|
pospolite ruszenie
pospolite ruszenie (fr. levée en masse) – polega na powoływaniu pod broń całej ludności państwa lub tylko pewnej części uprawnionej i zobowiązanej do tego rodzaju służby.
Mobilizacja pospolitego ruszenia była powszechnym sposobem prowadzenia wojny w średniowiecznej Europie i innych rejonach świata przed wprowadzeniem armii zawodowych – zaciężnych lub z poboru. Członkowie pospolitego ruszenia zobowiązani byli sami dbać o swoje wyposażenie i uzbrojenie – regulowały to osobne przepisy.
Pospolite ruszenie w Polsce
W Polsce od 1454 (przywilej cerekwicko-nieszawski) powołanie pospolitego ruszenia wymagało zgody sejmików ziemskich, a od 1493 sejmu walnego.
W Polsce siedemnastowiecznej pospolite ruszenie szlacheckie było traktowane jako ostatni filar obrony kraju. Tylko kilkakrotnie zwołano pospolite ruszenie z całego kraju. W pierwszej połowie XVII wieku miało to miejsce tylko raz - w roku 1621.
Natomiast w drugiej połowie XVII wieku zdarzyło się to już kilkakrotnie - w 1649, 1651, w latach 1655 - 1657 (wzięło udział m.in. w bitwie warszawskiej), wreszcie - po raz ostatni - w roku 1672. Mimo to pospolite ruszenie nadal traktowane było raczej jako ostateczny środek obrony Rzeczypospolitej, niż jako aktywna siła militarna.
Częściej powoływano pospolite ruszenie z jakiegoś regionu - najczęściej z województw południowo-wschodnich dla ich obrony przed Tatarami.
Pospolite ruszenie przedstawiało sobą bardzo różną wartość bojową i wyszkolenie, które zależały przede wszystkim od stopnia doświadczenia zdobytego w walkach. I tak pospolite ruszenie z obszarów gdzie często toczyły się wojny (np. pogranicze południowo-wschodnie) było wartościowe. Pospolite ruszenie z Wielkopolski, które stanęło naprzeciwko Szwedom pod Ujściem w 1655 roku, stanowiło niewyszkoloną masę.
W toku wojny to samo pospolite ruszenie z Wielkopolski nabrało doświadczenia w walkach ze Szwedami i praktycznie nie ustępowało regularnym chorągwiom komputowym.
Inne hasła zawierające informacje o "pospolite ruszenie":
Sztuka
...
Jura
...
Zygmunt III Waza
do wybuchu serii buntów na
Ukrainie
, krwawo stłumionych przez wojska koronne i
pospolite ruszenie
. W latach
1591
-
1593
trwało
powstanie Kosińskiego
,
1594
-
1596
powstanie Nalewajki
, na ...
Insurekcja kościuszkowska
mają wolną drogę na
Brześć
.
18 września
1794
Rada Najwyższa Narodowa postanowiła zamienić pospolite ruszenie włościan na pobór 1 rekruta z 10 domów i konia ...
Łupek łyszczykowy
...
Adolf Hitler
...
Bitwa pod Mątwami
wzgórza i utrzymał je - co umożliwiło niedostrzeżone podejście znacznych oddziałów jazdy (pospolite ruszenie + część chorągwi konfederackich) pod dowództwem Grzymułtowskiego, Pisarskiego i Borka. ...
Literatura – przegląd chronologiczny
...
Żwirownia
...
Bolesław II Szczodry
...
Inne lekcje zawierające informacje o "pospolite ruszenie":
033a.Kultura wczesnego i pełnego średniowiecza. Czas kościołów i wielkich katedr (plansza 2)
...
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 12)
...
115b Polityka ostatnich Jagiellonów. Pierwsze bezkrólewia. (plansza 8)
...
|
