I wojny światowej - pionierem była marynarka brytyjska. W celu rozszerzenia pola rażenia, oprócz zrzutni bomb głębinowych pojawiły się miotacze bomb głębinowych , miotające je na odległość ok. 50-150 m na burty okrętu za pomocą ładunków prochowych.

Bomby głębinowe były zrzucane i miotane nad domniemaną pozycją okrętu podwodnego, ustaloną np. za pomocą obserwacji, szumonamierników lub hydrolokatorów . Zrzucano je seriami, dla pewniejszego rażenia celu; na przykład podczas II wojny światowej standardowym brytyjskim sposobem użycia była salwa z 5 bomb - trzech zrzuconych po kolei ze zrzutni i dwóch wyrzuconych w tym czasie na boki z miotaczy, przez co pięć bomb pokrywało obszar w kształcie krzyża^[1]. Nastawiano też bomby na wybuchy na różnych głębokościach. W toku II wojny światowej wprowadzono dodatkowo bomby szybciej tonące. Do zniszczenia lub uszkodzenia okrętu podwodnego nie jest wymagane bezpośrednie trafienie, lecz w przypadku dużych bomb głębinowych, wystarczający jest wybuch w odległości ok. 10-20 m. Bomby głębinowe tego rodzaju mają zwykle masę materiału wybuchowego ok. 100 kg, rzadziej do kilkuset kg.

Podczas II wojny światowej wprowadzono sprzężone miotacze bomb głębinowych, miotające większą liczbę lżejszych bomb o masie materiału wybuchowego ok. 15-30 kg, przed dziób okrętu (jak brytyjski Hedgehog - "jeż"). Po wojnie wprowadzono także rakietowe bomby głębinowe , będące niekierowanymi pociskami rakietowymi . Rakietowe bomby głębinowe mają mniejszy ładunek od konwencjonalnych bomb głębinowych i odpalane są seriami ze specjalnych wyrzutni. Po II wojnie światowej pojawiły się też atomowe bomby głębinowe, przenoszone przez rakietotorpedy ze względu na wielki promień rażenia.

Bomby głębinowe przenoszone były głównie na okrętach klas: niszczyciel , fregata , korweta , ścigacz okrętów podwodnych . Od okresu II wojny światowej stosowane są też lotnicze bomby głębinowe, przenoszone przez samoloty i śmigłowce.

Od około lat 70. zrzutnie bomb głębinowych i miotacze bomb głębinowych stosowane są już rzadko, stając się mało skutecznym środkiem walki ze współczesnymi okrętami podwodnymi. Wyparte zostały przez torpedy kierowane i rakietotorpedy. Jako broń uzupełniająca stosowane są wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych, zwłaszcza na okrętach produkcji radzieckiej .

Przypisy

Zobacz też

• AN-Mk 17
• AN-Mk 44
• AN-Mk 53
• AN-Mk 54