Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Ekstraklasa w piłce nożnej

Ekstraklasa w piłce nożnej

Ekstraklasa
Obecny sezon
Państwo   Polska
Organizator rozgrywek Ekstraklasa SA -
Data założenia 4 grudnia 1926
Warszawa
Założyciel14 klubów polskich
Poprzednia nazwaLiga Piłki Nożnej (LPN)
(od 1 marca 1927 )
Przekształcona
na zawodową
2002
Prezes Andrzej Rusko
Rozgrywki
Liczba drużyn16
Niższy poziom ligowy I liga
Puchary: Puchar Polski
Superpuchar Polski
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca Wisła Kraków
(w sezonie 1927 )
Obecny zwycięzca Lech Poznań
Najwięcej zwycięstw Ruch Chorzów , Górnik Zabrze (14)
Oficjalna strona internetowa

Ekstraklasa (w latach 19271939 Liga, w latach 19482008 I liga) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Polsce , będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) systemem kołowym , jako mistrzostwa kraju i przeznaczone są dla 16 najlepszych polskich klubów piłkarskich . Triumfator Ekstraklasy zostaje jednocześnie Mistrzem Polski , zaś najsłabsze drużyny relegowane są do I ligi polskiej (dawnej II ligi polskiej). Pierwotnie zarządzana przez Polski Związek Piłki Nożnej (w latach 19282005 ), następnie (od 18 listopada 2005 ) przez Ekstraklasę S.A. Od 2002 do udziału w jej rozgrywkach zostają dopuszczone wyłącznie kluby posiadające status profesjonalny (tj. działające w formie sportowej spółki akcyjnej), które – po spełnieniu wszelkich niezbędnych kryteriów – otrzymały roczną licencję na występy na tym szczeblu.

Spis treści

Historia rozgrywek ligowych

Historia rozgrywek przedligowych

Tworzenie ligi

Na fali zmian sanacyjnych , zapoczątkowanych w Polsce wiosną 1926 przez przewrót majowy , spora część działaczy piłkarskich postanowiła całkowicie zmienić – obrany w 1919 przez Polski Związek Piłki Nożnej – system rozgrywek o mistrzostwo Polski (MP). Co prawda wcześniej podejmowano podobne próby (już bowiem w październiku 1921 Ignacy Rosenstock oficjalnie wysunął pierwszy, konkretny projekt ogólnopolskiej ligi państwowej "na wzór zachodni" w dwóch klasach rozgrywkowych), jednak z uwagi na niewielką siłę przebicia ich pomysłodawców i brak większego wsparcia ze strony klubów kończyły się one niepowodzeniem. Odnośnie obowiązującego w latach 1920 - 1926 modelu pucharowego coraz powszechniej wnoszono zastrzeżenia, uznając go za przestarzały i zupełnie nieadekwatny do ówczesnego stopnia rozwoju rodzimego futbolu. Z całą pewnością doskonale sprawdził się on na samym początku formowania piłkarskich struktur w II Rzeczypospolitej – bezpośrednio przyczyniając się do sporego wzrostu popularności tej dyscypliny – jednak nie sprostał wymaganiom czasu. Przyszłość widziano jedynie we wprowadzeniu nowoczesnego systemu "każdy z każdym – mecz i rewanż" (zwanego ligowym), a także zwiększeniu liczby drużyn bezpośrednio walczących o tytuł mistrzowski, toteż 2 grudnia 1926 z inicjatywy lwowskich : Pogoni , Czarnych oraz Hasmonei doszło w Krakowie do konferencji porozumiewawczej przedstawicieli 12 "klubów-reformatorów" (ponadto wzięły w niej udział: Polonia , Legia i Warszawianka z Warszawy , ŁKS i Klub Turystów z Łodzi , Wisła Kraków , Warta Poznań , 1. FC Katowice i TKS Toruń ). Z krajowej czołówki brakowało jedynie Cracovii oraz Ruchu Chorzów , które odrzuciły zaproszenie. W trakcie spotkania ustalono wszystkie najpilniejsze kwestie i zaledwie dwa dni później, w tym samym gronie – podczas zebrania zorganizowanego w Warszawie w dniach 4 grudnia i 5 grudnia 1926 – utworzono nowy podmiot (pod roboczą nazwą Liga Polska), działający w ramach PZPN i zamierzający zorganizować pierwszą w historii kraju edycję ligi (dotychczasowym sposobem kalendarzowym, tj. "wiosna-jesień"). Posiedzeniu przewodniczył delegat Pogoni – Tadeusz Kuchar , a wiodące role odegrali działacze wojskowi (głównie warszawskiej Legii), bowiem to właśnie oni byli najbardziej zainteresowani przejęciem kontroli nad niemal wszystkimi dziedzinami życia ówczesnej Polski (a sport stanowił jedną z ważniejszych). 6 stycznia 1927 Liga wybrała swe kierownictwo, jednak nie obsadzając jeszcze stanowiska prezesa.

Zorganizowane w dniach 26 - 28 lutego 1927 w Krakowie 9. Walne Zgromadzenie PZPN jednoznacznie opowiedziało się przeciwko radykalnej zmianie systemu rozgrywkowego, proponując jedynie jego modyfikację. Jednocześnie uwidocznił się wyraźny podział na dwa obozy: "lwowsko-warszawski" (proligowy) i "krakowski" (konserwatywny).

Wskutek braku możliwości wypracowania jakiegokolwiek kompromisu 1 marca 1927 Liga wystąpiła ze struktur związku i rozpoczęła faktyczną działalność pod oficjalną nazwą Polska Liga Piłki Nożnej (PLPN) z gen. brygady Romanem Góreckim (ówczesny szef stołecznej Legii), jako nowo wybranym prezesem (pierwszą siedzibą było biuro stołecznej Polonii). Ostatecznie – w ciągu zaledwie kilku tygodni – przystąpiło do niej aż 57 klubów – w tym chorzowski Ruch, nie uczestniczący w jej tworzeniu (14 z nich utworzyło Ekstraklasę, zaś pozostałe zgrupowano w kilku ligach okręgowych). Nieugięta pozostawała jedynie Cracovia, której sternikiem pozostawał jednoczesny prezes centrali – Edward Cetnarowski , toteż na jej miejsce do PLPN dokooptowano Jutrzenkę Kraków . 13 marca 1927 Zarząd PZPN bezterminowo zdyskwalifikował wszystkich zawodników , działaczy i kluby, które przystąpiły do PLPN, a o całej sytuacji poinformował FIFA . Jednak już 22 maja 1927 związek ustanowił własną 16-drużynową Klasę Państwową, sankcjonując przy tym... system ligowy, jednak wyłącznie pod własną kontrolą.

Komplet wyników 1 kolejki
ŁKS Łódź – Klub Turystów Łódź
2:0 (2:0)
Pogoń Lwów – Hasmonea Lwów
7:1 (3:0)
Legia Warszawa – Warszawianka
1:4 (0:0)
Jutrzenka Kraków – Wisła Kraków
0:4 (0:2)
Warta Poznań – Czarni Lwów
0:3 (0:2)
1. FC Katowice – Ruch Chorzów
7:0 (2:0)
TKS Toruń – Polonia Warszawa
4:3 (4:0)

W międzyczasie – 3 kwietnia 1927 – odbyła się premierowa kolejka PLPN . Na inaugurację rozegrano 7 spotkań (w tym aż 5 derbowych), a pierwszym z nich był – rozpoczęty o 15.00 – mecz ŁKS Łódź – Klub Turystów Łódź 2:0 (2:0). To w czasie jego trwania uzyskano pierwszego ligowego gola w Polsce (zdobył go Jan Durka w 35 minucie pojedynku). Pierwszym liderem zostali piłkarze z Katowic, a z powodu gry nieuprawnionych zawodników w obydwu zespołach debry Lwowa musiano powtórzyć.

20 lipca 1927 zorganizowano spotkanie podczas którego delegatom PLPN i PZPN udało się wypracować kompromis, zaś 30 października 1927 porozumienie stało się faktem (podpisano je natomiast 29 grudnia 1927 ). 18 grudnia 1927 odbyło się w Krakowie 11. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie PZPN, podczas którego doszło do symbolicznego końca "starej epoki" w polskim futbolu, poprzez podjęcie decyzji o przeniesieniu siedziby związku do Warszawy (zwycięstwo działaczy wojskowych, którzy praktycznie od tego momentu przejęli kontrolę nad całym rodzimym futbolem) oraz przystąpieniu Cracovii do PLPN. Kolejne Walne Zgromadzenie PZPN zorganizowano, więc już w stolicy 15 stycznia 1928 i to podczas jego trwania PLPN stała się jednym z 11 autonomicznych członków PZPN (obok 10 okręgowych związków piłki nożnej).

11 września 1927 w Krakowie Wisła rozgromiła TKS 15:0 (7:0), co do dzisiaj pozostaje rekordowym rozmiarem zwycięstwa rodzimej Ekstraklasy. Zresztą cały sezon stał pod znakiem rywalizacji Białej Gwiazdy z katowickim 1. FC finansowanym przez mniejszość niemiecką na Górnym Śląsku. Na finiszu lepsi okazali się krakowianie, którzy w dodatku dwukrotnie ograli najgroźniejszego rywala – 3:0 (1:0) "u siebie" i 2:0 (0:0) "na wyjeździe". Formalnie sezon zakończył się 13 listopada 1927 , jednak w wyniku licznych odwołań ostateczna weryfikacja gier i tabeli nastąpiła dopiero 7 kwietnia 1928 , a więc już w trakcie trwania nowego sezonu . Liga liczyła wówczas 15 zespołów, bowiem dołączono do niej Cracovię, co przy niezmienionych zasadach awansu sprawiło, że w edycji 1929 ponownie wystąpiła w niej nieparzysta liczba drużyn.

Lata 30.

Następne trzy sezony ( 19301932 ) przyniosły stabilizację systemu rozgrywek, w których występowało 12 ekip – jedna spadała i jedna uzyskiwała promocję. Pierwszą poważną reformę wprowadzono w edycji 1933 . 16 stycznia 1933 walne zebranie LPN zatwierdziło projekt podziału Ekstraklasy na dwie równorzędne 6-zespołowe grupy, z których po trzy czołowe miały w II etapie walczyć w grupie mistrzowskiej o tytuł najlepszej w kraju, a pozostałe o utrzymanie na najwyższym szczeblu (tj. miejsca 7-12). Obowiązywała one jednak zaledwie przez rok. W sezonie 1935 po raz kolejny pomniejszono ligę do nieparzystej liczby drużyn (11), a rok później do 10, przy obowiązującej zasadzie spadku i awansu dwóch klubów. Systemem tym grano już niezmiennie do wybuchu II wojny światowej . Hegemonem polskiej ligi lat 30. okazał się chorzowski Ruch, który triumfował w niej cztery razy z rzędu. Wcześniej swe pierwsze tytuły MP zdobyły Warta Poznań i Garbarnia Kraków . W edycji 1937 po raz pierwszy dwie czołowe lokaty zajęli beniaminkowie (Cracovia i AKS Chorzów ), czego nie powtórzono już nigdy później. Ostatnią przedwojenną pełną rywalizację (zakończoną elekcją mistrza) przeprowadzono w 1938 , bowiem sezonu 1939 – na skutek wybuchu II wojny światowej – nie dokończono (w chwili przerwania rozgrywek w lidze prowadził Ruch Chorzów).

Lata powojenne

Po zakończeniu działań wojennych i stopniowym odbudowaniu życia piłkarskiego "nad Wisłą", w czerwcu 1945 rozpoczęto żmudny proces reaktywowania Ekstraklasy (nadano jej wówczas nazwę Liga Państwowa). Wstępny projekt przedstawiono do akceptacji 29 czerwca 1945 , ale został on odrzucony przez 26. Walne Zgromadzenie PZPN.
1 lipca 1946 związek rozpisał referendum na temat systemu rozgrywek o MP, jednak już 26 lipca 1946 gazeta "Sport" przypomniała, że LPN istnieje nadal – nikt jej bowiem do tej pory nie rozwiązał – a na czas wojny jedynie zawiesiła swą działalność. Toteż 10 sierpnia 1946 podczas zebrania w Krakowie (z inicjatywy i w siedzibie Cracovii) reaktywowano ją pod nazwą Liga PZPN. W spotkaniu uczestniczyli delegaci 14 klubów – 9 przedwojennych ligowców (Cracovii, Wisły Kraków, Garbarni Kraków , Legii Warszawa, Polonii Warszawa, ŁKS Łódź, Warty Poznań, Ruchu i AKS Chorzów ), Polonii Bytom (jako spadkobiercy zlikwidowanej Pogoni Lwów), a także 4 "obserwatorów" ( Widzewa Łódź , Lecha Poznań , Zagłębia Sosnowiec i Rymera Niedobczyce ) – którzy obowiązki prezesa powierzyli Tadeuszowi Dręgiewiczowi. Postanowiono na siedzibę Ligi obrać Kraków i ustanowić dwie 12-zespołowe klasy rozgrywkowe: I i II ligę. Jednak już 18 sierpnia 1946 28. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie PZPN całkowicie zanegowało funkcjonowanie Ligi, nie wpuszczając na salę obrad jej działaczy oraz protokołując, że dla centrali... ona nie istnieje. A wszystko w obawie, iż uruchomienie ligowej karuzeli z pewnością pociągnie za sobą konieczność wprowadzenia zawodowstwa, na które w PRL nie można było w żaden sposób pozwolić. Tak więc mistrza kraju z 1946 wyłoniono modelem nieligowym według koncepcji Stanisława Mielecha .
Dopiero październikowo-listopadowa seria artykułów w prasie sugerująca, iż "powstanie zawodowej ligi oczyściłoby atmosferę w światku piłkarskim", doprowadziła do wznowienia dyskusji w tym temacie. Toteż 25 listopada 1946 Zarząd PZPN rozważał dwa projekty ligowe. Pierwszy ( autorstwa Andrzeja Przeworskiego), zakładał zorganizowanie MP'1947 sposobem mieszanym (pucharowo-ligowym), których wyniki byłyby jednocześnie podstawą kwalifikacji do planowanej ligi w edycji 1948 . Drugi – przedstawiony przez Heliodora Konopkę – proponował utworzenie ligi już w sezonie 1947 , a o jej składzie zadecydowałby sam związek według własnego uznania. Podczas obradującego w Warszawie w dniach 14 grudnia i 15 grudnia 1946 29. Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia PZPN najpierw aż 170 delegatów opowiedziało się za reaktywowaniem ligi (wobec 45 głosom przeciwnym i 4 wstrzymującym się), zaś później obydwie koncepcje poddano pod głosowanie. Bezapelacyjnie zwyciężył projekt Andrzeja Przeworskiego, który poparło 182 działaczy (konkurencyjny uzyskał jedynie 37 głosów), dlatego 22 lutego 1947 podczas 30. Walnego Zgromadzenia PZPN (zorganizowanego wyjątkowo w Łodzi – pierwszy i jedyny raz) uchwalono założenie Klasy Państwowej, mającej wystartować systemem "wiosna-jesień" od sezonu 1948 .
14 lutego 1948 30. Walne Zgromadzenie PZPN ostatecznie zatwierdziło 14 klubów, które 14 marca 1948 rozegrały 7 meczów inauguracyjnej kolejki. Pierwszego, po ponad 8-letniej przerwie, ligowego gola uzyskał w spotkaniu Warta Poznań – Cracovia gracz przyjezdnych Stanisław Różankowski, zaś pierwszym liderem została krakowska Wisła (6:0 u siebie z Polonią Warszawa). W końcowej tabeli z identyczną liczbą punktów prowadziły Cracovia i Wisła Kraków, więc o mistrzostwie zdecydował jednomeczowy baraż na neutralnym boisku (stadionie Garbarni Kraków), w którym "Pasy" pokonały odwiecznego rywala 3:1 i to one sięgnęły po tytuł.

Ligową edycję 1951 wygrała Wisła Kraków, ale mistrzostwo przyznano Ruchowi Chorzów – zdobywcy Pucharu Polski . W 1952 kluby rywalizowały w dwóch równorzędnych grupach I i II, ich mistrzowie spotkali się w barażach o mistrzostwo. Do 1961 w I lidze grano według cyklu wiosna-jesień. By przejść na cykl jesień-wiosna w 1962 przeprowadzono skrócone, tzw. przejściowe rozgrywki. Drużyny rywalizowały w dwóch równorzędnych grupach I i II. O 1 miejscu (oraz 3, 5, 7, 9, 11 i 13) zdecydowały dodatkowe mecze między zespołami zajmującymi te same miejsca w obu grupach. Także w sezonie 2001/2002 rozgrywki zorganizowano w grupach – na jesieni w dwóch równorzędnych A i B, a na wiosnę w grupach mistrzowskiej (walczącej o miejsca 1-8) i spadkowej (walczącej o miejsca 9-16).

Idea Ekstraklasa

Na przełomie tysiącleci PZPN rozpoczął działania mające na celu pozyskanie dla ligi tytularnego sponsora. Pierwsze zaawansowane rozmowy prowadzone były z jednym z polskich banków (oficjalnie jego nazwy nigdy nie ujawniono), jednak 18 listopada 2002 negocjacje zakończyły się ostatecznym fiaskiem.

Latem 2004 ogłoszono przetarg w sprawie wykupienia praw do nazwy polskiej ekstraklasy. Przystąpili do niego dwaj oferenci z branży telefonii komórkowej : Polska Telefonia Cyfrowa sp. z o.o. (operator sieci Era ) i Polska Telefonia Komórkowa "Centertel" Sp. z o.o. (operator sieci Idea ). 14 października 2004 komisja przetargowa jednogłośnie uznała ofertę drugiego z nich za korzystniejszą (o 17 procent wyższą od konkurenta), dokonując tym samym wyboru oferenta. 15 października 2004 decyzję komisji przetargowej oficjalnie zatwierdziło Prezydium Zarządu PZPN, przyznając tym samym PTK "Centertel" sp. z o.o. miano głównego i tytularnego sponsora polskiej ekstraklasy piłkarskiej od 1 stycznia 2005 (choć datę podpisania umowy wyznaczono na 1 lutego 2005 , a faktycznie miało do tego dojść na początku rundy wiosennej sezonu 2004/2005 ). Umowa sponsoringowa zawarta została na 3,5 sezonu (do czerwca 2008 ) i opiewała na kwotę 31,6 mln złotych . Pierwotnie planowano, by nowa nazwa I ligi od razu przybrała docelową formę – Orange Ekstraklasa (od nazwy sieci telefonii komórkowej, mającej 19 września 2005 zastąpić markę Idea), jednak po wielu dyskusjach zdecydowano się na ówczesną nazwę sieci – Idea Ekstraklasa (IE).
9 marca 2005 uroczyście zaprezentowano logo IE oraz obraną strategię marketingową, zaś 11 marca 2005 na Stadionie Wojska Polskiego meczem Legia Warszawa – Pogoń Szczecin (3:0) rozpoczęła ona faktycznie swe rozgrywki (pierwszego z nich gola zdobył Marek Saganowski w 48 minucie).

Orange Ekstraklasa

16 września 2005 – na skutek rebrandingu głównego sponsora polskiej I ligi – zmieniono nazwę rozgrywek na docelową – Orange Ekstraklasa (OE). W międzyczasie ( 12 sierpnia 2005 ) Ekstraklasa SA podpisała z PZPN umowę o zarządzaniu IE (dzień formalnego przejęcia piłkarskiej ligi zawodowej), zaś na jej mocy od 18 listopada 2005 (14 kolejki sezonu 2005/2006 ) faktycznie wykonuje te obowiązki (pierwszym spotkaniem był mecz Legia Warszawa – Górnik Zabrze 3:2).
13 lipca 2006 – na wniosek Prezesa Zarządu Ekstraklasy S.A. – Prezydium Zarządu PZPN zatwierdziło nowy regulamin rozgrywek sezonu 2006/2007 , obejmujący swym zakresem jedynie rozgrywki OE (poprzednie przepisy dotyczyły zarówno I, jak i II ligi ). Nowelizacja ta miała na celu uzyskanie większej niezależności zawodowej ligi od PZPN. Według nowych przepisów całością spraw związanych z rozgrywkami OE zajmować się będą jedynie wydzielone organy Ekstraklasy S.A., tj.: Departament Logistyki Rozgrywek i Komisja Ligi.
Inauguracyjną kolejkę spotkań sezonu 2006/2007 rozegrano w dniach 28 - 30 lipca 2006 . Tym samym przeszedł do historii polskiej piłki nożnej jako ten, w którym rozgrywki – od początku do końca – po raz pierwszy prowadził inny podmiot niż PZPN.
Mimo tego część zadań nadal pozostaje w gestii dawnego zarządcy ligi (PZPN). Należą do nich: proces licencyjny, sprawy sędziowskie, sprawy międzynarodowe (m.in. zgłaszanie klubów do europejskich pucharów), kwestie bezpieczeństwa na stadionach oraz sprawy dyscyplinarne w instancji odwoławczej. Dodatkowo – w zamian za przekazanie rozgrywek OE – przez 3 lata (od sezonu 2006/2007 do sezonu 2008/2009 ) PZPN otrzymał będzie od Ekstraklasy S.A. 7,2% udziałów w zyskach oraz corocznie 1 mln złotych (m.in. na zarządzanie rozgrywkami niższych klas).

Reforma 2008/2009

7 stycznia 2007 obradujące w Warszawie walne zgromadzenie sprawozdawczo-statutowe PZPN podjęło decyzję o reformie centralnych szczebli męskich rozgrywek ligowych, począwszy od sezonu 2008 / 2009 . Na mocy zawartych porozumień zmianie uległa zarówno struktura, jak i terminologia poszczególnych klas rozgrywkowych – w tym tej najwyższej – która z I ligi została oficjalnie przemianowana na Ekstraklasę[1].

Zwycięzcy polskiej I ligi

(Uwaga! lista nie jest równoznaczna z listą Mistrzów Polski)

Liga według miast

Pełna lista klubów grających historycznie w I lidze z podziałem na miasta.

7 klubów Kraków Cracovia , Garbarnia , Hutnik , Jutrzenka , Podgórze , Wawel , Wisła
5 klubów Łódź Klub Turystów , ŁKS , ŁTS-G , Union-Touring , Widzew
4 kluby Lwów Czarni , Hasmonea , Lechia , Pogoń
Warszawa Gwardia , Legia , Polonia , Warszawianka
3 kluby Katowice 1. FC , Dąb , GKS
Poznań Lech , Olimpia , Warta
2 kluby Bydgoszcz Polonia , Zawisza
Bytom [2] Polonia , Szombierki
Chorzów AKS , Ruch
Gdynia Arka , Bałtyk
Rybnik ROW , Rymer
Szczecin Arkonia , Pogoń
Wałbrzych Górnik , Zagłębie
1 klub Bełchatów GKS
Białystok Jagiellonia
Częstochowa Raków
Dębica Igloopol
Gdańsk Lechia
Gliwice Piast
Grodzisk Wielkopolski Dyskobolia
Jastrzębie GKS
Jaworzno Szczakowianka
Kielce Korona
Lubin Zagłębie
Lublin Motor
Łęczna Górnik
Mielec Stal
Nowy Dwór Mazowiecki Świt
Olsztyn Stomil
Opole Odra
Ostrowiec Świętokrzyski KSZO
Płock Wisła
Pniewy Sokół
Polkowice Górnik
Racibórz Unia
Radlin Górnik
Radom Radomiak
Radomsko RKS
Radzionków Ruch
Rzeszów Stal
Siedlce Strzelec
Sosnowiec Zagłębie
Stalowa Wola Stal
Świętochłowice Śląsk
Tarnobrzeg Siarka
Tarnów Tarnovia
Toruń TKS
Tychy GKS
Wilno Śmigły
Wodzisław Śl. Odra
Wrocław Śląsk
Wronki Amica
Zabrze Górnik

Prezesi Ligi

Lp.Prezes LigiKadencja
oddo
1. Roman Górecki 1 marca 1927 styczeń 1929
2.Ignacy Izdebskistyczeń 1929 16 stycznia 1933
3.Zygmunt Żołędziowski 16 stycznia 1933 17 stycznia 1936
4.Juliusz Geib 17 stycznia 1936 30 sierpnia 1936
5.Michał Jaroszyński 30 sierpnia 1936 wiosna 1938
6.Karol Stefan Rudolfwiosna 1938 17 września 1939
7.Tadeusz Dręgiewicz 10 sierpnia 1946 18 sierpnia 1946
-Liga zlikwidowana 18 sierpnia 1946 22 lutego 1947
-wiceprezesi PZPN ds. Ligi 22 lutego 1947 14 czerwca 2005
8. Michał Tomczak 14 czerwca 2005 29 listopada 2005
9. Andrzej Rusko 29 listopada 2005

Najwyższe transfery

Najwyższe transfery z ligi polskiej

Imię i nazwisko zawodnikaWysokość transferuCzas transferuKlub sprzedającyKlub kupujący
Robert Lewandowski 4 500 000 czerwiec 2010 Lech Poznań Borussia Dortmund
Łukasz Fabiański 4 350 000 maj 2007 * Legia Warszawa Arsenal F.C.
Dawid Janczyk 4 200 000 lipiec 2007 Legia Warszawa CSKA Moskwa
Marcelo 3 800 000 lipiec 2010 Wisła Kraków PSV Eindhoven
Rafał Murawski 3 200 000 czerwiec 2009 Lech Poznań Rubin Kazań
Maciej Żurawski 3 100 000 maj 2005 * Wisła Kraków Celtic F.C.
Jakub Błaszczykowski 3 050 000 styczeń 2007 Wisła Kraków Borussia Dortmund
Dariusz Dudka 2 500 000 lipiec 2008 Wisła Kraków AJ Auxerre
Sebastian Mila 2 000 000 styczeń 2005 Dyskobolia Grodzisk Wlkp. Austria Wiedeń

Najwyższe transfery do ligi polskiej

W zestawieniu nie ujęto transferów dokonywanych przed 1989 , bowiem – z obawy przed niepokojami społecznymi – faktyczne ich kwoty nigdy nie zostały publicznie ujawnione (oficjalnie podawano jedynie "wersję dla mediów", która niejednokrotnie znacznie odbiegała od rzeczywistych wartości pieniężnych).

Najbardziej spektakularne transakcje czasów Polski Ludowej miały miejsce w latach 80. i ścisły związek ze zmianami prawnymi wprowadzonymi przez piłkarską centralę. Od 4 grudnia 1981 obowiązywał bowiem jej nowy statut, w którym po raz pierwszy zawarto zapisy precyzyjnie regulujące wszelkie kwestie transferów (zwłaszcza krajowych) – dzięki czemu słowo to przestało mieć wydźwięk pejoratywny, a same transakcje stały się jawne (przynajmniej teoretycznie). W lipcu 1983 Dariusz Dziekanowski przeszedł z Gwardii Warszawa do Widzewa Łódź za 21 000 000 ówczesnych złotych , a dwa lata później do Legii Warszawa za 60 000 000 złotych. Z uwagi na galopującą w Polsce od 1981 inflację kwoty te są jednak jak najbardziej porównywalne. W tym samym 1985 za 40 000 000 złotych Zagłębie Sosnowiec sprzedało Górnikowi Zabrze Jana Urbana , a w 1988 Śląsk Wrocław uzyskał za Andrzeja Rudego od GKS Katowice 50 000 000 złotych (choć nieoficjalnie mówiło się o kwocie cztery razy wyższej).

Imię i nazwisko zawodnikaWysokość transferuCzas transferuKlub sprzedającyKlub kupujący
Ivica Vrdoljak 4 150 000 PLN maj 2010 Dinamo Zagrzeb Legia Warszawa
Maciej Żurawski 4 000 000 PLN lipiec 1999 * Lech Poznań Wisła Kraków
Artur Sobiech 3 914 664 PLN lipiec 2010 * Ruch Chorzów Polonia Warszawa
Miroslav Radović 3 150 000 PLN lipiec 2006 Partizan Belgrad Legia Warszawa
Tomáš Jirsák 2 800 000 PLN lipiec 2007 FK Teplice Wisła Kraków
Saidi Ntibazonkiza 2 750 000 PLN lipiec 2010 NEC Nijmegen Cracovia
Grzegorz Kaliciak 2 400 000 PLN czerwiec 1997 Sint-Truidense VV Wisła Kraków
Kamil Kosowski 2 400 000 PLN czerwiec 1999 Górnik Zabrze Wisła Kraków
Tomasz Łapiński 2 400 000 PLN styczeń 2000 Widzew Łódź Legia Warszawa
Marcin Burkhardt 2 400 000 PLN kwiecień 2006 Amica Wronki Legia Warszawa
Bartłomiej Grzelak 2 350 000 PLN grudzień 2006 Widzew Łódź Legia Warszawa
Arkadiusz Głowacki 2 300 000 PLN czerwiec 1999 Lech Poznań Wisła Kraków
Maciej Iwański 2 193 000 PLN czerwiec 2008 KGHM Zagłębie Lubin Legia Warszawa
Milan Jovanić 2 100 000 PLN czerwiec 2010 Spartak Subotica Wisła Kraków
Cezary Kucharski 2 050 000 PLN czerwiec 1995 FC Aarau Legia Warszawa
Marek Zieńczuk 2 000 000 PLN czerwiec 2004 Amica Wronki Wisła Kraków
Piotr Włodarczyk 2 000 000 PLN czerwiec 2000 Ruch Chorzów Śląsk Wrocław
Srđa Knežević 2 000 000 PLN maj 2010 Partizan Belgrad Legia Warszawa
Marijan Antolović 2 000 000 PLN czerwiec 2010 Cibalia Vinkovci Legia Warszawa
  • * – miesiąc podpisania umowy (nie zawsze tożsamy z miesiącem faktycznego przejścia do nowego klubu)

Tabela wszech czasów

Lp.Nazwa klubuSezony w EkstraklasieTytułyRozegrane meczePunktyZwycięstwa ogółemZwycięstwa za 3 punktyRemisyPorażkiBramki strzeloneBramki stracone
1 Legia Warszawa 7481953262693326350451632432099
2 Wisła Kraków 70121818237783625645353030242142
3 Ruch Chorzów 70141832212975810949657728282338
4 Górnik Zabrze 53141504189866312642741423071611
5 ŁKS Łódź 642168917375938746563122102308
6 Lech Poznań 4961370160552716038745618481663
7 Widzew Łódź 314948121438914329626312691084
8 Pogoń Szczecin 39112811233648431145312951540
9 GKS Katowice 308941030321872862871023977
10 Śląsk Wrocław 3119079723255026833110301104
11 Zagłębie Sosnowiec 35950889315425937611311250
12 Zagłębie Lubin 222683861253150204226852786
13 Polonia Bytom 3428628542832626531310701096
14 Polonia Warszawa 28271083526814415528710461159
15 Cracovia 3257478012866316829311171096
16 Stal Mielec 2527387262478227263834844
17 Szombierki Bytom 2517026452350180287875999
18 Gwardia Warszawa 235725391950149228682764
19 Odra Wodzisław Śląski 1441852914514594179487570
20 Odra Opole 225645231820159223645740
21 Amica Wronki 1133249813513593104452370
22 Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski 1029344112412469100420357
23 Warta Poznań 18241042317706916484173
24 Lechia Gdańsk 1843638912718116193426601
25 GKS Bełchatów 824834897975794298296
26 Arka Gdynia 11330318972896137322408
27 Garbarnia Kraków 151315306121064130561561
28 Wisła Płock 9270306827468120290400
29 Pogoń Lwów 13427330413004499537437
30 Stomil Olsztyn 8254296766975103255339
31 Zawisza Bydgoszcz 12356292104080172368540
32 Olimpia Poznań/Olimpia-Lechia Gdańsk 92902657911101108313380
33 Stal Rzeszów 1129025579097114297377
34 Hutnik Kraków 723425475238178299284
35 KS Warszawianka 1327122790047134427612
36 Motor Lublin 927422070092112259372
37 AKS Chorzów 101921968003676336307
38 Bałtyk Gdynia 72101866406185184247
39 Jagiellonia Białystok 7214185522761101177287
40 Korona Kielce 412018250503238160140
41 ROW Rybnik 71981655006583165233
42 Górnik Wałbrzych 61821575305673194246
43 Górnik Radlin 91881555803991238344
44 Zagłębie Wałbrzych 61601425004268131166
45 Czarni Lwów 71641415602979265326
46 Raków Częstochowa 413613636273763120186
47 Sokół Pniewy 413613036164258128190
48 Polonia Bydgoszcz 71561294703574186296
49 Górnik Łęczna 411212834342652105169
50 Ruch Radzionków 39010930301941105135
51 Stal Stalowa Wola 41321033204456113173
52 1.FC Katowice 378883901029164143
53 GKS Tychy 390862803032105113
54 Klub Turystów Łódź 490763201246149212
55 KSZO Ostrowiec Świętokrzyski 392711818175773147
56 Siarka Tarnobrzeg 310265193245988169
57 Arkonia Szczecin 488642002444100166
58 Piast Gliwice 26060161612324776
59 Śląsk Świętochłowice 3664519074084166
60 Unia Racibórz 25238140102877126
61 Hasmonea Lwów 25438140103098149
62 Wawel Kraków 232371301185036
63 Pegrotour Dębica 2643790193643121
64 Strzelec 22 Siedlce 3643614084284169
65 Szczakowianka Jaworzno 13032888144054
66 RKS Radomsko 128317710112334
67 TKS Toruń 2543013043784185
68 Podgórze Kraków 2422711052656103
69 Radomiak Radom 13025809132932
70 Górnik Polkowice 12623665151737
71 Świt Nowy Dwór Mazowiecki 12622557142142
72 Tarnovia Tarnów 126221002144248
73 GKS Jastrzębie Zdrój 13019808142443
74 Dąb Katowice 23614700292997
75 ŁTS-G Łódź 12212306132567
76 Śmigły Wilno 11811501122950
77 Jutrzenka Kraków 12611305184182
78 Lechia Lwów 12211501162366

