Platforma wschodnioeuropejska - wielka
geologiczna
jednostka strukturalna
Europy
.
Platforma wschodnioeuropejska zajmuje obszar 5,5 mln km². Od północnego zachodu ograniczona jest nasunięciem
kaledonidów
-
Gór Skandynawskich
na
tarczę fennoskandzką
, od zachodu, wzdłuż
strefy T-T
, graniczy z platformą paleozoiczną środkowej i zachodniej Europy, od południa graniczy z
alpidami
(
Karpaty
wraz z
zapadliskiem przekarpackim
), od południowego wschodu z dawną paleozoiczną
platformą scytyjską
(obecnie uznawaną za część platformy wschodnioeuropejskiej), a od wschodu z
hercyńską strukturą
Uralu
.
Jednostki tektoniczne
platformy
Krystaliczny fundament platformy wschodnioeuropejskiej odsłania się na powierzchni na obszarze dwóch tarcz: bałtyckiej i
ukraińskiej
.
Na pozostałym obszarze jest przykryty skałami pokrywy osadowej o różnej miąższości. Fundament ten posiada urozmaiconą powierzchnię - z jego wyniesieniami są związane
anteklizy
, a z obniżeniami - syneklizy.
Wyróżnia się główne anteklizy: białorusko-mazurską, woroneską, wołżańsko-uralską, oraz syneklizy: perybałtycką, podlaską i moskiewską.
Część platformy zajmują
zapadliska
: nadkaspijskie, Peczory oraz
rowy tektoniczne
: aulakogen Prypeci,
aulakogen dnieprowsko-doniecki
.
W rozmieszczeniu struktur tektonicznych platformy obserwuje się pewną strefowość:
- bałtycka strefa wyniesień (tarcza fennoskandzka)
- nadbałtycko-środkoworosyjska strefa obniżeń (synekliza perybałtycka)
- sarmacka strefa wyniesień (tarcza ukraińska, antekliza białorusko-mazurska, antekliza woroneska i antekliza wołżańsko-uralska, rozdzielone aulakogenem dnieprowsko-donieckim i aulakogenem paczelmskim)
- śródziemnomorsko-kaspijska strefa obniżeń (
synekliza czarnomorska
, wschodni skłon tarczy ukraińskiej i zapadlisko nadkaspijskie)
Zobacz też
