Owczarek szkocki długowłosy - jedna z ras psów należących do psów pasterskich i zaganiających, zaklasyfikowana do sekcji psów pasterskich (owczarskich).

Pokrewne rasy: Owczarek szkocki krótkowłosy (Collie Smooth), Owczarek szetlandzki (Sheltie).

Rys historyczny

Rasa ta, jak wskazuje nazwa pochodzi ze Szkocji , gdzie była używana od bardzo dawna. Psy podobne do współczesnych collie występowały w tych rejonach już w XVI wieku. Na drodze wieloletnich krzyżowań i selekcji hodowlanych udało się uzyskać cechy podobne do tych jakie prezentuje obecny wzór rasy . Collie krzyżowane były przede wszystkim z seterami . Po raz pierwszy owczarka szkockiego zaprezentowano na oficjalnej wystawie psów rasowych w 1860 roku w Birmingham w Anglii . Psy nosiły wtedy szatę koloru czarnego lub czarno-białego. Na 1871 rok datuje się pojawienie i rozwój popularności śniadego umaszczenia. Pierwszym collie o takim właśnie umaszczeniu był OLD COCKIE. Pierwszy collie marmurkowy urodził się w 1873 roku. Pierwsze owczarki szkockie w Polsce pojawiły się w 1924 roku.

Charakter

Głowa owczarka szkockiego długowłosego, z widocznymi charakterystycznie załamanymi uszami w ok. 2/3 długości ucha wyprostowanego.

Owczarki szkockie to psy z natury łagodne, prawie nigdy agresywne. Wobec obcych nieufne. Energiczne, wesołe i skore do zabawy oraz pracy. Lubią dużą przestrzeń i dużo ruchu, ale aklimatyzują się również w mieszkaniach. Towarzyskie, nie mogą długo pozostawać w samotności. Inteligentne, szybko się uczą. Rodzinne, przywiązują się do domowników.

Użytkowość

Jego inteligencja oraz aktywność i chęć do pracy pozwala na użycie go do stróżowania, jako psa pasterskiego a także do towarzystwa. Jego szata jest odporna na niesprzyjające warunki i niskie temperatury. Pies tej rasy nadaje się do takich dyscyplin kynologicznych jak: Agility czy Frisbee .

Budowa

Psy rasy collie mają harmonijną, proporcjonalną budowę.

• Tułów nieco wydłużony w poziomie w stosunku do wysokości w kłębie. Linia grzbietu u stojącego psa jest pozioma;
• Głowa wąska, o lekko klinowym kształcie, czaszka płaska, prosta z lekkim, zauważalnym stopem, kufa wydłużona. Oczy migdałowego kształtu nieco skośne. Uszy osadzone na szczycie głowy, stojące, w jednej trzeciej załamane do przodu;
• Ogon długi, zwisający z nieco uniesionym końcem. Ogon nigdy nie powinien być podnoszony ponad linię grzbietu.

Szata i umaszczenie

Trzykolorowy Collie

Owczarek Collie o umaszczeniu blue merle

Collie z przeważającym białym umaszczeniem

Szata jest długa i gęsta. Włosy okrywy mocne i twarde, podszerstek miękki, gęsty i puszysty. Grzywa obfita. Ogon gęsto owłosiony.

Rozróżnia się trzy uznawane przez FCI rodzaje umaszczenia:

• Śniade – kolor szaty od rudego do mahoniowego, grzywa biała. Oczy brązowe.
• Tricolor (czarne) – szata czarna z białą grzywą, podpalane plamy na pysku, klatce piersiowej i brzuchu. Oczy brązowe.
• Blue-merle – marmurkowy. Szata srebrno-niebieska o przenikającym się rysunku. Na pysku i łapach występuje podpalanie. Oczy niebieskie (dopuszczane tylko u psów tego koloru) lub brązowe.

Umaszczenia nie dopuszczalne przez FCI:

• Białe - psy te rodzą się ze skrzyżowania dwóch marmurkowych i często są ślepe lub głuche. Można także krzyżować ze sobą osobniki białe z innymi kolorami. Na psach tych występują często nieliczne znaczenia. Białe collie uznawane są tylko w USA ;
• Śniade merle - rodzą się ze skrzyżowania marmurków ze śniadymi psami. Mają one często niebieskie oczy (jedno lub dwa) a na sierści srebrny nalot. Takie collie nie są uznawane przez FCI, lecz tak jak białe tylko w USA.

Zdrowie i pielęgnacja

Aby pies miał efektowną szatę wymagana jest jej regularna pielęgnacja. Ze względu na dużą aktywność, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej dawki codziennego ruchu. Collie są podatne na dysplazję stawów biodrowych. W tej rasie występują także choroby oczu - PRA (postępujący zanik siatkówki) i CEA ( anomalia oczu collie ) a także nadwrażliwość na iwermektynę (tzw. defekt genu MDR1) która prawdopodobnie dotyczy większej części populacji. Częściej niż u innych ras występuje też rak kości i przerost dziąseł.

Ciekawostki

• Rasa zyskała dużą popularność dzięki książce i serii filmów Lassie, wróć! .
• Źródłosłów słowa "collie" do dziś nie jest znany. "Collie", "coaley" lub "colley" - tak nazywano psy pasterskie z północy Wysp Brytyjskich. Prawdopodobnie te nazwy pochodzą od "col" (ciemny), co wskazuje na czarną sierść psów i czarne głowy owiec, "coll" (pierścień, obroża) - na białą kryzę lub od słowa "colley" - owiec, których wcześniej strzegł ten pies.
• Pierwszy collie grający rolę Lassie nazywał się Pal. Rozpoczął karierę w 1943 roku i dożył 18 lat. To właśnie Pal stworzył charakterystyczną cechę dla psów odgrywających rolę Lassie - białą plamę na czole.

Bibliografia

• Lucyna Zboralska "Collie i sheltie" , Wydawnictwo MAKO, Warszawa 1996
• Iwona Dysarz, Grażyna Radwan "Collie - Owczarek szkocki" , Wyd. Oficyna Wydawnicza "Egros" Warszawa 1993