Tadeusz Ludwik Piskor (ur.
1 lutego
1889
w Borze k.
Ostrowca Świętokrzyskiego
, zm.
22 marca
1951
w
Londynie
) – polski dowódca wojskowy,
generał dywizji
Wojska Polskiego
, dowódca
Armii Lublin
, szef
Sztabu Generalnego WP
(1926–1928).
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Syn Władysława, inżyniera hutnika, i Julii z Zagórskich. Absolwent
Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego
[1] w
Warszawie
(
1907
). W
1908
rozpoczął studia na Wydziale Nauk Ścisłych Instytutu Politechnicznego w
Liège
w Belgii. W
1910
przeniósł się do
Lwowa
, kontynuując studia na Wydziale Budowy Maszyn
Politechniki Lwowskiej
.
Działalność niepodległościowa
W Belgii był współzałożycielem
Związku Walki Czynnej
(
1909
). We Lwowie był nadal związany z ruchem niepodległościowym (ZWC).
15 października
1912
wstąpił do
Związku Strzeleckiego
, w którym ukończył kurs oficerski (
1912
), uzyskując stopień podporucznika. Był jednym z oficerów ulubionych przez komendanta
Józefa Piłsudskiego
z rąk, którego otrzymał
znak oficerski "Parasol"
.
1 listopada
1913
został komendantem szkoły podoficerskiej.
Legiony Polskie
W sierpniu
1914
wstąpił do
Legionów Polskich
. Początkowo służył w sztabie
I Brygady
, a następnie dowodził kompanią w VI Batalionie. Na froncie wykazał talent dowódczy, toteż szybko awansował (dowódca batalionu, przejściowo szef sztabu, a następnie I oficer sztabu I Brygady). W grudniu
1914
został ranny. Po
kryzysie przysięgowym
(lipiec
1917
) internowany w obozie w
Beniaminowie
. Po wyjściu z obozu
29 września
1918
przez krótki okres był w
Polskiej Organizacji Wojskowej
.
Wojsko Polskie
Od listopada
1918
w Wojsku Polskim.
21 listopada
1918
mianowany szefem sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin.
3 stycznia
1919
został szefem sztabu Grupy Operacyjnej "Bug",
20 lutego
– szefem sztabu
2 Dywizji Piechoty Legionów
, Grupy Operacyjnej Kawalerii płk.
Władysława Beliny-Prażmowskiego
i Grupy Operacyjnej gen.
Edwarda Rydza-Śmigłego
. Brał udział w działaniach bojowych na froncie; został ranny w styczniu
1919
. W okresie od listopada
1919
do kwietnia
1920
był adiutantem generalnym
Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza
Józefa Piłsudskiego
.
W lipcu
1920
został szefem Oddziału III Naczelnego Dowództwa. Po zakończeniu działań wojennych nadal zajmował odpowiedzialne stanowiska sztabowe w Naczelnym Dowództwie WP i Ścisłej Radzie Wojennej, był m.in. II zastępcą szefa Sztabu Generalnego. W latach
1923
–
1924
ukończył kursy dla wyższych dowódców w Wyższej Szkole Wojennej i w
Centrum Wyższych Studiów Wojskowych
w Warszawie. Uzupełniał studia również we Francji.
31 marca
1924
Prezydent RP
Stanisław Wojciechowski
na wniosek
ministra spraw wojskowych
,
gen. dyw.
Władysława Sikorskiego
awansował go na generała brygady ze starszeństwem z
1 lipca
1923
i 14 lokatą[2].
Na krótki okres (październik
1925
–czerwiec
1926
) przeszedł do służby liniowej na stanowisko dowódcy
28 Dywizji Piechoty
w Warszawie.
19 czerwca
1926
Prezydent RP
Ignacy Mościcki
mianował go szefem
Sztabu Generalnego WP
, przemianowanego w
1928
na Sztab Główny WP[3].
3 grudnia
1931
zwolniony ze stanowiska szefa SG WP i mianowany inspektorem armii[4].
1 stycznia
1928
Prezydent RP
,
Ignacy Mościcki
awansował
go na
generała dywizji
ze starszeństwem z dnia
1 stycznia
1928
i 3 lokatą[5].
Kampania wrześniowa
4 września
1939
został mianowany dowódcą
Armią "Lublin"
. Z
13
na
14 września
1939
Naczelny Wódz podporządkował mu
Armię "Kraków"
. Najpierw podległe mu wojska osłaniały rubież rzeki
Wisły
. Później generał podjął decyzję przebijania się dowodzonymi siłami do
Lwowa
wzdłuż osi
Tomaszów Lubelski
–
Bełżec
.
19 września
w
rejonie Tomaszowa Lubelskiego
Niemcom udało się całkowicie okrążyć armie dowodzone przez gen. Piskora. Wobec niepowodzenia podjętych w nocy z 19 na 20 września prób wyjścia z okrążenia i prawie całkowitego wyczerpania amunicji artyleryjskiej, zapadła decyzja o kapitulacji. Generał wydał rozkaz zaprzestania walk i zniszczenia sprzętu bojowego oraz przekazał do Lublina rozkaz zalecający wojskowym przejście do konspiracji.
Niewola
20 września
1939
został wzięty do niewoli. Przebywał w w kilku oflagach:
VII A Murnau
(był starszym obozu), VIII B Silberberg,
IV C Colditz
, X C Lübeck i
VI B Dössel
(był komendantem tajnej organizacji wojskowej, wchodzącej w struktury
AK
).
Na emigracji
Po uwolnieniu
30 kwietnia
1945
wyjechał do
Wielkiej Brytanii
i osiadł w
Londynie
. Od
2 lipca
1945
pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Był mocno schorowany, ale mimo to działał w Komisji Historycznej Sztabu Głównego i przewodniczył Komisji ds. Żołnierzy
1939
. Zmarł w Londynie, pochowany początkowo na cmentarzu St. Mary's w Kensal Green.
23 września
1990
urna z prochami spoczęła w
Tomaszowie Lubelskim
.
Żonaty z Marią Ines z Rudnickich (zmarłą w latach trzydziestych), miał córkę zmarłą w dzieciństwie. W
1940
ożenił z Lucyną z Kacperskich, miał syna Jerzego (1946).
Publikacje
- Wyprawa wileńska, Warszawa 1919
- Gra wojenna z dwoma zadaniami taktycznymi, Warszawa 1919
- System trójdzielny w organizacji wyższych jednostek wojskowych, Warszawa 1920
- Działania dywizji kawalerii na Ukrainie od 20 IV do 20 VII 1920, Warszawa 1926
- Myśl manewru znad Wieprza, "Niepodległość" 1951, t. 3
- Piłsudski i Lwów, "Wiadomości", 1951, nr 268
Awanse
Ordery i odznaczenia
Przypisy
- ↑ Późniejsze nazwy szkoły: od 30.06.1915 do 10.11.1918
Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Maurycego hr. Zamoyskiego
, od 10.11.1918
Gimnazjum Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego
(za: Smolna 30. Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego Warszawa: PIW, 1989: 21 i 23; tamże w spisie absolwentów na str. 332, pozycja 38. oraz fotografia generała, fot. nr 27 po s. 128)
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 32 z 02.04.1924 r.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 19.06.1926 r. w: Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 25 z 28.06.1926 r., s. 197.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 03.12.1931 r. w: Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 219
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 01.01.1928 r. w: Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 02.01.1928 r., s. 1
- ↑
Lista odznaczonych Orderem Krzyża z Orłem
Zobacz też