Proces decyzyjny to określony proces myślowy lub sztuczny który realizuje
funkcje
podejmowania decyzji
(istotne rozróżnienie zaproponowane przez Gadomskiego, 1986, ang.
- def. procesu i funkcji)
. Ta sama
decyzja
w tej samej sytuacji może być produktem innych procesów decyzyjnych.
Podejmowanie decyzyji występuje we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej. Jego podstawowe składowe to
kryteria
wyboru i
alternatywy
.
W klasycznej teorii decyzji
W klasycznej
teorii decyzji
, oznacza grupę logicznie powiązanych ze sobą operacji myślowych lub obliczeniowych, prowadzących do rozwiązania
problemu decyzyjnego
poprzez wybranie jednego z możliwych wariantów działania (
decyzji
).
W klasycznym procesie decyzyjnym możemy wyróżnić umownie kilka kolejnych faz:
- identyfikacja
sytuacji decyzyjnej
- sformułowanie
problemu decyzyjnego
- zbudowanie
modelu decyzyjnego
- wyznaczenie
decyzji dopuszczalnych
i decyzji wystarczających lub
decyzji optymalnych
- podjęcie ostatecznej
decyzji
Podjęta decyzja jest zwykle realizowana.
W kognitywistyce
W
kognitywistyce
jest wiele modeli podejmowania decyzji. Wyróżniamy tu modele oparte na wlasnościach sieci neuronowych gdzie proces decyzyjny nie jest jawny oraz procesy decyzyjne formalizujace uświadamiane operacje myślowe prowadzace do decyzji. Modele kognitywistyczne uwzgledniają np. wpływ stanów emocjomalnych, nawyki, fobie, niepewności wynikające z niedostatecznych informacji, braku wiedzy oraz braku pewności przy wyborze celu decyzji (tzw. model IPK - Information, Preferences, Knowledge).
W robotyce i systemach komputerowych
W robotyce i systemach komputerowych procesy decyzyjne są programowane w różnych językach komputerowych i mogą używać różnych metod i algorytmów do osiągnięcia tego samego celu.
W zależności od typu problemu wymagającego decyzji i jego kontekstu, sztuczne procesy decyzyjne używają metod matematycznych i obliczeniowych które nie może używać człowiek w procesach myślowych kognitywnych. W sytuacjach dobrze określonych, jak np. w szachach, "komputer może dominować nad człowiekiem". Takie modele komputerowe procesów decyzyjnych są np. bardzo ważne dla budowy robotów autonomicznie wykonujących zadania w warunkach trudnych lub niedostępnych dla człowieka, np. na Księżycu.
W tzw. aktywnych lub inteligentnych systemach wsparcia decyzyjnego ( active DSS - Decision Support Systems i IDSS), procesy decyzyjne są projektowane a ich wyniki są sugerowane użytkownikowi systemu (np. operatorowi procesów przemysłowych, projektantowi systemów czy menadżerowi).
Zobacz też
