Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

pływy morskie

pływy morskie - (przypływy i odpływy) – regularnie powtarzające się podnoszenie i opadanie poziomu wody w oceanie. Wywołuje je zjawisko pływowe, którego przyczyną są siły grawitacyjne Księżyca i Słońca (którego wpływ jest około dwukrotnie mniejszy, niż Księżyca - z racji około 390 razy większej odległości, przy masie około 27 mln razy większej). Pewien wpływ ma również siła odśrodkowa wywołana obrotem Ziemi wokół środka ciężkości układu Ziemia - ciało niebieskie działające na naszą planetę. Przeciętny czas między kolejnymi przypływami wynosi 12 godzin i 27 minut i zależy od ukształtowania akwenu, a także pory roku oraz pory dnia, dlatego też nie da się wyznaczyć stałych godzin przypływu i odpływu w danym miejscu.

Pływy w obszarze mórz śródlądowych np. Bałtyku są prawie niewidoczne. Nie jest to spowodowane brakiem szerokiego połączenia z oceanem światowym, ale małą masą wody w basenie mórz śródlądowych, które są znacznie płytsze od oceanów. Mniejsza masa wody jest przyciągana z mniejszą siłą. W obszarze południowego Bałtyku, gdzie głębokość nie przekracza 100 metrów, poziom wody podczas przypływu podnosi się zaledwie o kilka centymetrów, zaś w Zatoce Fińskiej, na szerokości której morze jest co najmniej dwukrotnie głębsze, a sama zatoka jest szeroka na całej długości, różnica ta sięga pół metra.

Najsilniejsze pływy (syzygijne) występują, gdy wpływy Słońca i Księżyca dodają się do siebie (tj. gdy Księżyc, Ziemia i Słońce znajdują się w linii prostej - w trakcie pełni oraz nowiu Księżyca). Natomiast gdy wpływ Słońca i Księżyca nie sumuje się (Księżyc, Ziemia i Słońce tworzą kąt prosty), pływy są najsłabsze (pływ kwadraturowy).

Zjawisko pływów zostało po raz pierwszy matematycznie opisane w 1687 r. przez Isaaca Newtona.

Na podstawie długoletnich obserwacji oraz obliczeń astronomicznych wyznaczono czas i wielkość pływów dla wielu punktów na Ziemi (głównie niektórych portów). Wielkości te są podane w odpowiednich publikacjach (Tablice pływów, ang Tide Tables). Z danych takich korzystają też specjalne programy komputerowe używane w żegludze.

Pływy morskie w przeszłości Ziemi

Około 3-4 mld lat temu, tj. w czasie "młodości" Księżyca, znajdował się on dużo bliżej Ziemi, w odległości ok. 150 000 km (obecnie ok. 400 000 km). W związku z tym jego wpływ na naszą planetę był silniejszy niż obecnie. Powodowało to powstawanie, znacznie wyższych niż obecnie, pływów na powierzchni rodzących się na Ziemi pierwotnych oceanów. Wdzierająca się w ląd woda wydzierała luźny materiał mineralny, jak wielu uważa, tworząc środowisko umożliwiające powstanie tzw. "bulionu pierwotnego". Dlatego, wg założeń biologii ewolucyjnej, pływy przyczyniły się do powstania i rozwoju życia na Ziemi. Ponadto fala pływowa systematycznie spowalnia obrót Ziemi, wydłużając dobę. Szacuje się, że pierwotnie okres obrotu Ziemi mógł wynosić zaledwie 6 godzin. Zmiana wartości momentu pędu ruchu wirowego Ziemi idzie w parze ze stopniowym oddalaniem się Księżyca (wydłużaniem półosi jego orbity) tak, by całkowity moment pędu układu Ziemia-Księżyc pozostawał w pierwszym przybliżeniu stały. Należy pamiętać, że dokładna analiza tego procesu obejmuje także oddziaływanie pływowe na oceany Ziemi oraz układ Ziemia-Księżyc ze strony Słońca oraz innych planet.


Inne hasła zawierające informacje o "pływy morskie":

Cieśnina ...

Strzebielino ...

Jura ...

Pstrąg tęczowy ...

Jezioro karowe ...

Armia Czerwona ...

Małże ...

Wirki ...

Płazińce ...

Ekosystem ...


Inne lekcje zawierające informacje o "pływy morskie":

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 6) ...

012. Islam (plansza 11) ...

021. Bezżuchwowce i ryby – kręgowce pierwotnie wodne (plansza 27) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie