|
prawo prywatne
prawo prywatne (łac. ius privatum) - jedna z dwóch podstawowych gałęzi prawa (obok prawa publicznego), skupiająca normy prawne, których zadaniem jest ochrona interesu jednostek i regulacja stosunków pomiędzy nimi
Prawo prywatne a prawo publiczne
Podstawowym kryterium rozróżnienia prawa prywatnego i publicznego jest "korzyść" (łac. utylitas). Zadaniem norm prawa prywatnego jest przynoszenie korzyści poszczególnym jednostkom, co odróżnia je od prawa publicznego, które tworzone jest w interesie całego społeczeństwa lub państwa.
Ewolucja historyczna
Prawo rzymskie
Rozróżnienie prawa prywatnego i publicznego jest dorobkiem jurysprudencji rzymskiej. W źródłach literackich oba terminy odnotowali już w II i I wieku p.n.e. Terencjusz, Cyceron i Tytus Liwiusz chwalący Ustawę XII tablic jako "źródło całego prawa, publicznego i prywatnego". Najprawdopodobniej pierwszego, dokładniejszego rozróżnienia, dokonał Ulpian. W Digestach Justyniana (D.1,1,6,1), zachowało się ono w takiej formie:
[...] publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat, privatum quod ad singulorum utylitatem: sunt enim quaedam publice utilia quaedam privatim.
[...] prawem publicznym jest to, które dotyczy ustroju państwa rzymskiego, [prawem] prywatnym to, które dotyczy korzyści jednostek, są bowiem pewne [normy] ogólnie użyteczne, pewne prywatne.
Dalej dokonał on podziału prawa prywatnego, pisząc:
Privatum ius tripertitum est: collectum etenim est ex naturalibus praeceptis aut iure gentium aut civilibus
Prawo prywatne ma trzy części: składa się bowiem z przepisów prawa naturalnego albo [z przepisów] prawa narodów, albo [z przepisów] prawa obywatelskiego.
Ius privatum rozwijało się w starożytnym Rzymie zdecydowanie szybciej niż ius publicum, co w efekcie poskutkowało utożsamianiem "prawa" z "prawem prywatnym" (tak np. u żyjącego w II wieku n.e. Gaiusa). Po upadku Imperium, rzymskie prawo prywatne doczekało się przede wszystkim w średniowieczu szerokiej recepcji do systemów prawnych państw europejskich.
Współcześnie
Współczesne postrzeganie prawa prywatnego, właściwie nie zmieniło koncepcji rzymskiej. Do gałęzi prawa prywatnego zaliczyć możemy obecnie:
-
prawo cywilne
-
prawo rodzinne
-
prawo pracy
-
prawo handlowe
Inne hasła zawierające informacje o "prawo prywatne":
Biskup
...
Mieszko II Lambert
...
Adwentyzm
...
Linz
...
Vytautas Landsbergis
...
Władysław Komar
...
Uniwersytet Witolda Wielkiego
...
Cena
...
Stanisław Narutowicz
...
Jonas Basanavičius
...
Inne lekcje zawierające informacje o "prawo prywatne":
Zasady zgodnego z prawem wykorzystywania komputera (plansza 4)
...
02c Pojęcia podstawowe - część 3 (plansza 14)
...
15 Holowanie (plansza 6)
...
|
