Paweł V, (Camillo Borghese), (ur.
17 września
1552 w
Rzymie
, zm.
28 stycznia
1621 w Rzymie) –
papież
w okresie od
16 maja
1605
do
28 stycznia
1621
.
Był synem dziekana prawników Kurii Rzymskiej. Studiował nauki prawne w
Perugii
i
Padwie
, po powrocie do Rzymu został prawnikiem kurialnym oraz referendarzem trybunału Sygnatury Apostolskiej. W marcu
1576
został wikariuszem patriarchalnej Bazyliki Liberiańskiej. Od września
1588
do
1591
był wicelegatem w
Bolonii
, w
1595
odbył nadzwyczajną misję legata przy królu Hiszpanii
Filipie II
.
5 czerwca
1596
papież Klemens VIII
mianował go
kardynałem
, z tytułem prezbitera S. Eusebio. W kwietniu
1597
Borghese został
biskupem
Iesi (do
1599
), w czerwcu
1603
wikariuszem generalnym Rzymu i inkwizytorem.
Po śmierci
Leona XI
Borghese został na
konklawe
16 maja
1605 wybrany na papieża. Przyjął imię Pawła V, koronował się
29 maja
1605, uroczysty ingres do Bazyliki Laterańskiej odbył
6 listopada
1605.
Postawił sobie za cel wzmocnienie autorytetu papiestwa wobec władzy świeckiej. Część państw włoskich – Sabaudia, Genua, Neapol – podporządkowała się nowym zarządzeniom, nie przyjęła ich natomiast
Wenecja
. Papież obłożył
ekskomuniką
senat i
dożę
, a całą Republikę Wenecką
interdyktem
; był to ostatni przypadek interdyktu papieskiego wobec suwerennego państwa. Duchowni, którzy zaakceptowali nałożone kary papieskie, zostali wygnani lub uwięzieni. Ostatecznie interwencja króla Francji
Henryka IV
zapobiegła przejściu Wenecji na protestantyzm; papież zdjął interdykt, jednak moralnie poniósł porażkę, a prestiż Stolicy Apostolskiej doznał uszczerbku.
Polityka papieża dążyła do zbliżenia z Francją, ale nie zapobiegła rozwojowi tendencji
gallikańskich
. Nieudane działania podjął Paweł V w sprawie katolików angielskich i irlandzkich. Parlament angielski nałożył na katolików obowiązek składania przysięgi, unieważniającej papieskie prawo odwoływania książąt świeckich. Papież żądał wycofania tego obowiązku, ale w tym samym czasie archiprezbiter George Blackwell wbrew woli przełożonych nakłaniał katolików do składania przysięgi. Ostatecznie Blackwella odwołano w
1608
, ale sytuacja katolików uległa pogorszeniu.
Papież Paweł V potwierdził nakaz przebywania biskupów w swoich diecezjach. Opublikował odnowiony Rytuał Rzymski, wzmocnił dyscyplinę w zakonach. Popierał działalność misyjną, w okresie jego pontyfikatu rozwinęły się m.in. misje
kapucynów
w Kongo i
jezuitów
w
Paragwaju
. Misjonarzom jezuickim w Chinach papież zezwolił na używanie miejscowego języka w liturgii.
W
1612
papież zatwierdził Instytut Kongregacji
Oratorian
Filipa Neri
, rok później francuskie Oratorium Naszego Pana Jezusa Chrystusa (założone przez Pierre de Berulle'a).
1 listopada
1610
Paweł V kanonizował kardynała
Karola Boromeusza
(zm.
1584
) i Franciszkę Rzymską (zm.
1440
). Wśród beatyfikowanych papieskich znaleźli się
Ignacy Loyola
,
Franciszek Ksawery
,
Filip Neri
i
Teresa z Avila
.
W okresie pontyfikatu ukończono budowę nawy głównej, fasady i portyku Bazyliki Św. Piotra. Papież zapewnił Rzymowi poprawę zaopatrzenia w wodę (kazał odbudować dwa akwedukty, w tym dawny Akwedukt
Trajana
). Wzbogacił zbiory Biblioteki Watykańskiej oraz ustanowił tajne zbiory archiwum. Obok zasług dla Rzymu papież pamiętał także o swojej rodzinie – siostrzeniec i bliski współpracownik papieża, kardynał
Scipione Caffarelli-Borghese
wybudował słynną Villa Borghese.
Papież Paweł V wydał kontrowersyjną decyzję o potępieniu
Galileusza
. W czasie tego pontyfikatu
5 czerwca
1616
Kongregacja Św. Oficjum (
inkwizycja
) potępiła dzieło
Kopernika
De revolutionibus
i zamieściła je na
Indeksie Ksiąg Zakazanych
.
Źródła
- Richard P. McBrien, Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II, Warszawa 2003
Linki zewnętrzne
