Jest to portal dla wszystkich wikipedystów zainteresowanych Finlandią .

Finlandia, Republika Finlandii ( fiń. Suomi, Suomen Tasavalta; szw. Finland, Republiken Finland) – państwo w Europie Północnej , członek Unii Europejskiej . Graniczy od zachodu ze Szwecją i z Bałtykiem , od północy z Norwegią i od wschodu z Rosją .

Większość powierzchni kraju stanowią niziny z młodą rzeźbą polodowcową. Naturalne zachodnie i południowe granice Finlandii wyznaczają Zatoka Botnicka i Zatoka Fińska , pomiędzy którymi rozciąga się poprzecinane ciągami wzniesień morenowych Pojezierze Fińskie z 60 tys. jezior. Jeziora zajmują 18,8 tys km², bardzo liczne są bagna i torfowiska . W środkowej części kraju ukształtowanie terenu ma cechy południowych pojezierzy i leżących na północ wyżyn . Na północ od Koła Podbiegunowego rozciąga się Laponia Fińska , która stanowi przedgórze Gór Skandynawskich . Linia wybrzeża szkierowego , jest silnie rozwinięta, z dużą ilością małych wysepek .
Czytaj dalej...

Ustrój polityczny Finlandii - Finlandia to demokratyczna republika parlamentarno-gabinetowa, w której modelu rządów można dopatrzyć się semiprezydencjalizmu . Wyrazicielem wielopartyjnego składu politycznego parlamentu jest rząd z premierem na czele, pełniący kierowniczą rolę w państwie (jest on częścią władzy wykonawczej). Parlament fiński jest unikameralny , liczący 200 członków pochodzących z wyborów powszechnych, sprawuje on władzę ustawodawczą. Premiera desygnuje prezydent , wybierany w wyborach powszechnych na kadencję trwającą 6 lat. Prezydent jest głową państwa, Dowódcą Naczelnym sił zbrojnych i prowadzi politykę zagraniczną państwa. Obecnie prezydentem Finlandii jest Tarja Halonen , a premierem Matti Vanhanen . Sądownictwo jest niezależne od egzekutywy i legislatury. Nie ma sądu konstytucyjnego, zgodność ustaw z konstytucją nie może być podważana.

W Finlandii obowiązuje konstytucja z 1 marca 2000 roku (poprzednia pochodziła z 1919 roku).
Czytaj dalej...

• ... kiedy zalegalizowano kontakty homoseksualne w Finlandii?
• ... co dzieli zatokę Töölönlahti na dwie części?
• ... jaki styl w malarstwie cechował twórczość Andreasa Alariesto ?
• ... jakimi językami mówi się w Sodankylä ?
• ... w jakim regionie położone są Helsinki ?

Finlandia Talo – budynek wielofunkcyjny w Helsinkach , mieszczący salę koncertową i centrum konferencyjne. Gmach został zaprojektowany przez Alvara Aalto . Prace budowlane rozpoczęły się w 1967, a zakończyły w 1971. W 1975 w Finlandia Talo został podpisany Akt Końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie . Budynek jest też siedzibą Filharmonii Helsińskiej i Orkiestry Symfonicznej Fińskiego Radia.

Gmach mieści się w Helsinkach, w dzielnicy Töölö, niedaleko zatoki Töölönlahti , przy ulicy Mannerheimintie (droga E 12 i krajowa nr 1), jej wschodniej części, w pobliżu dworca kolejowego.

Alvar Aalto w stworzonym przez siebie planie zagospodarowania miasta przewidział miejsce dla sali koncertowej i kongresowej. Pierwsze projekty powstały w 1961, późniejsze zmiany wprowadzono w latach 1964 i 1971. Miasto powierzyło Alvarowi Aalto realizację tego projektu w 1968. Budowę skrzydła koncertowego ukończono w 1971, pierwszy koncert odbył się 2 grudnia 1971. Do 1975 przygotowano skrzydło konferencyjne dla potrzeb KBWE.
Czytaj dalej...

Paavo Rintala, kuchnia fińska, Mwedia w Finlandii, Jorma Kurvinen, Ujtsjoki, Kallavesi , regiony: Sawonia Północna , Karelia Północna , Sawonia Południowa , Pohjanmaa Południowa, Pirkanmaa , Pohjanmaa Środkowa, Finlandia Środkowa , Finlandia Właściwa , Karelia Południowa , Päijät-Häme , Kanta-Häme , Uusimaa , Uusimaa Wschodnia , Religie w Finlandii

zebrać wszystkie fińskie tematy

Jeziora - zrobić listę pierwszych 20 i opisać je (plan minimum)

• Do poszerzenia:

Literatura fińska , Yleisradio , Sawonia , Suomenlinna , Fiński Związek Narciarski , Kuopio , tunturi , Österbotten , Satakunta , Eliel Saarinen , Hämeenlinna , Wielkie Księstwo Finlandii

• Do zweryfikowania:

Aleksis Kivi , Alvar Aalto , Nurmijärvi

• Wymagają aktualizacji:

Wybory prezydenckie w Finlandii w 2006 roku , Podregiony Finlandii

• Gramatyka języka fińskiego
• Literatura fińska

Turku ( fiń. Turku, szw. Åbo, ros. Турку) – miasto w południowo-zachodniej Finlandii , u ujścia rzeki Aura. Stolica kraju do roku 1812 (oficjalnie od 1809 , najstarsze miasto Fińskie. Uniwersytet założony w 1640 roku. Obecnie stolica prowincji Turku-Pori, ważny port (w 2007 obsłużył 3,6 mln pasażerów. Rozwinięty przemysł. W skład zespołu miejskiego wchodzą: Raisio, Kaarina i Naantali . Jest atrakcyjnym turystycznie miejscem. Działa tam także m.in. polski konsulat honorowy . Bardzo silne wpływy kultury szwedzkiej. Nazwa Turku pochodzi od starosłowiańskiego słowa tǔrgǔ oznaczającego "rynek, targ".

Tereny dzisiejszego Turku zamieszkane były już w okresie epoki brązu. W VIII - X w. był ważną osadą handlową i stolicą księstwa Varsinais-Suomi . Źródła historyczne wymieniają je w kontekście prób podboju i chrystianizacji kraju przez Eryka IX. W 1154 wysłano tam angielskiego biskupa Henryka, który popadł w konflikt z miejscowym bogatym rolnikiem i został przez niego zabity.

Od początku średniowiecza Turku było stolicą kraju. Było w strefie wpływów szwedzkich . Rozwinęło się wtedy w duże miasto. Wybudowano wiele kościołów romańskich , a w późniejszym czasie gotyckich . W roku 1249 ufundowano klasztor Dominikanów , zaś w 1300 poświęcona została katedra. W Turku powstało biskupstwo obejmujące niemal całą dzisiejszą Finlandię, które niedługo później stało się arcybiskupstwem. W XIV wieku miasto należało do związku miast hanzeatyckich .
Czytaj dalej...

Pierogi karelskie

Pierogi karelskie ( fin. karjalanpiirakat) - fińska potrawa mączna, rodzaj płaskiego pieroga otwartego, składającego się z dwóch warstw: spodniej, z ciasta z maki pszenno-żytniej, oraz wierzchniej, wykonanej z purée ziemniaczanego lub gotowanego ryżu. Podaje się na gorąco, często z voimuna paisti - smarowidła wykonanego z jajek i masła.

UCarl Gustaf Emil Mannerheim

Carl Gustaf Emil Mannerheim, (wymowa: maner'hejm, ur. 4 czerwca 1867 , Askainen, zamek Villnäs, zm. 28 stycznia 1951 w Lozannie w Szwajcarii ) – baron , fiński dowódca wojskowy ( generał-lejtnant carskiej Armii Rosyjskiej, marszałek Finlandii) i polityk; prezydent kraju w latach 1944 - 1946 . Był też, jako regent , pierwszą głową państwa po uzyskaniu niepodległości.

Był synem księcia Carla Roberta Mannerheima i jego żony Heleny von Julin. Jako czternastolatek poszedł do Szkoły Kadetów w Haminie, skąd usunięto go ze względów dyscyplinarnych. Wstąpił na Uniwersytet Helsiński. Od 1897 słuchacz Mikołajewskiej Szkoły Oficerskiej Kawalerii w Petersburgu . Od 1889 jako kornet w 15 Aleksandryjskim Pułku Dragonów stacjonującym w Kaliszu . Wraz z pułkiem został przeniesiony do Sankt Petersburga. Później służył w Azji Środkowej i na Dalekim Wschodzie. W 1905 pułkownik i dowódca pułku. Uczestnik wojny rosyjsko-japońskiej ( 1904 - 1905 ). W l. 1906 - 1908 szef Misji Wojskowej w Chinach.

W 1911 trafił do Polski, gdzie dowodził 13 Władymirskim pułkiem dragonów w Mińsku Mazowieckim i później pułkiem ułanów lejbgwardii w Warszawie , jednym z najlepszych pułków kawalerii w armii Imperium Rosyjskiego , którego koszary mieściły się w parku warszawskiego Belwederu .

Mikael Agricola , Minna Canth , Aleksis Kivi , Paavo Haavikko , Pentti Haanpää , Annika Idström , Tove Jansson , Aino Kallas , Ilmari Kianto , Sam Lake , Joel Lehtonen , Väinö Linna , Eeva-Liisa Manner , Timo Mukka , Pentti Saarikoski , Kaarlo Sarkia , Frans Sillanpää , Johanna Sinisalo , Karin Smirnoff , Maila Talvio , Lauri Viita , Mika Waltari ,

Polityka: Flaga Finlandii , Herb Finlandii , Ustrój polityczny Finlandii , Allemansrätten , Eduskunta , Konstytucja Finlandii , Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT w Finlandii ,

Media: Helsingin Sanomat , Yleisradio , Ilta-Sanomat , Hufvudstadsbladet

Miasta: Äänekoski , Alavus , Espoo , Fiskars , Haapajärvi , Hämeenlinna , Hamina , Hanko , Haukipudas , Heinävesi , Heinola , Helsinki , Hollola , Hyvinkää Iisalmi , Imatra , Ivalo , Jakobstad , Järvenpää , Joensuu , Joutseno , Jyväskylä , Kaarina , Kajaani , Kalajoki , Kangasala , Karkkila , Kemi , Kerava , Keuruu , Kirkkonummi , Kitee , Kokkola , Kontiolahti , Kotka , Kouvola , Kuopio , Kuusamo , Kuusankoski , Lahti , Lappeenranta , Lemi , Lieksa , Lohja , Mikkeli , Naantali , Npkia , Nurmijärvi , Oulainen , Oulu , Oulunkylä , Petäjävesi , Pieksämäki , Pohja , Pori , Porvoo , Raahe , Raisio , Rauma , Riihimäki , Rovaniemi , Salo , Savonlinna , Seinäjoki , Siilinjärvi , Sipoo , Tampere , Teuva , Tornio , Turku , Tuusula , Uusikaupunki , Vaasa , Valkeakoski , Vantaa , Varkaus , Vihti , Ylöjärvi

Jeziora: Bodom , Inari , Oulujärvi , Pielinen , Pihlajavesi , Päijänne , Saimaa

Rzeki: Kemijoki , Kokemäenjoki , Ounas , Paatsjoki , Tana , Torne

Historia Finlandii: 5 Finlandzki Pułk Strzelców Imperium Rosyjskiego , Armia "Norwegen" , Armia Przesmyku Karelskiego , Finlandia w polityce Stanów Zjednoczonych 1917-1919 , Fińska Republika Demokratyczna , Front Północny , Hakkapelitas , Kosz chlebowy Mołotowa , Królestwo Finlandii , Lappowcy , Linia Mannerheima , Linia Salpa , Marka fińska , Ochotniczy Fiński Batalion Waffen-SS , Österbotten , Strzelanina w Tuusula , Wielka Finlandia , Wielkie Księstwo Finlandii , Wojna domowa w Finlandii , Wojna lapońska , Wojna radziecko-fińska 1941-1944 , Wojna zimowa (1939-1940) , Władcy Finlandii

Oświata fińska; Fińskie uczelnie wyższe , Helsińska Wyższa Szkoła Handlu , Jyväskylän ammattikorkeakoulu , Techniczny Uniwersytet Helsiński , Uniwersytet Helsiński , Uniwersytet Joensuu , Uniwersytet Turku , Åbo Akademi

• rozwijaj istniejące artykuły
• pisz nowe artykuły
• w zalążkach artykułów wstawiaj szablon {{stub}}