Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Rejencja opolska

Rejencja opolska

Nowa siedziba rejencji w Opolu (od lat 30. XX wieku)
Stara siedziba rejencji (zniszczona w 1945) na ówczesnym Regierungsplatz (Annabergplatz) - dzisiejszym placu Wolności

Rejencja opolska ( niem. Regierungsbezirk Oppeln) - pruska i niemiecka jednostka administracyjna funkcjonująca w latach 1815-1945 na terenie części Górnego Śląska oraz części Dolnego Śląska (Nysa, Grodków, Kluczbork)[1] Rejencję opolską zwyczajowo nazywano "Śląskiem Górnym" (Oberschlesien), mimo, że nie obejmowała całości ziem górnośląskich (w różnych okresach historii znajdowały się one także na terenie Austrii, Polski i Czechosłowacji).


Spis treści

Okres pruski 1815-1922

Podział obszaru plebiscytowego na powiaty podczas Plebiscytu na Górnym Śląsku
Powiat Olesno (Rosenberg), 1905

Rejencja opolska powstała w 1815 roku w wyniku nowego podziału administracyjnego Prus . Obejmowała wschodnie tereny prowincji Śląsk , początkowo złożyły się na nią następujące powiaty:

W 1818 roku z części terenów powiatów Pszczyna , Gliwice - Toszek i Racibórz powstał powiat rybnicki .

W miarę rozwoju przemysłu i miast śląskich zmieniał się wewnętrzny podział administracyjny rejencji. Opole , Gliwice i Racibórz zostały miastami wydzielonymi z powiatu, a okręg bytomski podzielono w 1873 roku na następujące jednostki:

Okres Republiki Weimarskiej i III Rzeszy

Po podziale Górnego Śląska w 1922 roku między Polskę a Niemcy od rejencji opolskiej odpadła prawie cała wschodnia część przemysłowa. Do Polski przeszły następujące okręgi:

Do RP odszedł też prawie cały powiat tarnogórski , większość lublinieckiego , a także niewielkie części gliwickiego , zabrskiego , raciborskiego i bytomskiego bez ich stolic.

Na mocy traktatu wersalskiego zamieszkana w większości przez ludność czeską i morawską część powiatu raciborskiego (tzw. Kraik Hulczyński ) przeszła pod jurysdykcję Czechosłowacji .

W wyniku podziału z 1922 roku na terenie rejencji opolskiej powstał nowy powiat Dobrodzień (z terenów lublinieckiego ), resztki powiatu Tarnowskie Góry zjednoczono zaś z Bytomiem w okręg Beuthen-Tarnowitz.

w 1919 r. z pozostałych przy Niemczech części rejencji utworzono prowincję Górny Śląsk .

Skład etniczny

Spisy ludności w Niemczech, zwłaszcza na terenach o ludności mieszanej narodowościowo podporządkowane były celom politycznym i zmierzały do pomniejszenia roli mniejszości narodowych.

Według pruskiego spisu narodowego z 1828 roku za całkowicie lub prawie całkowicie niemieckie powiaty rejencji uznać można Nysę i Grodków (0% ludności polskojęzycznej), Głubczyce z Niemodlinem (odpowiednio: 8.6% i 10% mówiących po polsku). Powiat Prudnik miał prawie wyrównane proporcje ludności polsko- i niemieckojęzycznej, w pozostałych jednostkach przeważała aż do wybuchu I wojny światowej ludność polska, choć z dekady na dekadę proporcje zmieniały się na korzyść Niemców .

W powiecie Racibórz jedną trzecią ludności aż do 1914 roku stanowili Czesi .

Według niemieckich spisów z 1900 w rejencji opolskiej było 60% ludności mówiącej po polsku, w 1910 - 57%[2]. Podczas spisu w 1933 deklarowanie polskiego było zabronione, można było podać "górnośląsko-polski", uczyniło to ponad 99 tys. osób. W sfałszowanym spisie z 1939 podano tylko 2% jako odsetek ludności polskiej. Półoficjalne i poufne badania niemieckie (np. Bund Deutscher Osten ) szacowały liczbę ludności polskiej na 550 tys., szacunki polskie z tego okresu oceniały tę wielkość na 800 tys. Spisy przeprowadzane w warunkach presji politycznej, ekonomicznej i administacyjnej, niekiedy przy jawnym i zamaskowanym terrorze, zmierzały m.in. do germanizacji ludności[3], a nawet miejscowych nazw, poprzez uchwalenie ustawy zmieniającej aż 1330 tutejszych nazw miejscowości i 600 nazw geograficznych na "bardziej niemieckie"[2].

II wojna światowa

Na skutek agresji niemieckiej z 1939 roku i włączenia całego polskiego Górnego Śląska wraz z częścią Małopolski do prowincji Śląsk (od 1941 roku Górny Śląsk ) rejencja opolska po raz trzeci w historii zmieniła granice. Do rejencji katowickiej odeszły miasta Bytom , Zabrze i Gliwice , a także powiaty Bytom - Tarnowskie Góry i Gliwice - Toszek . Do rejencji opolskiej przyłączono za to powiat Lubliniec z dawnego woj. śląskiego , który na powrót połączono z okręgiem Dobrodzienia , oraz małopolskie powiaty Zawiercie i Blachownia . W tym kształcie rejencja opolska przetrwała do 1945 roku.

Dalsze losy

Po II wojnie światowej tereny tej jednostki administracyjnej wcielono prawie w całości do województwa śląskiego z siedzibą w Katowicach , przesiedlono licznych Zabużan . Od 1950 roku województwo opolskie odpowiada mniej lub bardziej rejencji z 1945 roku, z wyjątkiem powiatu Lubliniec , okręgów Blachowni i Zawiercia , które pozostają pod jurysdykcją Katowic , jak i włączonych do województwa opolskiego terenów Dolnego Śląska ( Namysłów i Brzeg ).

Przypisy

  1. K. Orzechowski, Państwo i Prawo [w:] Historia Śląska t.2, 1763-1830 część II, 1807-1850, pod red. M. Czapliński, Wrocław 2002
  2. 2,0 2,1 Jan Drabina , Górny Śląsk, Wrocław 2002, s. 119-120, 176
  3. Marek Masnyk, Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922-1939, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1989, str. 14-16.


Inne hasła zawierające informacje o "Rejencja opolska":

Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski ...

Bazylika mniejsza ...

1966 ...

Słupsk ...

Germanizacja ...

Wielkie Księstwo Poznańskie ...

Trzebież ...

Ustrój polityczny Niemiec ...

Nadrenia Północna-Westfalia ...

Badenia-Wirtembergia ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Rejencja opolska":

223. Elementy geografii elektoralnej Polski (plansza 11) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie