Paweł (Jakowlewicz) Mieszik [ros: Павел Яковлевич Мешик] (ur. w 1910 , zm. w 1953 ) – generał lejtnant, były wysoki funkcjonariusz radzieckich organów bezpieczeństwa i kontrwywiadu wojskowego , m.in: szef (komisarz) NKGB na Ukrainie , i zastępca Wiktara Abakumowa szefa Głównego Zarządu Kontrwywiadu SMIERSZ . Po upadku Ł.P.Berii , uważany za jego człowieka aresztowany w czerwcu 1953 roku wraz z W. Mierkułowem , B. Kobułowem W. Diekanozowem i L. Włodzimirskim i pod koniec grudnia tego samego roku rozstrzelany.

Wykształcenie i przynależność polityczna

Urodzony 23 grudnia 1910 roku w miejscowości Konotop na Ukrainie . Pochodził z rodziny robotniczej, jego ojciec m.in. był służącym. Do szkoły uczęszczał w rodzinnym mieście, gdzie ukończył różne kursy m.in, w zawodowej szkole technicznej, także uczył się w instytucie energetycznym w Kujbyszewie (Samara) i Kamieńcu Podolskim . W 1925 roku w wieku piętnastu lat wstąpił do Komsomołu czyli do WŁKSM – Wszechzwiązkowego Leninowskiego Komunistycznego Związku Młodzieży, którego członkiem był do 1938 roku, a w listopadzie 1930 roku został członkiem WKP(b) .

Służba w organach bezpieczeństwa

Służbę w organach bezpieczeństwa , wówczas Zjednoczonym Państwowym Zarządzie Politycznym (OGPU) rozpoczął w marcu 1932 roku, od ukończenia kursy w Wyższej Szkole OGPU do której uczęstrzał od kwietnia 1932 do lutego 1934 roku. Po ukończeniu szkoły pracę rozpoczął w centrali OGPU na Łubiance (centrala OGPU/ NKWD / KGB ) w Moskwie , jako pomocnik pełnomocnika (przedstawiciela) w Oddziale 1-szym Zarządu Ekonomicznego (EKU) OGPU.

Po utworzeniu NKWD ZSRR w czerwcu 1934 roku i w następnym miesiącu wchłonięciu OGPU przeformowanego głownie w nazwie jako Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego (GUGB) do NKWD ZSRR, Mieszik do września 1937 roku, sprawował to samo stanowisko kolejno w Wydziale 1,Wydziale 2 oraz w Wydziale 3 Oddziału Ekonomicznego (EKO) Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego ( GUGB ) przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych ( NKWD ) Związku Radzieckiego ( ZSRR ). W między czasie w grudniu 1935 roku został mianowany na stopień młodszego lejtnanta bezpieczeństwa państwowego co się równało ze stopniem st.porucznika w RKKA .

EKO/ЭКО – Экономическй Oтдел – Oddział Ekonomiczny, w strukturze NKWD od 1934 do listopada 1938 roku był odpowiedzialny za walkę z przestępstwami skierowanymi przeciwko gospodarce narodowej. Pod koniec 1938 roku EKO został rozdzielony na 3 inne oddziały i podporządkowany pod 1 Zarząd NKWD, a większość jego pracowników zostało przydzielonych do Oddziału Kontrwywiadowczego (KRO).

W styczniu 1937 roku [inne źródła podają datę na wrzesień 1937 roku] został przeniesiony do kontrwywiadu NKWD, za który odpowiedzialny był wówczas Oddział 3 (KRO: Oddział Kontrwywiadowczy, КРО: контрразведывательный отдел) Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego NKWD . Tam służył jako oficer operacyjny w Wydziale 14 Oddziału 3-go GUGB NKWD, także został mianowany do stopnia lejtnanta bezpieczeństwa Państwowego, co się równało ze stopniem kapitana w Armii Czerwonej i mianowany zastępcą naczelnika Wydziału 14 Oddziału 3-go GUGB NKWD.

Po zwolnieniu ze stanowiska szefa NKWD (ludowego komisarza) N.Jeżowa i zastąpieniu go przez Ławrientija Berię w 1938 roku, na jego polecenie Wydział Śledczy NKWD którym kierował Bogdan Kobułow we wrześniu 1939 roku został zlikwidowany a na jego miejsce powołano Sekcje Śledcze przy GUGB oraz przy niektórych Głównych Zarządach NKWD. Naczelnikiem Sekcji Śledczej GUGB został st.lejtnant bezpieczeństwa państwowego Wasylij Siergijenko a jego pomocnikiem Paweł Mieszik w stopniu kapitana bezpieczeństwa państwowego.
4 września 1939 roku, został mianowany stopniem majora bezpieczeństwa państwowego i przeniesiony do Głównego Zarządu Ekonomicznego (GEU) NKWD na stanowisko naczelnika Sekcji Śledczej, a od marca 1940 do 26 lutego 1941 roku naczelnik Oddziału 1-go Głównego Zarządu Ekonomicznego (GEU) NKWD. Po reorganizacji NKWD i utworzeniu odrębnego Komisariatu Bezpieczeństwa Państwowego (NKGB) w pod koniec lutego 1941 roku, Mieszik został mianowany Komisarzem Bezpieczeństwa Państwowego na Ukrainie i miesiąc później w marcu awansowany do stopnia starszego majora bezpieczeństwa państwowego.
Już pod koniec lipca 1941 roku dokonano kolejnej reorganizacji organów bezpieczeństwa ZSRR, co wiązało się prawdopodobnie z wybuchem wojny Niemiecko radzieckiej, i początkowej niekorzyści jej przebiegu dla ZSRR. W wyniku powstałej sytuacji 31 lipca zlikwidowano NKGB a personel powrócił do NKWD . Paweł Mieszik powrócił do Głównego Zarządu Ekonomicznego, tym razem na stanowisko naczelnika (szefa) GEU NKWD. Stał na czele GEU NKWD do połowy kwietnia 1943 roku, lecz w między czasie był także przez kródki czas naczelnikiem Oddziału 7 Specjalnego NKWD którym kierował od września do listopada 1941 roku.

W 1943 roku władze ZSRR (głównie Józef Stalin) postanowiły scentralizować organy odpowiedzialne za kontrwywiad wojskowy w Armii Czerwonej i nie tylko w jedną instytucję. Doszło do tego 19 czerwca 1943 roku wtedy uchwałą Rady Komisarzy Ludowych (Rady Ministrów) ZSRR Nr 415-138ss z 19 czerwca 1943 został utworzony Główny Zarząd Kontrwywiadu (GUKR) SMIERSZ podlegający pod Ludowy Komisariat Obrony (LKO) ZSRR.

Mieszik został oddelegowany do kontrwywiadu wojskowego Smiersz 19 kwietnia 1943 roku, na stanowisko zastępcy naczelnika, którym był Komisarz Bezpieczeństwa Państwowego 2 rangi Wiktor Abakumow . Sprawując jeszcze stanowisko szefa GEU NKWD Mieszik został mianowany Komisarzem Bezpieczeństwa Państwowego 3 rangi. Jako zastępca szefa Smiersza 26 maja 1943 roku otrzymał rangę Generała lejtnanta.
Stanowisko z-cy szefa Smiersza pełnił do 17 grudnia 1945 roku, lecz w między czasie od stycznia do lipca 1945 roku był także przedstawicielem (pełnomocnikiem) NKWD przy 1 Froncie Ukraińskim oraz od maja do sierpnia 1945 roku był doradcą (tzw, sowietnikiem) administracyjnym przy Rządzie Tymczasowym Rzeczypospolitej Polskiej . Także między majem a lipcem 1945 roku był zastępcą szefa ds, administracji publicznej przy 1-szym Froncie Ukraińskim .

Jeszcze przed zakończeniem wojny w lutym 1945 roku, Mieszik został naczelnikiem 1-go Zarządu Głównego przy Radzie Komisarzy Ludowych, (od połowy 1946 roku Radzie Ministrów) te stanowisko sprawował do 16 marca 1953 roku, kiedy to z polecenia Ławrientija Berii został ministrem Spraw Wewnętrznych na Ukrainie.

Aresztowanie

Po obaleniu Berii przez jego rywali z Nikitą Chruszczowem na czele, Mieszik jako człowiek Berii został aresztowany wraz z Siergiejem Goglidze byłym wiceministrem Bezpieczeństwa Państwowego i Spraw Wewnętrznych, Ławrientijem Canawą byłym naczelnikiem II Zarządu Głównego Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego , Władimirem Diekanozowem byłym szefem wywiadu NKWD , Bogdanem Kobułowem byłym I-szym sastępcą Berii, Wsiewołodem Mierkułowem byłym szefem NKGB oraz Lwem Włodzimirskim dłógoletnim szefem Służby Śledczej NKGB / MGB .
Aresztowany 30 czerwca 1953 roku w Kijowie , został przewieziony do Moskwy i w procesie zkazany przez Sąd Najwyższy ZSRR na najwyższy wymiar kary, śmierć, 23 grudnia 1953 roku rostrzelany.

Źródła

• Piotr Kołakowski – NKWD i GRU na ziemiach Polskich
• Norman Polmar and Thomas B. Allen – Spy Book: The Encyclopedia of Espionage, 1997
• Christopher Andrew & Oleg Gordievsky – KGB the inside story of its Foreign Operations from Lenin to Gorbachev – Harper Collins Publishers
• Sergo Beria BERIA mój ojciec w sercu stalinowskiej władzy, Warszawa, wydawnictwo Magnum
• Paweł Piotr Wieczorkiewicz ŁAŃCUCH ŚMIERCI Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, Rytm