Polska w Unii Europejskiej - Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004 na mocy tzw. Traktatu akcesyjnego podpisanego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach będącego prawną podstawą przystąpienia (akcesji) Polski do Unii Europejskiej. Faktyczny proces integracji Polski rozpoczął się w Atenach 8 kwietnia 1994 r. z chwilą złożenia przez Polskę wniosku o członkostwo w UE i potwierdzenia go przez wszystkie państwa członkowskie w podczas konferencji w Essen 9 - 10 grudnia 1994 r. Integracja jest procesem dynamicznym, nieustannie trwającym.

Stosunki Polska – Unia Europejska

UE i 10 nowych krajów członkowskich (1 maja 2004)

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a (wtedy jeszcze) Wspólnotą Europejską nastąpiło 16 września 1988 r. Rok później, 19 września 1989 r. w Warszawie , podczas pierwszej wizyty w Polsce Przewodniczącego Rady Ministrów Komisji WE podpisano negocjacje w sprawie umowy o handlu i współpracy handlowej i gospodarczej.

Zmiany ustrojowe po 1989 r. umożliwiły podjęcie rozmów na temat stowarzyszenia Polski ze Wspólnotami Europejskimi. Oficjalne rokowania rozpoczęto 22 grudnia 1990 r. zakończone podpisaniem 16 grudnia 1991 Układu europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi. Jednocześnie wraz z Układem europejskim Polska podpisała cześć handlową układu ujętą w tzw. Umowie przejściowej, obowiązującej do 1 marca 1992 r.

Układ europejski z Polską zaczął obowiązywać 1 lutego 1994 r., trzy miesiące po wejściu w życie Traktatu o Unii Europejskiej . Pierwszym etapem było powołanie Rady Stowarzyszania RP - UE, której zadaniem był nadzór nad realizacją układu. Dialog polityczny na szczeblu ministerialnym odbywał się w Radzie Stowarzyszenia. Za forum kontaktów pomiędzy Parlamentem RP a Parlamentem Europejskim służył Parlamentarny Komitet Stowarzyszenia.

Ku akcesji

Jeszcze przed podjęciem negocjacji akcesyjnych, w czerwcu 1993 r. podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Kopenhadze państwa członkowskie UE oficjalnie potwierdziły, że kraje Europy Środkowo-Wschodniej , aktualnie stowarzyszone ze WE , zostaną członkami UE po spełnieniu kryteriów ekonomicznych i politycznych. 8 kwietnia 1994 r. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej złożył w Atenach formalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej . Podczas szczytu Rady Europejskiej w Essen od 9 - 10 grudnia 1994 r. państwa członkowskie potwierdziły wolę rozszerzenia Unii o kraje stowarzyszone i przyjęły strategię przedakcesyjną, określającą dziedziny i formy współpracy uznane przez UE za istotne z punktu widzenia przyspieszenia integracji. Formalne potwierdzenie strategii, tzw. Biała księga (w sprawie dostosowań prawa do wymogów rynku wewnętrznego) zostało przyjęte podczas szczytu Rady Europejskiej w Cannes w czerwcu 1995 r. Biała księga i roczne programy przygotowawcze przyjmowane przez polski rząd określały ramy i perspektywy stosunków RP z UE. 3 października 1996 r. mocą Uchwały Rady Ministrów z 26 stycznia 1991 r. rozpoczął działalność Urząd Komitetu Integracji Europejskiej , zajmujący się koordynacją wobec wszystkich resortów i instytucji bezpośrednio zaangażowanych w proces integracji Polski z Unią Europejską. Podstawowym zadaniem UKIE było zapewnienie realizacji zadań Komitetu Integracji Europejskiej , związanych z programowaniem i koordynowaniem polityki w sprawach związanych z integracją Polski z Unią Europejską, programowaniem i koordynowaniem działań dostosowawczych Polski do standardów europejskich oraz koordynowaniem działań administracji państwowej w zakresie otrzymywanej pomocy zagranicznej.

W styczniu 1997 r. przyjęto Narodową Strategię Integracji (NSI), przyjętą przez Sejm RP w maju 1997 r. Formułowała ona konkretne zadania stojące na drodze do pełnego członkostwa w UE oraz sekwencję czasowo ich realizacji. Znaczenie NSI polegało przede wszystkim na przyspieszeniu i ukierunkowaniu prac instytucji rządowych i pomoc w podniesieniu w społeczeństwie świadomości możliwych konsekwencji członkostwa Polski w UE. Działania dostosowawcze do członkostwa realizowane były w ramach opracowanego przez rząd i przyjętego 23 czerwca 1998 r. Narodowego Programu Przygotowania do członkostwa w UE (NPPC). NPPC było corocznie (do 2001  r. włącznie) modyfikowany celem uaktualnienia strategii negocjacyjnych. Określał on sposoby realizacji priorytetów zawartych w dokumencie wspólnotowym Partnerstwo dla członkostwa. Partnerstwo dla członkostwa oraz Narodowy Program Przygotowania do członkostwa w UE wiązały bezpośrednio realizację ustalonych przez Komisję Europejską priorytetów dostosowawczych ze świadczoną przez UE pomocą finansową ze środków celowych skierowanych do tzw. programów dostosowawczych - PHARE , SAPARD i ISPA .

Negocjacje

Na podstawie rekomendacji zawartych w opiniach Komisji Europejskiej z 16 lipca 1997 r. Rada Europejska obradująca w Luksemburgu od 12 do 13 grudnia 1997 r. podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z 5 państwami Europy Środkowo-Wschodniej ( Polską , Czechami , Węgrami , Słowenią i Estonią ) oraz Cyprem . W odniesienu do wszystkich państw z Europy Środkowej i Wschodniej kandydujących do UE Rada Europejska uruchomiła wzmocnioną strategię przedczłonkowską, obejmującą realizację Układów europejskich, Partnerstwo dla członkostwa oraz nową edycję programu PHARE .

Formalnie proces rozszerzenia UE został zainaugurowany podczas posiedzenia Rady do Spraw ogólnych 30 marca 1998 r. Polska zadeklarowała wówczas datę 31 grudnia 2002 jaką datę gotowości do członkostwa w Unii Europejskiej. Negocjacje w formie badania zgodności prawa państw kandydujących z prawem UE rozpoczęły się 31 marca 1998 r. w Brukseli . Po zakończeniu badania, faktyczne negocjacje podjęte zostały na wniosek państw kandydujących równocześnie, chociaż oddzielnie z każdym z kandydatów, 10 listopada 1998  r. Od 16 kwietnia 1999 r. zaczęły odbywać się regularne spotkania dyrektorów politycznych i korespondentów europejskich krajów stowarzyszonych i państw członkowskich UE w ramach dialogu politycznego. Dla potrzeb negocjacji powołano 37 podzespołów zadaniowych, które odpowiadały za opracowanie stanowisk w poszczególnych obszarach. Przewodniczącymi Polskiego Zespołu Negocjacyjnego (PZN) byli kolejno:

• 1997 - 2001 - Jacek Saryusz-Wolski ,
• 2001 - 2004 - Danuta Hübner .

Mechanizm negocjacji polegał na wypracowaniu wspólnego stanowiska Przewodniczącego PZN i Komisarza UE ds. Rozszerzenia Unii i przekazanie go do akceptacji Komisji Europejskiej , która przygotowywała projekt zweryfikowanego stanowiska wspólnego UE. Projekt po przyjęciu przez Radę Europejską stanowił wspólne stanowisko wszystkich krajów 15 członkowskich. Celem negocjacji było przygotowanie traktatu akcesyjnego , który był przyjęty na ostatnim spotkaniu Międzyrządowej Konferencji Akcesyjnej.

W październiku 1990 r. podjęto decyzję o połączeniu stolic państw stowarzyszonych z Sekretariatem Rady UE za pomocą specjalnie przygotowanej sieci łączności elektronicznej. Do 2000 r. Polska zdążyła zakończyć rozmowy w 25 spośród 30 obszarów negocjacyjnych. W przypadku 9 z nich uzgodniono okresy przejściowe. Pozostałe 5 obszarów rozpatrywano w latach 2001 - 2002 . Finał negocjacji Polski z UE nastąpił 13 grudnia 2002 r . podczas szczytu UE w Kopenhadze .

Akcesja

Logo euroentuzjastów

Traktat akcesyjny podlegał zatwierdzeniu i przyjęciu absolutną większością głosów przez Parlament Europejski ( 9 kwietnia 2003 r.) oraz jednogłośnie przez Radę Unii Europejskiej ( 14 kwietnia 2003 ). Kolejnym etapem była ratyfikacja go przez wszystkie kraje członkowskie zgodnie z wymogami konstytucyjnymi obowiązującymi w każdym z tych państw (poza Irlandią gdzie ratyfikowany był po referendum ogólnopaństwowym, pozostałe państwa członkowskie przyjęły go w głosowaniach parlamentarnych). Traktat wszedł w życie po zakończeniu unijnej procedury ratyfikacyjnej. W Polsce proces jego przyjęcia odbywał się w formie ogólnonarodowego referendum w dniach 7 - 8 czerwca 2003 .

Polacy odpowiadali na następujące pytanie:

Czy wyraża Pan/Pani zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej?

Według oficjalnych wyników PKW do urn poszło 58,85% uprawnionych do głosowania (tj. 17 586 215 osób) spośród 29 868 474 uprawnionych, 77,45% z nich (tj. 13 516 612) odpowiedziało tak na postawione pytanie. 22,55% z nich (tj. 3 936 012) odpowiedziało nie. Oddano również 126 194 głosów nieważnych.

Traktatu akcesyjny będący prawną podstawą przystąpienia (akcesu) 10 krajów Europy Środkowej i Południowej ( Cypru , Czech , Estonii , Litwy , Łotwy , Malty , Polski , Słowacji , Słowenii i Węgier ) do Unii Europejskiej został podpisany 16 kwietnia 2003 r. w Atenach .

1 maja 2004 r. Polska stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej wraz z 9 innymi krajami Europy

Przyjęte państwa	Data akcesu
Cypr   Czechy   Estonia   Litwa   Łotwa Malta   Polska   Słowacja   Słowenia   Węgry	1 maja 2004

Po akcesji

Jak wynika z informacji podanych przez Ministerstwo Finansów ( 8 lutego 2006 ) Polska ma być gotowa do wejścia do Strefy euro w 2009 r., co jednak przełożono do (co najmniej) 2012 r. Jednak na mocy rozporządzenia ministra finansów z 15 kwietnia 2004 r.^[1] również w Polsce można używać euro do rozliczeń, w których jedną stroną jest konsument, czy odbiorca usług (tzn. np. w sklepie czy u fryzjera).

13 grudnia 2007 r. nastąpiło podpisanie Traktatu reformującego przez przedstawicieli 27 państw członkowskich UE , w Klasztorze Hieronimitów w Lizbonie . W imieniu Polski Traktat podpisali: Prezes Rady Ministrów Donald Tusk , Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski . Na czele polskiej delegacji stał Prezydent Lech Kaczyński , któremu towarzyszyli ministrowie Kancelarii Prezydenta RP - Robert Draba i Michał Kamiński .

Przystąpienie Polski^[2] do Układu z Schengen nastąpiło 21 grudnia 2007 r. (przejścia lądowe i morskie) i 29 marca 2008 r. (lotniska, wraz z nowym rozkładem lotów). 30 lipca 2007 r. Polska przeszła pozytywnie techniczne testy dostępu do systemu Schengen. Zgodnie z propozycją Portugalii symboliczne otwarcie granic nastąpiło 21 grudnia 2007 r. w Worku Turoszowskim, na trójstyku granic polskiej , czeskiej i niemieckiej .

1 maja 2009 , po pięciu latach od przystąpienia Polski do UE, skończyły się okresy ochronne na zakup domów i mieszkań w Polsce przez cudzoziemców, obywateli UE.

Potencjał Polski w UE

Polska jest jednym z najludniejszych i największych krajów Unii: zajmuje 6. miejsce pod obydwoma tymi względami.

Polski kapitał posiada kilka dużych w tym rejonie Europy koncernów, tzn. PKN Orlen , który posiada swoje stacje w Niemczech i na Litwie , Polsat , inwestujący także na Litwie, Grupa ITI . Polska ma jeszcze nieco słabo rozwiniętą sieć drogową, trzy pierwsze autostrady mają być gotowe w pełni dopiero około 2013 roku (główne odcinki w 2010 roku), ich budowa przez firmy prywatne jest finansowana częściowo przez Unię Europejską: odcinek autostrady A2 o długości 103 km od Strykowa do Konina został wybudowany w 82% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 354 mln euro netto^[3], odcinek A4 od Krzywej do Wrocławia o długości 94 kilometrów został wybudowany w 75% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 175 milionów euro^[4]. W najbliższych latach Polska ma dostać około 4,5 mld euro na modernizację kolei.

W najbliższych latach Polska ma być największym kwotowo odbiorcą unijnych dotacji spośród nowo przyjętych. Polska dostaje z europejskich funduszy więcej pieniędzy niż wpłaca do budżetu Unii. Łącznie od 2007 roku będzie miała do wykorzystania około 60 miliardów euro, czyli około 212 miliardów złotych, to jest więcej niż roczne wydatki budżetowe w ostatnich latach.

Polska ma jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Europie. Obecnie Polska jest pod względem wzrostu PKB na poziomie Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch z początku lat 80., a Hiszpanii z początku lat 90. Szczególnie atrakcyjną dziedziną polskiej gospodarki może być turystyka, z uwagi na naturalność polskiego krajobrazu i niskie uprzemysłowienie rejonów turystycznych oraz zabytki: stare miasta, jak Kraków , Poznań , Lublin , Gdańsk , Warszawa czy Wrocław . Ruch turystyczny znacznie ułatwiło otwarcie polskich granic na mocy Układu z Schengen 21 grudnia 2007. Powstają także nowe zakłady przemysłowe: przemysłu spożywczego oraz wysokich technologii (pod Wrocławiem jedna z największych w Europie fabryk monitorów ciekłokrystalicznych mająca produkować rocznie docelowo 11 milionów telewizorów i monitorów^[5]). W Łodzi powstała fabryka komputerów Dell , która ma zapewnić pośrednio nawet 12 tysięcy miejsc pracy; koszt tej inwestycji to około 150 milionów euro: jest to jedna z największych tego typu inwestycji w tej części Europy. Polski producent samochodów FSO produkuje około 130 tys. samochodów rocznie, łącznie w Polsce FSO, Volkswagen i Opel produkują około 500 tys. samochodów rocznie, na mniejszą skalę produkuje się luksusowy samochód marki Leopard . Stocznia Gdańska jest jedną z największych w Europie.

Otwarcie kilku unijnych rynków pracy dla Polaków przyczyniło się też do spadku bezrobocia, które w niektórych powiatach sięga 30-40%^[], chociaż w dalszej perspektywie może się przyczynić do spadku liczby ludności i wpływów podatkowych. Zmniejsza to kwoty wypłacanych bezrobotnym zasiłków. Obliczono, że Polacy pracujący za granicą przysłali do Polski około 22 miliardów złotych, przyczyniając się do 1,5% wzrostu gospodarczego^[]. Z programów unijnych finansowane są szkolenia dla polskich bezrobotnych: na przykład kursy obsługi komputera czy języków obcych. Rolnicy zobowiązani są sprostać wyższym normom jakościowym, a rybacy mają narzucone kwoty połowowe ze względu na ochronę mórz. Młodzi ludzie zdecydowanie łatwiej mogą podejmować studia wyższe w krajach Unii, ze względu na niższe opłaty za studia dla obywateli Unii.

Obawy budzi możliwość wykupu taniej polskiej ziemi przez Niemców. W Hiszpanii i Portugalii w wielu nadmorskich miejscowościach mieszka mnóstwo Niemców na emeryturze, czasem prawie tyle samo, ile ludności miejscowej. Zostawiają oni tam jednak bardzo dużo pieniędzy. Po prawdopodobnym wprowadzeniu euro Polska będzie miała prawo na monetach umieścić podobizny znanych Polaków, które będą krążyć na terytorium wszystkich krajów strefy euro.

Do Polski trafiło ponad 29,5 mld euro z budżetu UE. W tym czasie nasze składki przekazane do Unii wyniosły 13,4 mld euro^[6]. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego szacuje, że dzięki funduszom unijnym tempo wzrostu PKB w ostatnich latach było wyższe o 0,6–0,9 pkt proc., niż gdybyśmy do Unii nie weszli. Z danych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej wynika, że w 2003 roku PKB Polski wynosił 43 proc. średniej unijnej, a w 2008 roku już 51 proc.

Polska wieś to największy beneficjent obecności naszego kraju w Unii Europejskiej. Od 2004 roku bezpośrednio lub pośrednio korzyści z funduszy unijnych odniosło ok. 100 tys. przedsiębiorców. Z samych dotacji unijnych skorzystało ok. 25 tys. podmiotów gospodarczych. Do największych beneficjentów obecności Polski w Unii Europejskiej należą też samorządy. Jak wskazują dane MRR, 38,5 proc. inwestycji, które uzyskały współfinansowanie ze środków unijnych na lata 2004–2006, było realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Z szacunków wynika, że stanowi to nawet 1/3 wszystkich wydatków inwestycyjnych samorządów w ostatnich latach^[7].

Polacy w unijnych instytucjach

Komisarz odpowiedzialny za politykę regionalną Paweł Samecki	Dyrektor generalny w Radzie Unii Europejskiej Jarosław Pietras	Wicedyrektor generalny w dyrekcji ds rolnictwa w KE Jerzy Plewa	Wicedyrektor generalny w dyrekcji ds rozszerzenia w KE Jan Truszczyński	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych), Członek Rady Europejskiej Radosław Sikorski	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych) Bogdan Klich	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Gospodarczych i Finansowych) Jacek Rostowski
Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Gospodarczych i Finansowych oraz ds. Konkurencyjności oraz ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów) Waldemar Pawlak	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Bogdan Zdrojewski	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Mirosław Drzewiecki	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Barbara Kudrycka	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury) Katarzyna Hall	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Rolnictwa i Rybołówstwa) Marek Sawicki	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Środowiska) Maciej Nowicki
Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych) Grzegorz Schetyna	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych) Andrzej Czuma	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii) Cezary Grabarczyk	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów) Jolanta Fedak	Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów) Ewa Kopacz	Ambasador Polski w Komitecie Stałych Przedstawicieli Jan Tombiński	Członek Rady Europejskiej Donald Tusk
Sędzia Trybunału Sprawiedliwości Jerzy Makarczyk	Sędzia Sądu Pierwszej Instancji Irena Wiszniewska-Białecka	Audytor w Trybunale Obrachunkowym Jacek Uczkiewicz	Sędzia Sądu ds Służby Cywilnej Irena Boruta

Zobacz też

• Historia Unii Europejskiej
• Unia Europejska
• Rozszerzenia Unii Europejskiej
• Polacy w Europarlamencie

Przypisy

Źródła

• Dzienniki Urzędowe Unii Europejskiej ( pol. )
• Gazzetta ufficiale dell’Unione Europea ( wł. )
• Official Journal of the European Union ( ang. )

• Archiwalna strona Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej
• Portal UE

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona poświęcona członkostwu Polski w Unii Europejskiej