Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Polska Partia Robotnicza

Polska Partia Robotnicza, PPR - partia polityczna, utworzona 5 stycznia 1942 w Warszawie z inicjatywy przybyłych z ZSRR polskich komunistów z tzw. Grupy Inicjatywnej (zrzuconych przez lotnictwo radzieckie na spadochronach 28 grudnia 1941 w okolicach Wiązowny), poprzez połączenie kilku spośród istniejących konspiracyjnych grup komunistycznych (m.in. Młot i Sierp, Stowarzyszenie Przyjaciół Związku Radzieckiego i Rewolucyjne Rady Robotniczo-Chłopskie) w Związek Walki Wyzwoleńczej (ZWW) i grupy Proletariusz. ZWW, utworzony we wrześniu 1941, był najsilniejszą z przedpeperowskich konspiracyjnych organizacji komunistycznych. Szkoleniem aktywistów PPR tworzących Grupę Inicjatywną m.in. w specjalnym ośrodku w miejscowości Puszkino pod Moskwą, zajmował się Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD), badania historyków przeprowadzane po 1989 roku wykazały, iż wielu z nich było agentami NKWD.

Działalność

Projekt utworzenia tej partii powstał w kierownictwie ZSRR, prawdopodobnie jako plan polityczny Stalina wobec powojennej Polski – PPR miał być w założeniach radzieckich alternatywą i przeciwwagą dla rządu polskiego w Londynie. PPR, która powstała podczas wojny, tuż po ataku Niemiec na ZSRR, swój bardzo ogólnikowy początkowo program oparła na wyzwoleniu Polski spod okupacji niemieckiej, odbudowie kraju, oraz na sojuszu z ZSRR. Rzeczywiste cele PPR i komunistów polskich przeszkolonych przez NKWD w Moskwie, przybywających na teren Polski, określało tzw. memorandum Ponomarienki z 20 stycznia 1943. W myśl dokumentu ówczesnym celem kierownictwa ZSRR, oprócz efektu wojskowego, było maksymalne osłabienie polskiego podziemia niepodległościowego oraz wyniszczenie społeczeństwa polskiego rękami Niemców, m.in. poprzez "rozpalenie wojny partyzanckiej" - wobec akcji dywersyjnych oddziałów komunistycznych Niemcy stosowali odwet kierując się zasadą odpowiedzialności zbiorowej, zakrojoną na dużą skalę m.in. z użyciem pacyfikacji za wszystkie wystąpienia przeciwko oddziałom niemieckim.

Paradoksalnie, powstanie PPR umożliwił układ Sikorski-Majski z 1941 (podpisany po inwazji Niemiec na ZSRR w dniu 22 czerwca 1941), dlatego do 25 kwietnia 1943, kiedy to odkryto groby zamordowanych przez NKWD w Katyniu polskich oficerów, PPR oficjalnie uznawała ten rząd nigdy nie atakując premiera Sikorskiego, jednocześnie jednak prowadząc w kraju kampanię propagandową wymierzoną w przedstawicieli rządu polskiego w Londynie (Delegatura Rządu na Kraj) i ich politykę. W okresie luty-kwiecień 1943 PPR prowadziła rozmowy z Delegaturą Rządu, nie zakończyły się one powodzeniem, ponieważ PPR nie zgodziła się na potwierdzenie, iż nie jest powiązana z czynnikami obcymi (określano tak Komintern) oraz nie potępiła paktu Ribbentrop-Mołotow i jego skutków dla Polski. W istocie Władysław Gomułka, składając w lutym 1943 propozycję porozumienia, obwarował ją warunkami w większości niemożliwymi do spełnienia – PPR zażądało m.in. odrzucenia konstytucji kwietniowej z 1935, dopuszczenia do sztabów AK delegatów partii komunistycznej, oraz likwidacji rządu polskiego w Londynie i zastąpienia go rządem w Krakowie. Delegatura Rządu, podczas negocjacji zażądała także zadeklarowania przez stronę przeciwną, iż stoi "na gruncie nienaruszalności polskich granic na wschodzie", co oznaczało niemożliwe dla PPR, kontrolowanej przez ZSRR, wystąpienie przeciwko planom Stalina dotyczącym zagarnięcia wschodnich terenów Rzeczypospolitej i tym samym przeciwko Armii Czerwonej. PPR odmówiła także uznania bez zastrzeżeń legalnego rządu polskiego Władysława Sikorskiego domagając się m.in. usunięcia przedstawicieli sanacji. Celem rozmów zainicjowanych przez PPR było zalegalizowanie PPR w układzie sił podziemia niepodległościowego w kraju, zdyskontowanie polityki rządu emigracyjnego w Londynie oraz skompromitowanie Armii Krajowej – bezpośrednio po zakończeniu negocjacji PPR rozpoczęła kampanię propagandową przeciwko AK, oskarżając ją o "hańbiącą bezczynność i zbrodnicze stanie z bronią u nogi".

Początkowo działacze PPR mieli znaczne trudności w rozbudowie struktur organizacyjnych i zbrojnych, głównie z powodu niewystarczającej ilości broni, dowódczych kadr wojskowych i ochotników do nowo tworzonych struktur – wówczas największym autorytetem w kraju cieszyła się Armia Krajowa. Jako kojarzeni z wówczas obcym ideowo Polakom komunizmem, spotykali się z nieufnością, a czasem wręcz wrogością szerokiego spektrum niepodległościowych i zbrojnych organizacji podziemnych a także niejednokrotnie zwykłych ludzi, którzy widzieli w PPR reprezentantów interesów ZSRR. Z czasem udało się utworzyć konspiracyjną sieć 6 obwodów i 18 okręgów na terenie GG i części ziem włączonych do Rzeszy, pierwsze nieliczne oddziały leśne udało się GL stworzyć wiosną 1942.

Trzon partii stanowili wówczas starzy członkowie KPP ze sporym udziałem radykalnych socjalistów z przedwojennej PPS i radykalnych ludowców z ZMW "Wici" oraz SL jednak zasadniczą większość członków stanowili ludzie którzy wstąpili do partii i rozpoczęli działalność polityczną w okresie okupacji hitlerowskiej. W 1942 roku PPR liczyła kilka tysięcy członków, latem 1944 r. – ok. 20 tys., w rok później w lipcu 1945 (po zakończeniu II wojny światowej w Europie) ok. 200 tys.

Jednym z głównych celów PPR była początkowo próba wywołania ogólnonarodowego powstania, które pozwoliłoby związać część sił niemieckich na ziemiach polskich i przerwać linie zaopatrzeniowe na wschód – działania te zostały jednak uznane przez środowiska niepodległościowe za prowokację Moskwy, które twierdziły iż nawoływanie do powstania w sytuacji gdy okupant odnosił ciągłe sukcesy na froncie wschodnim i posiadał ogromną siłę militarną w kraju, w dodatku bez szans na militarne wsparcie z zewnątrz, jest działaniem obliczonym na wyniszczenie sił Narodu Polskiego i Armii Krajowej oraz organizacji z nią powiązanych. Kierownictwo AK i Delegatury Rządu, określające się wtedy "czynnikami miarodajnymi" reprezentowały wówczas w większości pogląd, iż najkorzystniejsze dla Polski byłoby "wykrwawienie się dwóch wrogów" (Nazistowskich Niemiec i ZSRR) zaś rozpoczęcie dobrze przygotowanego i uzgodnionego z Aliantami powstania zbrojnego planowały w przyszłości, w korzystnej militarnie i geopolitycznie sytuacji. W związku z niepowodzeniem tego planu PPR zajmowała się m.in. rozbudową swoich oddziałów zbrojnych oraz działaniami propagandowymi, fałszywie utrzymując, iż GL (a później AL) jest główną zakonspirowaną siłą zbrojną aktywnie walczącą z niemieckim okupantem.