Od 1927 do 2011 w Ekstraklasie występowało 78 drużyn.

Pgrubiono- drużyny występujące w Ekstraklasie w sezonie 2010-11 .

Kursywa- drużyny nieistniejące.

Źródło:[3]

Liga polska w mediach

Prasa

Utworzenie na przełomie 1926 i 1927 nowoczesnej ligi pociągnęło za sobą konieczność należytego informowania społeczeństwa o wynikach rywalizacji prowadzonej w jej ramach. Co tydzień kibice musieli poznać komplet wyników danej kolejki, strzelców bramek, aktualną tabelę i szereg innych mniej lub bardziej istotnych informacji jej dotyczących.

Najpowszechniejszą wówczas formę przekazywania wiadomości stanowiły relacje prasowe . Jednym z prekursorów fachowego dokumentowania wydarzeń piłkarskich w Polsce był Stanisław Mielech – autor słynnej listy ligowych strzelców, wzoru dla kilku pokoleń rodzimych dziennikarzy . Początkowo kompletne raporty meczowe pojawiały się wyłącznie w gazetach sportowych (głównie Przeglądzie Sportowym ). Z czasem liga zaistniała również w innych tytułach.

Radio

Dodatkowo – niemal od samego początku istnienia LPN – jej propagowaniu pomagało raczkujące polskie radio , będące rówieśnikiem krajowej ligi. Już 22 września 1929 krakowska rozgłośnia Polskiego Radia przeprowadziła pierwszą w historii transmisję ze spotkania ligowego, gdy ze Stadionu Wisły bezpośrednio relacjonowano wielkie derby miasta (gospodarze pokonali Cracovię 5:1, a 3 gole zdobył Henryk Reyman ).

Z czasem zasięg oddziaływania stacji radiowych stał się na tyle duży, że przez lata stanowiły one główne źródło informacji dla kibiców, zwłaszcza tej natychmiastowej ("newsów"). Po wojnie do radiowej klasyki przeszły takie audycje, jak Kronika Sportowa, czy Studio S-13 . Audycje tego ostatniego od 9 września 1970 (dzień premierowego wydania) stanowią idealną okazję do doskonalenia techniki – od nagrań na płytach po przekazy satelitarne – ciesząc się do dzisiaj ogromną popularnością wśród wielu pokoleń sympatyków polskiej ekstraklasy. Idea programu polega na systematycznym łączeniu się ze wszystkimi stadionami, na których rozgrywane są mecze ligowe i zdawaniu z nich krótkich meldunków "na żywo".

Telewizja

Transmisje

Przełom w prezentowaniu ligowej rywalizacji związany jest z pojawieniem się relacji telewizyjnych. Mecze piłkarskiej ligi polskiej na antenie telewizyjnej zaczęto prezentować od końca lat 50. – początkowo były to retransmisje, z czasem rozpoczęto również relacje bezpośrednie (tzw. "na żywo"). Premierę stanowiło – rozegrane 7 kwietnia 1957 – spotkanie Gwardii Warszawa z Górnikiem Radlin (1:0, po trafieniu Zbigniewa Szarzyńskiego). Do 1990 przeprowadzane one były wyłącznie w telewizji publicznej , zaś na początku lat 90. w lokalnych stacjach warszawskich rozpoczęto prezentowanie spotkań Legii, rozgrywanych na Stadionie Wojska Polskiego .

Krokiem milowym w historii mariażu ligi z telewizją była – podjęta jesienią 1994 – decyzja o wejściu na polski rynek medialny francuskiej grupy Canal+ . Premierową transmisję z meczu rodzimej ekstraklasy przeprowadziła ona 1 kwietnia 1995 ( Legia WarszawaGKS Katowice 1:0), wyznaczając od tego momentu nową jakość w tej dziedzinie. Wcześniej bowiem prawa telewizyjne do ligi nie były unormowane, co implikowało całkowitą dowolność w jej prezentowaniu. Objawiało się to przede wszystkim brakiem jednolitego schematu transmisji i sposobu ich realizowania, a co za tym idzie – poziomu. Władze Canal+ Polska powzięły próbę regulacji w tym zakresie, przekonując do swego pomysłu ich faktycznego dysponenta, czyli PZPN. W czerwcu 1995 podpisali oni z TVP, Go&Gol i UEFA 3-letnią umowę na transmisje ze spotkań rodzimej ekstraklasy, a w lipcu 1998 zrobili następny krok – nabywając prawa do ligi na wyłączność. W marcu 1999 Canal+ odstąpił część z nich TVP (na okres do czerwca 2000 ), jednak w międzyczasie z umowy wyłamały się Legia Warszawa oraz Wisła Kraków, które prawa do spotkań rozgrywanych przez nie w roli gospodarza przekazały odpowiednio: Wizji TV i TVN . W czerwcu 2000 z inicjatywy Zbigniewa Bońka doszło do podpisania – między PZPN, a Canal+ – umowy na wyłączne prawa do wszelkich kwestii medialnych związanych z polską Ekstraklasą i II ligą (transmisje, retransmisje, magazyn ligowy, skróty w serwisach informacyjnych). Została ona zawarta na okres 5 lat (od początku sezonu 2000/2001 do zakończenia sezonu 2004/2005 ), a jej wartość wynosiła 100 000 000 USD – dlatego zwykło się ją nazywać kontraktem stulecia. Po upływie terminu jej ważności – w czerwcu 2005 – kolejny przetarg został podzielony na kilka części (prawa do transmisji i retransmisji z meczów w TV, prawa do magazynów ligowych w TV, prawa do skrótów w serwisach informacyjnych, prawa do ligi dla stacji radiowych), a jego głównym zwycięzcą ponownie został Canal+, który musiał jednak "ligowym tortem" podzielić się z TVN (magazyn ligowy).

