strony oryginalnego paszportu wewnętrznego wydanego w 1910 mieszkańcowi Warszawy
Paszport wewnętrzny –
dokument tożsamości
stosowany w niektórych państwach, często równolegle do
obowiązku meldunkowego
. Bez meldunku w paszporcie wewnętrznym obywatele danego państwa nie mają prawa przebywać poza granicami swojej jednostki administracyjnej (bezwzględnie lub powyżej określonego limitu dni).
System ten już w
XVI wieku
wprowadzony został w
Szwecji
. W
1555
roku król
Gustaw I Waza
zarządził, że wszyscy kupcy muszą posiadać wydany przez miasto zamieszkania "dokument lub paszport podróży", by móc legitymować się nim w miejscach, w których nie są znani. W roku
1603
wszedł w życie zakaz wydawania podróżnym bez paszportu koni w karczmach (normalnie właściciel karczmy był zobowiązany umożliwić podróżnemu transport do kolejnej, najbliższej karczmy). Osoby podróżujące bez paszportu można było aresztować i oskarżyć o włóczęgostwo. Nakaz posiadania paszportu wewnętrznego w Szwecji zniesiono w
1860
roku.
Był także powszechnie stosowany w
Imperium Rosyjskim
wraz z systemem meldunkowym; po
rewolucji październikowej
w
1917
bolszewicy
zlikwidowali meldunki, ale w
1932
Stalin
przywrócił obowiązek posiadania paszportu wewnętrznego w całym
ZSRR
. Do
1974
(de facto do
1976
, kiedy stosowne akty prawne weszły w życie) mieszkańcy
kołchozów
nie otrzymywali paszportów, co uniemożliwiało im ich opuszczenie (w razie wyjazdu czasowego kołchoźnik otrzymywał dokumenty, które dokładnie opisywały czas, miejsce i trasę podróży, i poza nimi nie były ważne). Obecnie paszporty wewnętrzne są w użyciu m.in. w
Korei Północnej
,
Chińskiej Republice Ludowej
oraz – w stopniu znacznie zredukowanym w stosunku do czasów ZSRR – w
Rosji
[1]. Obywatel tego kraju nie zameldowany w
Moskwie
nie ma do dziś prawa przebywać w swojej stolicy powyżej 3 dni.
W latach
1952
-
1986
system paszportów wewnętrznych obowiązywał w rządzonej przez
rasistowski reżim
RPA
. Każdy czarnoskóry mieszkaniec tego kraju opuszczając teren
bantustanu
musiał posiadać taki dokument. Podobne obostrzenia dotyczyły białych wjeżdzających do bantustanów.
Na
Ukrainie
system zezwoleń na pobyt na podstawie rejestracji obywateli przy pomocy paszportów wewnętrznych został formalnie uznany za niekonstytucyjny w roku
2001
.
Do zabawnego paradoksu związanego z systemem meldunkowym doszło w
Rosji
w listopadzie
2004
. Władze tego kraju chcąc zachęcić obywateli
Ukrainy
, których liczne rzesze pracują nie w pełni legalnie w Rosji, do głosowania w wyborach prezydenckich na
Wiktora Janukowycza
, zwiększyły dla nich czas przysługujący na uzyskanie meldunku od chwili przyjazdu z 3 do 90 dni. W rezultacie posiadacze paszportów ukraińskich stali się bardziej uprzywilejowani od obywateli Rosji, których obowiązywał, podobnie jak i pozostałych cudzoziemców, 3-dniowy limit czasu na uzyskanie meldunku. Przywilej 90-dniowego przebywania poza miejscem zamieszkania bez rejestracji został jednak wkrótce przyznany także wszystkim Rosjanom, choć nie dotyczy on wspomnianego przypadku Moskwy oraz
miast zamkniętych
.
Przypisy
Zobacz też