Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Powstania śląskie

Powstania śląskie

Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach -największy i najcięższy pomnik w Polsce, postawiony w 1967
Polski plakat propagandowy
Zasięg powstań śląskich
Powstańczy samochód pancerny "Korfanty"
Powstańcy śląscy
Oddział powstańczy
Powstańcy śląscy w okopach
Wojsko polskie na czele z gen. Szeptyckim wkracza do Katowic - 22 czerwca 1922
Tablica upamiętniająca przyłączenie Śląska do Polski
Sztandar 4 Pułku Powstańców Śląskich

Powstania śląskie – trzy konflikty zbrojne na Górnym Śląsku , jakie miały miejsce w latach 1919-1921 między ludnością polską i niemiecką , a przede wszystkim między polskimi lub niemieckimi Ślązakami. Odbyły się one w okresie formowania się państwa polskiego po zakończeniu I wojny światowej .

Spis treści

I powstanie śląskie

I powstanie pod wodzą Alfonsa Zgrzebnioka wybuchło samorzutnie 16 sierpnia 1919 w związku z aresztowaniem śląskich przywódców Polskiej Organizacji Wojskowej i niezadowoleniem ludności polskiej z terroru i represji niemieckich, których przejawem była m.in. masakra w Mysłowicach . Powstanie objęło głównie powiaty pszczyńskie i rybnicki oraz część okręgu przemysłowego. Powstanie stłumione zostało przez Niemców do 26 sierpnia 1919 roku. Rząd Polski , który był zaangażowany militarnie w wojnę polsko-bolszewicką , powstania nie mógł poprzeć. Jedynym celem, jaki osiągnięto, było zmuszenie władz niemieckich do ogłoszenia amnestii, zaś na obszarze plebiscytowym wciąż panowały siejące terror liczne bojówki.

II powstanie śląskie

II powstanie pod wodzą Wojciecha Korfantego wymierzone było w niemiecką dominację we władzach administracyjnych prowincji i zapewnienia bezpieczeństwa ludności polskojęzycznej. Wybuchło po licznych aktach terroru ze stony niemieckiej. Powstanie objęło swym zasięgiem cały obszar okręgu przemysłowego oraz część powiatu rybnickiego.

Komisja Międzysojusznicza zażądała wstrzymania walk, lecz Korfantemu udało się uzyskać dostęp Polaków do tymczasowej administracji, likwidację znienawidzonej przez Polaków niemieckiej policji Sipo oraz udział w nowych organach bezpieczeństwa. W ten sposób cele powstania zostały osiągnięte, zaś Polacy uzyskali znacznie lepsze warunki do kampanii przed plebiscytem .

III powstanie śląskie

III powstanie, pod wodzą Wojciecha Korfantego, miało na celu poprawę niekorzystnego dla Polaków wyniku Plebiscytu na Górnym Śląsku. Na mocy postanowień traktatu wersalskiego, decyzję do jakiego państwa należeć będzie Górny Śląsk, oddano w ręce ludności mającej się wypowiedzieć w 1921 r. plebiscycie. Większość ludności (60,9%) opowiedziała się za Niemcami. Co ciekawe zapis o dopuszczeniu do głosowania Górnoślązaków mieszkających za granicą Śląska wprowadzony został na życzenie Polski, ponieważ liczono na głosy Górnoślązaków z Belgii, Zgłębia Ruhry i Zagłębia Dąbrowskiego. W konsekwencji głosy tych ludzi zaważyły na wygraniu plebiscytu przez Niemcy.

III powstanie śląskie wybuchło w nocy z 2 na 3 maja 1921 r. i było największym zrywem powstańczym Ślązaków w XX wieku. W jego trakcie powstańcy opanowali obszar prawie do Linii po czym nastąpił kontratak niemiecki, ustabilizowanie frontu i zawieszenie broni. Rząd polski ponownie nie poparł zdecydowanie powstania.

W 1922 roku podpisano w Genewie konwencję w sprawie Śląska, według której obszar przyznany Polsce powiększony został do ok. 1/3 spornego terytorium. Konwencja była korzystna dla Polski jeśli chodzi o istniejące na nim obiekty przemysłowe. Polsce przypadło 50% hutnictwa i 76% kopalń węgla. Na obszarze przyznanym Polsce mieszkało 736 tys. Polaków i 260 tys. Niemców. Natomiast po stronie niemieckiej 532 tys. mieszkańców stanowili Polacy a Niemcy 637 tys.

Włączenie części Górnego Śląska do Polski

Po wydaniu decyzji dotyczącej podziału Górnego Śląska polskie stronnictwa polityczne i organizacje zawodowe utworzyły Naczelną Radę Ludową z Józefem Rymerem na czele. Na czele analogicznego organu niemieckiego – Wydziału Niemieckiego – stanął Hans Lukaschek. Rozpoczęła się ewakuacja wojsk Komisji Międzysojuszniczej, podczas której bojówki niemieckie rozpoczęły gwałtowną akcję terrorystyczną, w wyniku której zginął m.in. oficer francuski. 20 czerwca wojska polskie przekroczyły granicę koło Szopienic i wkroczyły na Śląsk. Władze polskie objęły powiat katowicki. Pierwszym wojewodą śląskim został Józef Rymer . 16 lipca 1922 roku podpisano w Katowicach dokument upamiętniający przejęcie części Śląska przez Rzeczpospolitą Polską .

W tym czasie na terenach przyznanych Niemcom rozpoczął się odwet na tych Ślązakach, którzy w okresie plebiscytowym działali na rzecz Polski. Zabraniano rozmawiać po polsku w lokalach publicznych, znieważając tych, którzy zakazu tego nie przestrzegali. Bojkotowano działaczy polskich, wprowadzano ograniczenia w działalności polskich organizacji.

Powstania śląskie w kulturze

Filmy

Utwory muzyczne

  • Czerwone słoneczko - 2 plus 1
  • Puść mnie matko do powstania - Dżem
  • Opowiedzcie wiatry - Dżem

Zobacz też

Bibliografia

  • Tadeusz Jędruszczak, Górny Śląsk w 1920 r. Drugie powstanie Śląskie w: Historia Polski, T. IV, cz. 1, PAN, Warszawa 1984, ISBN ISBN 83-01-003865-9 (formalnie błędny numer ISBN)
  • T. Jędruszczak, Plebiscyt i trzecie powstanie śląskie w: Historia Polski, T. IV, cz. 1, PAN, Warszawa 1984, ISBN ISBN 83-01-003865-9 (formalnie błędny numer ISBN)
  • K. Popiołek , Historia Śląska - od pradziejów do 1945 roku, Śląski Instytut Naukowy 1984, .
  • H. Zieliński , Pozycja Polski na arenie międzynarodowej w: Historia Polski, T. IV, cz. 1, PAN, Warszawa 1984, ISBN ISBN 83-01-003865-9 (formalnie błędny numer ISBN)
  • H. Zieliński, Rola powstania wielkopolskiego oraz powstań śląskich w walce o zjednoczenie ziem zachodnich z Polską ( 1918 - 1921 ), w: Droga przez Półwiecze, Warszawa 1969, PIW.

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Powstania śląskie":

Pęcice ...

II wiek ...

Adwentyzm ...

Oddychanie komórkowe ...

Odense ...

Studia ...

1972 ...

Stanisław Narutowicz ...

Diakon ...

1884 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Powstania śląskie":

21 Alkohol i inne używki. Kolizje i wypadki (plansza 5) ...

010b. Rzym (plansza 5) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 10) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie