Porzeczka agrest
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Rząd :	skalnicowce
Rodzina :	agrestowate
Rodzaj :	porzeczka
Gatunek :	porzeczka agrest
Nazwa systematyczna
Ribes uva-crispa L. Sp. pl. 1:201. 1753
Synonimy
Grossularia reclinata (L.) Mill., Ribes grossularia L., Ribes reclinatum L.[2]

Porzeczka agrest (Ribes uva-crispa L. ), zwyczajowo nazywana agrestem – gatunek krzewu z rodziny agrestowatych (Grossulariaceae DC. ). Występuje w stanie dzikim w Europie, Azji, Afryce. W Polsce roślina uprawiana , dość często dziczejąca ( kenofit , agriofit ).

Kwiaty

Owoce

Przekrój komórki owocu

Morfologia

Pokrój

Wysokość od 0,5 do 1,5 m w zależności od odmiany. Pędy o cierniach pojedynczych lub trzydzielnych umieszczonymi pod nasadą liści. Równie częste szczeciniaste kolce w międzywęźlach.

Liście

Liście 3–5 klapowe, na brzegu lekko karbowane.

Kwiaty

Drobne, zebrane w małe grona , najczęściej trójkwiatowe, zwisłe. Działki kielicha odgięte, wzniesione działki korony o kolorze białym, żółtoseledynowym lub czerwonoróżowym.

Owoce

Jagody barwy zielonej, żółtej lub o czerwonawej skórce, często pokrytej gruczołkowatymi włoskami. U niektórych odmian skórka jest gładka i błyszcząca.

Biologia

Roślina wieloletnia , nanofanerofit . Kwitnie od kwietnia do maja, jest owadopylna, przedprątne kwiaty zapylane są przez muchówki i błonkówki ^[3].

• Liczba chromosomów 2n= 16^[4].

Zmienność

W Polsce występuje w trzech podgatunkach^[4]

• Ribes uva-crispa L. subsp. reclinata (L.) Rchb. Roślina uprawiana o czerwonych owocach, słabo kolczasta, naga, o łukowatych gałązkach.
• Ribes uva-crispa L. subsp. uva-crispa. Dziko rosnąca, silnie kolczasta, o nagich owocach i owłosionej zalążni .
• Ribes uva-crispa L. subsp. grossularia (L.) Rchb. Uprawiana i dziczejąca, z zalążnią i owocem miękko owłosionymi oraz ogruczolonymi.

W uprawie występują liczne mieszańce z amerykańskimi gatunkami porzeczek, a także z porzeczką czarną (tzw. porzeczkoagrest).

Zastosowanie

• Roślina owocowa : uprawiana w Europie, posiada ponad 1500 odmian.
• Sztuka kulinarna wykorzystywane są owoce . Można je zjadać zarówno na surowo, jak i w przetworach, oraz suszone lub kandyzowane.
  • Wartość odżywcza: owoce zawierają pektyny , są bogate w żelazo , witaminę C , B1 , PP i A .
  • Mają korzystny wpływ na przemianę materii, działają przeczyszczająco, są nieodzownym składnikiem diet odchudzających – 100 g owocu zawiera 41 kalorii i 0,2 g tłuszczu .

Uprawa

Dobrze rośnie na glebach żyznych, dostatecznie wilgotnych, o lekko kwaśnym odczynie (pH 6–6,5). Odmiany uprawne bardzo często szczepione są na porzeczce złotej (Ribes aureum) "pod koronę", co daje rośliny pienne ("drzewiaste", jednak nie wyższe niż 1,5 m), ułatwiające zbiór owoców.

Przypisy