Do tej pory ligę polską relacjonowano więc na antenach kilkunastu rodzimych stacji telewizyjnych. Prawa do jej pokazywania posiadały już bowiem:

Magazyny ligowe

Pierwszym w historii cyklicznym i profesjonalnym programem, w całości poświęconym polskiej lidze był 30-minutowy Magazyn Piłkarski "Gol" – autorstwa Jacka Laskowskiego – prezentowany na antenie TVP 2 . Jego premierowy odcinek wyemitowano po 18 kolejce sezonu 1994/1995 (początek rundy wiosennej) – 7 marca 1995 (w pierwszych latach – we wtorki, później – w poniedziałki). Formuła programu zmieniała się kilkakrotnie (wraz z kolejnymi seriami edycyjnymi), a z przerwami nadawano go do 2002 , jednak – na skutek utraty przez Telewizję Polską S.A. wszelkich praw do pokazywania ligi – z sezonu na sezon obniżała się jego jakość. Kolejnym magazynem którym był głównie poświęconym polskiej lidze w TVP 2 był Tylko Futbol w sezonie 2002/2003 . Wcześniej spotkania rodzimej ekstraklasy pokazywano kompleksowo w kilkunastominutowym poniedziałkowym programie Liga Polska, składającym się wyłącznie z następujących po sobie reportaży meczowych (bez studia i prowadzącego).

25 lipca 1998 – po inauguracyjnej kolejce sezonu 1998/1999 – na antenie Canal+ wystartował 90-minutowy magazyn Liga+, emitowany regularnie po każdej ligowej turze do dziś (po "kolejkach weekendowych" – w soboty, po "kolejkach w środku tygodnia" – we środy), którego uzupełnienie stanowi niedzielny magazyn Liga+ Ekstra (nadawany od 26 lipca 1998 ).

24 lipca 2005 – po inauguracyjnej kolejce sezonu 2005/2006 – Grupa ITI rozpoczęła na antenach TVN, TVN24 i TVN Turbo nadawanie magazynu ligowego (najpierw pod nazwą Magazyn Idea Ekstraklasa, a od 18 września 2005 – Magazyn Orange Ekstraklasa). Magazyn zakończył swoją działalność wraz ze skończeniem sezonu 2007/2008

20 lipca 2008 – Po finale Superpucharu Polski między Wisłą Kraków, a Legią Warszawa TVP nadało pierwszy odcinek magazynu ligowego "Szybka Piłka".

10 sierpnia 2008 – w trakcie trwania pierwszej kolejki ligowej sezonu 2008/2009 (trzecia wg terminarza) ukazał się pierwszy odcinek magazynu ligowego "Ekstraklasa Raport" w nowopowstałej stacji sportowej Orange Sport . W trakcie rundy jesiennej program emitowany był w niedziele, podczas rundy wiosennej w poniedziałek (po kolejce), w czwartek (zapowiedź najbliższej kolejki).

Gwiazdki na koszulkach

Od sezonu 2007/2008 Regulamin Strojów Meczowych w Rozgrywkach Ekstraklasy SA w punkcie 12. zezwala na umieszcznie gwiazdki symbolizującej liczbę wywalczonych tytułów mistrzowskich.
Gwiazdka ta może być umieszczona tylko na przedniej części koszulki, na wysokości klatki piersiowej nad herbem lub emblematem klubu.

Ustanowiono 3 rodzaje gwiazdek:

  • biała gwiazdka – symbolizująca wywalczenie od 1 do 4 tytułów Mistrza Polski,
  • srebrna gwiazdka – symbolizująca wywalczenie od 5 do 9 tytułów Mistrza Polski,
  • złota gwiazdka – symbolizująca wywalczenie 10 i więcej tytułów Mistrza Polski.

Zobacz też

Przypisy

  1. Paweł Mogielnicki. Reforma rozgrywek od sezonu 2008/09 . „www.90minut.pl”. 7 stycznia 2007 .  (ostatnia aktualizacja 2007-01-07 18:04:32).
  2. Ruch Radzionków w I lidze od 1998, gdy Radzionków był już samodzielnym miastem.
  3. Tabela wszech czasów Ekstraklasy ( pol. ). [dostęp 23 lipca 2010].

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Ekstraklasa w piłce nożnej":

Koszykówka ...

1986 ...

1977 ...

Kowary ...

1908 ...

1962 ...

Przegląd Sportowy ...

Lata 50. XX wieku ...

Lata 30. XX wieku ...

Toruń ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Ekstraklasa w piłce nożnej":

Tworzywa sztuczne (plansza 9) ...

243. Oświata, nauka i kultura Polski (plansza 21) ...

206 Kultura, nauka i sztuka okresu międzywojennego (plansza 6) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie