Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Pradolina

Pradolina

Pradolina - element rzeźby terenu stanowiący szerokie obniżenie o płaskim dnie . Powstała w czasie cofania się lądolodu na jego przedpolu w wyniku działalności wód z topniejącego lodowca i wód rzecznych płynących z południa, które połączywszy się utworzyły ogromne rzeki , płynące w kierunku zachodnim, zgodnie z ogólnym nachyleniem kontynentu europejskiego.

Spis treści

Powstawanie pradoliny

Pradolina powstaje na przedpolu lądolodu, a płynąca w niej rzeka ma bieg równoległy do czoła lądolodu. Rzeki płynące pradolinami odprowadzały zarówno wody roztopowe od lądolodu, jak i wody rzeczne płynące z południa. Ponieważ najkrótszą drogę na północ zamykał lodowiec - wody te płynęły bądź na zachód, ku Atlantykowi i Morzu Północnemu (większa część), bądź też na wschód, ku Morzu Czarnemu (mniejsza część) [1].

Jako że rzeki te transportowały bardzo dużą ilość materiału, ich koryto miało charakter roztokowy (tj. akumulacja przeważała nad erozją , rzeka była płytka, miała wiele niestabilnych, równorzędnych koryt porozcinanych licznymi niezarośniętymi wyspami śródrzecznymi).

W takich warunkach wody płynące pradolinami dość dobrze się nagrzewały i w strefie klimatu peryglacjalnego skutecznie erodowały w podłożu scementowanym przez wieloletnią zmarzlinę (erozja termiczna), co powodowało systematyczne poszerzanie doliny. Szerokość pradolin na terenie Polski wynosi od 2 do 20 i więcej km[1]. Charakteryzuje je płaskie, torfiaste lub piaszczyste dno, ograniczone stromymi nieraz krawędziami o wysokości do 30-50 m. W zboczach pradolin występują też czasem terasy wielokilometrowej szerokości.

Obecnie z pradolin korzystają częściowo współczesne rzeki, lecz przeważnie tylko odcinkami, ponieważ bliskość Bałtyku sprzyja rozwojowi odpływu wprost ku północy.

Typy pradolin

Pradoliny dzielimy na:

  • konsekwentne - powstają w momencie gdy ogromne masy wody pochodzące z topniejącego lodowca odpływają najkrótszą drogą do morza;
  • subsekwentne - powstają w pewnej odległości od czoła lodowca w wyniku połączenia sił wód płynących od czoła lodowca (wody proglacjalne) i wód ekstraglacjalnych, na powierzchni, która była nachylona przeciwnie do kierunku ruchu lodowca.

Pradoliny Niżu Środkowoeuropejskiego

Na Niżu Środkowoeuropejskim wyróżnia się pradoliny:

Ich dna są przeważnie dość płaskie, a zbocza strome.

Największymi pradolinami na terenie Polski są[1]:

  1. Pradolina Warszawsko-Berlińska . Wykorzystywana jest ona na pewnych odcinkach przez dzisiejsze rzeki: Bzurę (od Łęczycy do Łowicza ), Wartę (od Koła do Śremu ), Obrę (od Kościana do ujścia) i Odrę (od ujścia Obry do ujścia Nysy ). Dalszym ciągiem jej ku zachodowi jest dzisiejsza dolina środkowej Sprewy .
  2. Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka . Spośród dzisiejszych wód korzystają z niej: Wisła (od Torunia do Bydgoszczy-Fordonu ), Kanał Bydgoski , Noteć (od Nakła do ujścia), Warta (do ujścia) i Odra (do Kanału Odra-Hawela ).

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 Marcinkiewicz Andrzej red. Atlas form i typów rzeźby terenu Polski. Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego. Warszawa 1960

Zobacz też

  • .


Inne hasła zawierające informacje o "Pradolina":

Strzebielino ...

Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski Pobrzeże Koszalińskie 313.41 Wybrzeże Słowińskie 313.42 Równina Białogardzka 313.43 Równina Słupska 313.44 Wysoczyzna Damnicka 313.45 Wysoczyzna Żarnowiecka 313.46 Pradolina Redy-Łeby 313.5 Pobrzeże Gdańskie 313.51 Pobrzeże Kaszubskie 313.52 Mierzeja Helska 313.53 Mierzeja Wiślana 313.54 Żuławy Wiślane 313.55 ...

Morena denna ...

Sandr ...

Pradolina Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka między Bydgoszczą , a Nakłem nad Notecią ; jej dnem płynie Kanał ...

Pobrzeże Kaszubskie ...

Wysoczyzna Damnicka doliną rzeki Słupia od Równiny Sławieńskiej , od wschodu – doliną Łeby ( Pradolina Łeby Redy ) od Wysoczyzny Żarnowieckiej , od północy ograniczony Wybrzeżem Słowińskim , ...

Wysoczyzna ...

Pradolina Redy-Łeby ...

Terasa ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Pradolina":

203. Ukształtowanie powierzchni Polski (plansza 7) wyrzeźbienia powstałe w wyniku przepływu przez nie wód rzecznych i roztopowych nazywamy Pradolinami.Oprócz wysoczyzn morenowych występują również sandry. To rozległe powierzchnie równinne lekko nachylone ...

Zlodowacenia w Polsce oraz formy polodowcowe (plansza 8) obniżenia. W obszarze staroglacjalnym występują też rozległe równiny zastoiskowe, miejscami powiązane z Pradolinami. Rzeźba ta dominuje na znacznych obszarach środkowej oraz południowej Polski. Jest bardziej ...

215. Regiony fizycznogeograficzne (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie