Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Pieskowa Skała

Pieskowa Skała

Na mapach: 50°14'39.17″N 19°46'48.13″E / 50.2442139, 19.7800361

Zamek w Pieskowej Skale
nr rej. A-478 z 25.04.1983

Zamek w Pieskowej Skale
Miejsce Sułoszowa
RejestrKOBiDZ
Wpisany do
rej. zabytków
25 kwietnia 1983

Pieskowa Skałaosada na terenie wsi Sułoszowa , w granicach jednego z trzech jej sołectw , położona w Dolinie Prądnika nieopodal Krakowa , na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego , znana przede wszystkim z zamku o tej samej nazwie.

Zamek po raz pierwszy wzmiankowany jest jako Peskenstein w dokumencie wydanym w 1315 roku przez Władysława Łokietka . W I połowie XIV wieku Kazimierz III Wielki wybudował tu zamek, element łańcucha obronnych " Orlich Gniazd ", składający się z dwóch części: górnej i dolnej. Górna, niezachowana, wzniesiona była na niedostępnej skale zwanej "Dorotką".

W latach 1377 - 1608 zamek był siedzibą rodu Szafrańców – niektórzy z nich wykorzystywali go jako punkt wypadowy do napadów na kupców przejeżdżających biegnącym przez Dolinę Prądnika traktem łączącym Kraków ze Śląskiem . W roku 1484 Krzysztof Szafraniec, prawnuk pierwszego właściciela, został za to ścięty na Wawelu .

W latach 1542 - 1580 gotycki zamek przekształcono w renesansową rezydencję. W XVII wieku , za czasów Michała Zebrzydowskiego dobudowano system fortyfikacji bastionowych . W czasie potopu szwedzkiego ( 1655 ) zamek został zniszczony, zaś w 1718 uległ pożarowi . Odbudowano go jako siedzibę rodu Wielkopolskich w 1768 roku. W 1787 gościł w swych murach króla Stanisława Augusta Poniatowskiego . W wyniku kolejnego pożaru ( 1850 ) zniszczeniu uległa najstarsza jego część, tj. wysoki zamek.

W Królestwie Polskim istniała gmina Pieskowa Skała .

W czasie powstania styczniowego rosyjski ostrzał spowodował kolejny pożar i zniszczenie cennego wyposażenia wnętrz.

W 1842 roku Pieskową Skałę kupił od rodziny Wielopolskich hrabia Jan Mieroszewski. 4 i 5 marca 1863 w Pieskowej Skale i pobliskiej Skale miała miejsce bitwa powstańców pod dowództwem Mariana Langiewicza z wojskami rosyjskimi , podczas której śmierć poniósł walczący po stronie Polaków rosyjski pułkownik Andrij Potebnia . W latach osiemdziesiątych, kolejny z Mieroszewskich – Sobiesław prowadził w zamku prace remontowe wzbogacając go o elementy neogotyckie . Znany z hulaszczego trybu życia hrabia Krzysztof Mieroszewski – syn Sobiesława roztrwonił rodzinny majątek sprzedając między innymi zamek. Po krótkim czasie, nowy właściciel Michał Wilczynski odsprzedał zamek dr. Serafinowi Chmurskiemu, który zbudował u stóp zamku wille starając się nadać Pieskowej Skale charakter letniskowy. W 1902 roku w wyniku zadłużenia majątku Serafina Chmurskiego, ostatniego, prywatnego właściciela Pieskowej Skały, zamek trafił na licytację.

Adolf Dygasiński zwrócił się na łamach "Kuriera Warszawskiego" z apelem ratowania zamku, perły polskiego renesansu, jedynego na szlaku Orlich Gniazd, który przetrwał w dobrym stanie. Dzięki tej inicjatywie powstało "Towarzystwo Akcyjne Pieskowa Skała", które wykupiło zamek za kwotę 60 tysięcy rubli.

Po II wojnie światowej zamek w Pieskowej Skale przejął Skarb Państwa , po generalnej renowacji w latach 1950 - 1963 stał się on Oddziałem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu . Obecnie znajduje się tu stała ekspozycja "Przemiany stylowe w sztuce europejskiej od średniowiecza do połowy XIX wieku". Zamek dość często pojawia się też w filmach. Zagrał m.in. w serialach "Janosik" oraz "Stawka większa niż życie".

W kryptach na zamku w Pieskowej Skale znajdują się cztery manierystyczne sarkofagi Sieniawskich z XVII wieku z postaciami zmarłych na wiekach niemające odpowiednika w sztuce polskiej, dzieło wrocławskiego rzeźbiarza Jana Pfistera . Pierwotnie znajdowały się w jednym z najwspanialszych polskich mauzoleów rodowych w kaplicy w Brzeżanach na Podolu . Kościół i kaplica po 1945 zostały doszczętnie zdewastowane. Sarkofagi te szczęśliwie wcześniej ocalały, dzięki ich wywiezieniu podczas wojny polsko-rosyjskiej w 1920 r. do Krakowa .

Do zamku przylega park krajobrazowy . W pobliżu stoi wapienna skała zwana Maczugą Herkulesa , Czarcią Skałą lub Sokolicą.

U podnóża wzgórza, na którym wznosi się zamek, znajduje się kompleks pięciu stawów przepływowych założony w XVI wieku . Hodowano w nich karpie , szczupaki i karasie , a w późniejszym czasie pstrągi tęczowe . Od 1993 roku zaprzestano hodowli. Obecnie są one na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego ostoją płazów ( traszka zwyczajna , traszka grzebieniasta , ropucha szara , ropucha zielona , żaba trawna , rzekotka drzewna , kumak nizinny ). Odbywają one gody we wspomnianych stawach, migrując do nich z zimowisk niekiedy oddalonych nawet o 3 km . W czasie tych migracji szlak godowej wędrówki płazów jest zabezpieczany przez wolontariuszy i pracowników Ojcowskiego Parku Narodowego, którzy przenoszą zwierzęta przez biegnącą obok drogę.

Pieskowa Skała w filmach

Zamek w Pieskowej Skale został wykorzystany w takich filmach jak:

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Pieskowa Skała":

Fosforan wapnia ...

Śląskie Kamienie ...

Kowary ...

Rankery ...

Regosole ...

Litosole ...

Metamorfizm kontaktowy ...

Mułowiec ...

Zlepieniec ...

Amfibolit ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Pieskowa Skała":

036. Przejawy działalności człowieka w środowisku i jej skutki (plansza 4) ...

46. Wybrane konflikty na świecie (plansza 15) ...

202. Środowisko przyrodnicze Polski. Klimat, wody powierzchniowe i podłoże skalne (plansza 13) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie