Ostróżeczka polna
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Rząd :	jaskrowce
Rodzina :	jaskrowate
Rodzaj :	ostróżeczka
Gatunek :	ostróżeczka polna
Nazwa systematyczna
Consolida regalis S.F. Gray Nat. arr. Brit. pl. 2:711. 1821

Gatunek trujący

Gatunek leczniczy

Kwiaty

Ostróżeczka polna (Consolida regalis) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych . Występuje w stanie dzikim w środkowej Europie . W Polsce pospolita na całym niżu. W polskiej florze jest archeofitem ^[2].

Morfologia

Łodyga

Wzniesiona i rozgałęziająca się o wysokości do 70 cm.

Liście

Potrójnie trójsieczne, podzielone na równowąskie łatki.

Kwiaty

Grzbieciste , niebieskie lub różowoniebieskie kwiaty w luźnych gronach . 5-działkowy kielich o jajowatych działkach, górna z nich zakończona jest ostrogą skierowaną ku tyłowi, lekko zagiętą do przodu. Korona składa się z dwóch zrośniętych płatków,z tyłu zakończonych ostrogą schowaną pod ostrogą kielicha. Przysadki kwiatowe dużo krótsze od szypułek.

Owoc

Spłaszczony mieszek o długości ok. 1 cm, zawierający ciemnobrunatne nasiona o długości ok. 2 mm.

Korzeń

Wrasta w ziemię do głębokości 50 cm , dzięki czemu roślina może przetrzymać długie okresy suszy .

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna , czasami dwuletnia . Kwitnie od czerwca do września. Przedprątne kwiaty zapylane są przez błonkówki ^[3](głównie trzmiele). Siedlisko: brzegi dróg, wysypiska, suche ugory oraz w zbożach jako chwast segetalny ^[3]. Roślina wapieniolubna i wskaźnikowa gleb ilastych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu Centaureatlia cyanii i Ass. Consolido-Brometum^[4] . Roślina słabo trująca : Całe ziele, nasiona oraz kwiaty zawierają alkaloidy mogące powodować podrażnienia skóry^[5].

Zastosowanie

• Roślina lecznicza . Ziele (Herba Consolidae) zawiera alkaloidy i saponiny ^[6]. W weterynarii oraz w medycynie ludowej stosowano je do zwalczania pasożytów zewnętrznych ^[6]. Wyciąg z ziela znajduje się w stosowanym obecnie preparacie delacet przeciw wszom .
• Kwiatów używano dawniej do barwienia sukna na zielono, a po zmieszaniu z ałunem na niebiesko^[3].

Zagrożenia

Obecnie roślina silnie przetrzebiona przez herbicydy stosowane do ochrony upraw rolnych przed chwastami. Mniej szkodzi jej koszenie; po skoszeniu wypuszcza boczne pędy, które kwitną i owocują^[3]. Aby uchronić ją przed całkowitym wyginięciem tworzone są specjalne ogródki chwastów.

Przypisy