|
przywilej koszycki
przywilej koszycki - (przywilej generalny) nadał 17 września 1374 roku polskiej szlachcie król Ludwik Węgierski w Koszycach w zamian za uznanie przez szlachtę praw do korony polskiej jednej ze swych córek (w dokumencie nie wymieniono której, chodziło jednak o najstarszą córkę Ludwika, Katarzynę, która zmarła kilka lat później).
Szlachta uzyskała następujące przywileje: -
zwolnienie z poradlnego z wyjątkiem 2 groszy z łanu kmiecego i 4 grosze z dóbr klasztornych (wcześniej podatek wynosił 12 groszy dla szlachty i 24 dla duchowieństwa),
- zobowiązanie do nie ustanawiania nowych podatków bez zgody rycerstwa (z wyjątkiem stałego podatku),
- zwolnienie od obowiązku budowy i naprawy zamków (z wyłączeniem sytuacji, gdy odbudowy wymagałyby umocnienia pograniczne, zagrożone wojną, lub gdy na budowę nowego zamku wyraziłaby zgodę cała szlachta),
- urzędy tylko dla Polaków (np. starosta, urzędy ziemskie (wojewoda, kasztelan) dla szlachty danej dzielnicy,
- za służbę wojskową poza granicami kraju szlachta otrzymywała żołd (w przypadku dostania się szlachty do niewoli w czasie wyprawy zagranicznej, król refundował koszty wykupu szlachty z niewoli),
- zwolnienie szlachty z obowiązku utrzymywania dworu królewskiego w czasie jego podróży po kraju,
- zwolnienie z budowy miast i mostów
- zobowiązał się wykupywać za własne pieniądze szlachciców pojmanych do niewoli
Pakt koszycki był przywilejem generalnym, czyli rozciągał się na cały kraj i odnosił się tylko do szlachty (nie obejmował chłopów, mieszczan oraz duchowieństwa, które później otrzymało od Ludwika osobne przywileje).
Warto zaznaczyć, że zmiana podatku poradlnego znacznie obniżała dochody do skarbu państwa. Przywilej ten także ograniczał władzę króla na rzecz stanu szlacheckiego. Gdy władca miał przyjechać do szlachcica lub rycerza musiał płacić z własnych pieniedzy za wyżywienie.
Inne hasła zawierające informacje o "przywilej koszycki":
Brno
...
Wittenberga
...
Stanisław Hozjusz
...
Wojciech Bogusławski
...
Złota wolność szlachecka
iure victum
)
Nihil novi
władza sejmu (Nihil novi nisi commune consensu)
liberum veto
wolna elekcja
viritim
przywilej koszycki
wolność podatkowa[]równość stanu szlacheckiego[5]przekupstwo (
jurgielt
)[] Zobacz też
konfederacja
rokosz
sarmatyzm
Przypisy↑
Encyklopedia PWN
,
PWN
↑ ...
Adam Naruszewicz
...
Duchowieństwo
...
1457
...
Order Orła Białego
...
Zakon Kaznodziejski
...
Inne lekcje zawierające informacje o "przywilej koszycki":
010c. Rzym (plansza 13)
...
103 Rozwój reformacji w Europie (plansza 6)
...
016d. Polska Piastów (plansza 22)
...
|