Wkrótce uwidocznił się inny kierunek działalności PPR, w 1942 specjalna komórka aktywistów PPR zajmowała się także inwigilacją działaczy podziemia niepodległościowego i żołnierzy AK oraz innych organizacji konspiracyjnych, gromadząc informacje i dane które następnie przekazywano niemieckiej tajnej policji Gestapo za pomocą działających w niej agentów NKWD lub przesyłając je pocztą. Celem tych akcji było rozbicie niekomunistycznych organizacji konspiracyjnych, w szczególności Armii Krajowej. PPR otrzymywała znaczne kwoty pieniędzy na bieżącą działalność z Moskwy a także poprzez ekspropriacje – zbrojne napady na sklepy, urzędy niemieckie oraz rozprowadzanie obligacji Daru Narodowego. Inni badacze twierdzą iż PPR nie był finansowany przez Moskwę, wskazując iż nie nadmieniają o tym np. depesze radiowe a także listy Władysława Gomułki do władz ZSRR.

W łonie samej PPR trwały w 1942 roku walki o władzę, wiele wskazuje na to iż węwnątrzpartyjny konflikt skrywano przed mocodawcami w Moskwie. Jesienią 1942 doszło do serii zabójstw działaczy PPR. Po zabójstwie Marcelego Nowotki przeprowadzono wewnętrzne śledztwo (komisja Duracza). Wiele poszlak wskazywało na Bolesława Mołojca, który po śmierci Nowotki samowolnie przejął władzę i sprawował ją w sposób "stalinowski" w związku z czym wszedł w konflikt z Fornalską, Finderem, Jóźwiakiem i Gomułką. Mieczysław Hejman i Jan Krasicki 31 grudnia 1942 roku wykonali wyrok na Mołojcu. W środowiskach PPR rozpuszczono wieść, że Mołojec zaginął, a Moskwę zawiadomiono 9 stycznia 1943 roku.

Na początku 1943 roku PPR wycofała hasło powstania powszechnego propagując wzmożoną walkę partyzancką, jednak nie miała wówczas wystarczającej militarnej siły aby zdominować ruch partyzancki i wcielić swoje apele w życie – w istocie większość operacji partyzanckich prowadziła na ziemiach polskich w latach II wojny światowej z powodzeniem Armia Krajowa i jej poprzednik Związek Walki Zbrojnej (formacje te przeprowadziły ogółem w okresie grudnia 1939 do lipca 1944 ponad 730 000 akcji dywersyjnych i sabotażowych, podczas których wykolejono 700 transportów a 400 podpalono, uszkodzono 19 000 wagonów kolejowych, 7 000 parowozów, 4 000 samochodów, wysadzono 38 mostów, 100 cystern i zniszczono 4500 ton benzyny, spalono 100 magazynów wojskowych i uszkodzono 2800 maszyn przemysłowych itp.). Cały wysiłek sabotażowo-dywersyjny ZWZ i AK stanowił dla ZSRR sporą pomoc, w sytuacji rozpoczętej w 1941 agresji Niemiec na ZSRR stanowił istotne wsparcie dla Armii Czerwonej. Według danych niemieckiego Wehrmachtu okresie lipiec 1942 do lipiec 1944 liczba akcji dywersyjnych w samym Generalnym Gubernatorstwie, przeprowadzonych przez wszystkie organizacje konspiracyjne działające na tym terenie osiągnęła 110 000 akcji, w tym 1 500 na transporty kolejowe i tyle samo na sieć łączności, zniszczono 135 mostów drogowych oraz przeprowadzono 4 500 akcji wymierzonych w żołnierzy niemieckich i funkcjonariuszy służb policyjnych – biorąc pod uwagę fakt iż przez większość tego okresu siły AK i BCH stanowiły zdecydowaną większość (pod koniec 1943 aktywnych było ok. 350 000 żołnierzy AK, 80-100 000 żołnierzy BCH w porównaniu do zaledwie 6-7 000 żołnierzy GL), PPR nie mogła mieć istotnego wkładu w działania o charakterze dywersyjno-sabotażowym. Delegatura Rządu i KG AK potraktowały zatem zmianę strategii PPR jako próbę przejęcia jej zasobów ludzkich i zdyskontowania dotychczasowych sukcesów w walce z Niemcami.

W listopadzie 1943 roku na czele PPR stanął Władysław Gomułka. Program szczegółowy przedstawiono w XI 1943 w znanej broszurze autorstwa Gomułki pt. "O co walczymy". Zapowiedziano w nim: sojusz z ZSRR, granicę zachodnią Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej, zaś wschodnią na Bugu, reformę rolną (realizowaną drogą wywłaszczenia, bez wypłacania odszkodowania, majątków ziemskich o powierzchni powyżej 50 ha., które propaganda PPR określała jako "obszarnicze"), nacjonalizację wielkiego przemysłu, banków i transportu, likwidację bezrobocia i wprowadzenie pełnego zatrudnienia, wprowadzenie bezpłatnego kształcenia oraz wprowadzenie do gospodarki elementów planowania i uprzemysłowienie kraju, utworzenie Milicji Obywatelskiej. Zapowiedziano utworzenie w kraju Rządu Tymczasowego po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej.

PPR była głównym inicjatorem utworzenia 1 stycznia 1944 w Warszawie (na trzy dni przed wkroczeniem Armii Czerwonej w przedwojenne granice Polski), Krajowej Rady Narodowej – która obwołała się samozwańczo podziemnym polskim parlamentem. W dokumencie założycielskim KRN odmówiono polskiemu rządowi w Londynie reprezentowania narodu polskiego i zrzeknięto się także wszystkich praw do wschodnich terenów II Rzeczypospolitej, zagrabionych przez ZSRR w 1939 na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow, propagując oparcie granicy wschodniej na zasadzie etnicznej – po 1939 ZSRR dążył do zmiany stosunków etnicznych na okupowanych terenach wschodnich Rzeczypospolitej na swoją korzyść, NKWD w ramach represji wobec ludności polskiej wysiedliło wielu obywateli polskich (według różnych szacunków od 550 – 1 500 000 ludzi), nadało im przymusowo obywatelstwo ZSRR bądź wcieliło siłą do Armii Czerwonej. Na II konferencji plenarnej KRN 20-23 stycznia jako podstawę nowej granicy wschodniej Polski przyjęto Linię Curzona. Ustalenia odnośnie nowej polskiej granicy wschodniej zostały wstępnie uzgodnione przez tzw. wielką trójkę na konferencji teherańskiej w 1943 roku, jednak nigdy nie uznał ich oficjalnie rząd polski w Londynie, jako sprzeczne z polską racją stanu – przedstawiciel polskiego rządu w Londynie nie został dopuszczony do rozmów w Teheranie.

W styczniu 1944, 23 stronnictwa i organizacje polityczne oraz społeczne w specjalnej odezwie napiętnowały PPR jako "agenturę, oddającą Moskwie polskie ziemie wschodnie i godzącą w najżywotniejsze interesy państwa i narodu polskiego", jeden z fragmentów odezwy stwierdzał;

    "Według dyrektyw zewnętrznych i niepolskiego ośrodka decyzyjnego, maskując swoje istotne cele i poruczone przez swych mocodawców zadania, obłudnie nadużywając haseł patriotycznych i narodowych, komunistyczna PPR i jej ekspozytura w rodzaju rzekomo "polskiej Armii Ludowej", deklarują gotowość oddania ziem wschodnich Rzeczypospolitej Rosji [...] zwalczają rząd i armię polską i ich odpowiedniki w kraju, w dążeniu zaś do osłabienia i rozbicia sił narodowych, powołują Krajową Radę Narodową [...] należy akcję ich napiętnować jako zdradę Narodu i Państwa Polskiego [...] o sprawach politycznych decyduje naród a nie obca agentura"
Obok ożywionej kampanii propagandowej Delegatura Rządu na Kraj w odpowiedzi na powołanie KRN w styczniu 1944 roku ogłosiła w tym samym miesiącu (oficjalnie 15 marca 1944) na mocy specjalnego dekretu utworzenie Rady Jedności Narodowej, zaś w odpowiedzi na obietnice socjalne i projekty reform społecznych zawarte w deklaracji PPR "O co walczymy" – deklarację RJN "O co walczy naród polski". Swoje przewidywania polityczne i wojskowe co do dalszego rozwoju sytuacji Delegatura Rządu przedstawiła w ulotce "Na co liczymy" – nie akceptowały one sprzecznych i podjętych wbrew interesom Polski ustaleń konferencji teherańskiej z grudnia 1943, oraz ignorowania argumentów rządu polskiego w Londynie w rozmowach aliantów ze Stalinem. Przewidywania wojskowe od początku 1943 liczyły się z możliwością iż do Polski siły Anglosasów i oddziały PSZ na Zachodzie nie wkroczą szybciej niż wojska Armii Czerwonej – wskazywały na to znaczne zwycięstwa ZSRR nad wojskami niemieckimi na froncie wschodnim. W związku z tym Delegatura Rządu i KG AK w 1943 dokonała zrewidowania swojej dotychczasowej strategii ogólnonarodowego powstania, która przybrała ostateczny kształt jesienią 1943 roku w formie planu Burza, przewidywał on możliwość braku realnego wsparcia materialnego ze strony sojuszników anglosaskich choć aż do lata 1944 roku Komenda Główna AK liczyła na masowe zrzuty i przybycie 1 SBS. Nieprzejednane stanowisko w kwestii Linii Curzona (związane z obawami polskiego rządu w Londynie iż Stalin zechce wykorzystać zagarnięcie wschodnich terenów Rzeczypospolitej do całkowitego pozbawienia Polskę suwerenności), brak stosunków dyplomatycznych z ZSRR, rola jaką wyznaczyli AK Anglosasi (organizacji dywersyjnej a nie armii uzbrajanej do działań powstańczych), położenie Polski na granicy zasięgu brytyjskich samolotów – przyniosło w konsekwencji ograniczenie pomocy alianckiej dla AK, jednak w wyniku intensywnych zabiegów rządu polskiego w Londynie, od końca 1943 do lipca 1944, uzyskano pewne zwiększenie liczby lotów nad Polskę ze zrzutami uzbrojenia. AK odebrało niespełna 500 – 1000 ton zaopatrzenia (potrzebne źródła i informacje) (ogółem wykonano 200 lotów, zrzucając 6500 pistoletów, 7500 pistoletów maszynowych, 40 000 granatów i innego rodzaju broni) podczas gdy np. greckie podziemie – 10 000 ton (potrzebne źródła i informacje).

Winston Churchill, mimo iż jeszcze 18-20 października 1943 w Moskwie, podczas specjalnej konferencji przygotowującej do obrad w Teheranie, skłonny był zabiegać o inny kształt polityczno-terytorialny powojennej Polski, pod naciskiem Roosevelta, chcącego za cenę ustępstw w Europie środkowo-wschodniej uzyskać udział ZSRR w toczonej przez USA wojnie z Japonią, zmienił zdanie i już 22 lutego 1944 w Izbie Gmin zaprzeczył, iż kiedykolwiek Wielka Brytania gwarantowała Polsce jakiekolwiek granice (zaprzeczało to postanowieniom Karty Atlantyckiej z 14 sierpnia 1941, która mówiła m.in. o nienaruszalności przedwojennych granic oraz zobowiązywała sygnatariuszy, w tym ZSRR, do m.in. "wyrzeczenia się podbojów obcych terytoriów oraz prawa każdego narodu do suwerenności i wyboru odpowiadającej mu formy rządów".), oraz przedstawił stanowisko państw zachodnich w sprawie nowej granicy wschodniej Polski. Dowództwo sił sprzymierzonych (SHAEF) zaakceptowało przyporządkowanie Polski w międzyalianckim amerykańsko-brytyjsko-radzieckim podziale Europy na strefy operacyjne do strefy operacyjnej Armii Czerwonej – ustalenia te, potwierdzone politycznie na konferencji jałtańskiej, 4 lutego 1945, oznaczały faktycznie danie Stalinowi "wolnej ręki" w polityce dotyczącej zdobytych terytoriów, koniec suwerenności Polski a także Bułgarii, Rumunii i Węgier oraz utratę niepodległości poprzez inne kraje regionu: Litwę, Łotwę, Estonię, anektowane w czerwcu 1940 przez ZSRR.

Zbrojnym ramieniem PPR była Gwardia Ludowa (od 1944 jako Armia Ludowa).

Organami prasowymi były m.in. "Trybuna Wolności" i "Trybuna Chłopska".

W styczniu 1943 roku utworzono organizację młodzieżową Związek Walki Młodych.

W V 1944 roku zwierzchnictwo KRN uznała Armia Polska w ZSRR i ZPP.

Na początku sierpnia 1944 powołano Biuro Polityczne Komitetu Centralnego PPR, do którego weszli: Władysław Gomułka, Bolesław Bierut, Jakub Berman, Hilary Minc i Aleksander Zawadzki.

Latem 1944 zawarto porozumienia o współpracy z Korpusem Bezpieczeństwa i Polską Armią Ludową oraz Robotniczą Partią Polskich Socjalistów, nawiązano kontakty z tzw. grupą Zrywu (rozłamową frakcją Stronnictwa Pracy), niektórymi organizacjami lokalnymi SL i BCH.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski, PPR rozpoczęła tworzenie administracji państwowej (zob. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego). Poparcie ZSRR utrudniło pracę opozycji – PPR m.in. terroryzowało Polskie Stronnictwo Ludowe i inne partie polityczne, zwalczało żołnierzy podziemia niepodległościowego za pomocą instytucji posługujących się środkami zorganizowanej przemocy, takimi jak Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego oraz NKWD i inne organizacje bezpieczeństwa ZSRR.

Dla potrzeb przeprowadzenia i ochrony sfałszowanego referendum ludowego Biuro Polityczne PPR powołało w marcu 1946 Państwową Komisję Bezpieczeństwa, która miała się zająć koordynacją działań jednostek LWP, WOP, KBW, UB, MO i ORMO. Zadaniem jej była m.in. likwidacja podziemia niepodległościowego i fizyczna eliminacja polityków PSL.

Wkrótce po sfałszowanym przez komunistów referendum, przeprowadzonym 30 czerwca 1946 (którego rzeczywiste wyniki wskazywały poparcie dla PPR zaledwie 26,9% społeczeństwa polskiego) i likwidacji opozycji – PPR zapewniła sobie pełnię władzy stając się w latach 1947-1948 partią rządzącą i rozpoczęła przemiany na wzór sowiecki. Latem 1948 w związku ze sprawą tzw. odchylenia prawicowo-nacjonalistycznego niepodzielną władzę w partii przejęło jednoznacznie stalinowskie skrzydło z Bolesławem Bierutem na czele, składające się głównie z komunistów którzy wojnę spędzili w ZSRR. W grudniu 1948 doszło do połączenia liczącej już milion osób PPR ze skupiającą przeszło 500 tysięcy członków PPS w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą.

Głównymi działaczami PPR byli: Marceli Nowotko, Bolesław Mołojec, Paweł Finder, Bolesław Bierut, Władysław Gomułka.


Inne hasła zawierające informacje o "Polska Partia Robotnicza":

Podróżnik ...

Dziady (zwyczaj) ...

Pęcice ...

Biskup ...

Wag ...

Cava de' Tirreni ...

Mieszko II Lambert ...

Nadciśnienie tętnicze ...

Guwernantka ...

Adwentyzm ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Polska Partia Robotnicza":

218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 1) ...

218a Sprawa polska podczas II wojny światowej (plansza 11) ...

204 Kryzys europejskiej myśli demokratycznej (plansza 7) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie