Szarłat szorstki
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Rząd :	goździkowce
Rodzina :	szarłatowate
Rodzaj :	szarłat
Gatunek :	szarłat szorstki
Nazwa systematyczna
Amaranthus retroflexus L. Sp. pl. 2:991. 1753
Synonimy
Amaranthus chlorostachys Willd., Amaranthus patulus Bertol. Amaranthus incurvatus Tim. ex Gren. & Godr.

Morfologia

Szarłat szorstki (Amaranthus retroflexus) – gatunek rośliny należący do rodziny szarłatowatych . Pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Północnej . Do Polski został nieświadomie, przypadkowo zawleczony. Po raz pierwszy stwierdzono jego występowanie w pierwszej połowie XIX w. na Nizinie Śląskiej . W 1814 r. notowano go już w Opolu i Gdańsku . Obecnie występuje pospolicie na terenie całej Polski. Na rodzime gatunki nie wywiera wpływu^[2]. Status gatunku we florze Polski : kenofit ^[3].

Morfologia

Pokrój

Dorasta do 80 (100) cm. Nazwa rośliny pochodzi od krótkich szczecinek, którymi pokryta jest cała roślina.

Łodyga

Jasnozielona, wzniesiona i stosunkowo gruba.

Liście

Ulistnienie nakrzyżległe. Liście duże, długoogonkowe, ostro zakończone, jasnozielone.

Kwiaty

Zebrane w kłębiki, przy czym górne kłębiki tworzą gęsty, czasami wiechowato rozgałęziony pozorny kłos na bezlistnym szczycie pędu. Kwiaty zielone (czasami zaczerwienione), okwiat złożony z 5 działek, 5 pręcików. Pod kłębikami przysadki zakończone kolcem dłuższym od listków okwiatu. W kwiatach żeńskich listki okwiatu tępe lub ucięte, górą rozszerzające się, czasami zakończone kolcem. Kwiatostan jest wzniesiony.

Korzeń

Palowy, o barwie różowej.

Owoc

Pękający poprzeczną szczeliną i otwierający się wieczkiem.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna . Kwitnie od lipca do października. Siedliska: miejsca ruderalne. Gleby średnie i żyzne, raczej wilgotne. Roślina azotolubna . Jest uciążliwym chwastem segetalnym , głównie w uprawach roślin okopowych , kukurydzy i warzyw^[4]. Za próg szkodliwości uważa się już obecność 0,1-0,2 okazów tego chwastu na 1 m². Najważniejsze w zwalczaniu tego chwastu jest zapobieganie wysiewaniu się nasion^[5].

Siewka jest kędzierzowato owłosiona. Podliścieniowa łodyżka jest naga i ciemnoczerwona, liścienie lekko pomarszczone, równowąskie z dobrze widocznym nerwem środkowym, górą zielone, na spodniej stronie fioletowo nabiegłe. pierwsze liście jajowate, wycięte na szczycie i podobnie ubarwione jak liścienie, ale z wyraźną pierzastą nerwacją .

Zmienność

Tworzy mieszańce z szarłatem zielonym (Amaranthus x ozanonii Thell i inni^[3].

Zastosowanie

• Młode rośliny mogą być wykorzystywane na sałatkę, starsze stanowią wartościową paszę dla świń. Ziele zawiera garbniki , sole mineralne, ponad 20% białka, 200 mg% witaminy C. Jeszcze bardziej odżywcze są nasiona – zawierają 9% tłuszczu, 19% bialka i 41% skrobi.

Przypisy

Bibliografia