Zgierz
Flaga Herb Zgierza Flaga Zgierza
Województwo	łódzkie
Powiat	zgierski
Gmina • rodzaj	Zgierz miejska
Założono	1161
Prawa miejskie	przed 1288[1]
Prezydent miasta	Jerzy Sokół
Powierzchnia	42,33 km²
Wysokość	200 m n.p.m.
Ludność (2008) •  liczba •  gęstość	58 055 1371 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 42
Kod pocztowy	95-100 do 95-110
Tablice rejestracyjne	EZG
Położenie na mapie Polski Zgierz
51°51'N 19°25'E / 51.85, 19.417 Na mapach: 51°51'N 19°25'E / 51.85, 19.417
TERC ( TERYT )	1101220031
Miasta partnerskie	Glauchau (   Niemcy ) Hódmezővásárhely (   Węgry ) Kieżmark (   Słowacja ) Kupiszki (   Litwa ) Maniewicze (   Ukraina ) Orzysz (   Polska ) Supraśl (   Polska )
Urząd miejski Plac Jana Pawła II 16 95-100 Zgierz
Strona miasta Strona internetowa miasta

Zgierz – miasto i gmina w województwie łódzkim , w powiecie zgierskim , nad Bzurą , graniczące od południa z Łodzią , wchodzące w skład aglomeracji łódzkiej . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa łódzkiego . Zgierz uzyskał prawa miejskie przed rokiem 1318 i jest jednym z najstarszych miast w regionie.

Tablica miejscowości od strony Łodzi

Według ostatniego corocznego zestawienia GUS-u ^[2] z 1 stycznia 2007 r., Zgierz jest siedemdziesiątym siódmym miastem w kraju pod względem liczby ludności (58 164 osób) i dziewięćdziesiątym ósmym pod względem powierzchni (42,33 km² ).

Geografia

Położenie i obszar

Według danych z roku 2007 ^[3] Zgierz ma obszar 42,33 km², w tym:

• użytki rolne: 42%
• użytki leśne: 17%

Miasto stanowi 4,95% powierzchni powiatu.

Zgierz pod względem administracyjnym jest jednolitą gminą miejską. Obecnie na obszarze Zgierza istnieje 11 osiedli administracyjnych stanowiących jednostki pomocnicze gminy , nieposiadające osobowości prawnej . W przyszłości ma wejść w skład Metropolii Łódzkiej wraz z Pabianicami jako jedna z gmin.

Demografia

Dane o ludności z dnia 31 grudnia 2007^[4]:

Według danych z roku 2002^[5] średni dochód na mieszkańca wynosił 1191,63 zł.

Zobacz wykaz

Historia

Nazwa miasta

Nie wiadomo, skąd pochodzi nazwa miasta. Przypuszcza się, że nazwa Zgierz pochodzi od miejsca zgorzałego, miejsca wypalania ogni ofiarnych lub od miejsca po wypalonym lesie. W starych dokumentach miasto nazywane jest Zguyr, Sguir, Segey i Shegrz.

Kalendarium

Położenie miasta na mapie powiatu

Podział na jednostki pomocnicze gminy (osiedla)

Okolice Zgierza na tzw. mapie Kwatermistrzostwa WP z lat 1822-1843

• 1231: pierwsze pisane wzmianki o Zgierzu.
• przed 1318 (prawdopodobnie 1288): prawa miejskie.
• 1420: potwierdzenie przez króla Władysława Jagiełłę praw miejskich .
• 1504: nadanie praw cotygodniowych targów w poniedziałki i jarmarków w dzień św. Katarzyny, Zielone Świątki oraz Niedzielę Palmową.
• XVII w.: utworzenie starostwa zgierskiego.
• 1643: zostaje wzniesiony przez księdza Wawrzyńca Kowalika kościółek drewniany pod wezwaniem św. Wawrzyńca , pierwotnie usytuowany między obecnymi ulicami Aleksandrowską i 3 Maja. Odbudowany po pożarze w 1780 r., niewiele później przeniesiony na cmentarz katolicki.

• 1659: król Jan Kazimierz obdarzył rotmistrza pancernego Stanisława Wężyka dzierżawą zgierską zwaną także starostwem niegrodowym, w skład którego wchodziły: miasto Zgierz, miasteczko Dąbie i wsie: Zegrzany, Kargolec (Krogulec), Szczawiny (Szczawin) i Szeligi oraz później część Dąbrówek.
• 1792: przeniesienie do Zgierza sejmików poselskich powiatu brzezińsko - inowłodzkiego .
• 1793: po drugim rozbiorze miasto znalazło się pod zaborem pruskim , w prowincji nazwanej Prusy Południowe .
• 1807: przyłączenie Zgierza do Księstwa Warszawskiego utworzonego z ziem drugiego, trzeciego i części pierwszego zaboru pruskiego.
• 1815: przyłączenie Zgierza do Królestwa Polskiego w zaborze rosyjskim.
• 30 marca 1821: zawarcie tzw. „ umowy zgierskiej ” – stanowiącej prawa i obowiązki osiedlenia się na terenie miasta 300 zagranicznych sukienników (zachęcała do osiedlania się i dawała liczne przywileje imigrantom).
• 1822: Jan Fryderyk Zachert zakłada pierwszą manufakturę tkacką w Zgierzu.
• 1829: Zgierz otrzymał prawa i przywileje przysługujące miastom wojewódzkim, odtąd urząd municypalny składał się z prezydenta i radnych, którzy przejęli obowiązki burmistrza i ławników.
• I połowa XIX w.: powstanie przemysłu włókienniczego – rozwój miasta.
• 1830: w czasie powstania powstaje Straż Bezpieczeństwa w liczbie 903 obywateli , na jej czele stanął były kapitan Antoni Dąbrowski.
• 1831: Zgierz staje sie głównym ośrodkiem produkcji sukienniczej w kraju.
• 19 stycznia 1901: uruchomienie połączenia tramwajowego z Łodzią .
• 15 listopada 1902: uruchomienie połączenia kolejowego w ramach Kolei Warszawsko-Kaliskiej .

Zgierz w 1889 roku

Widok na miasto z fabryki Kürzela

Widok na miasto z fabryki Kürzela

Kościół katolicki

Kościół katolicki

Kościół ewangelicki

Kościół ewangelicki

Ratusz

Ratusz

Fabryka Meyerhoffa

Fabryka Meyerhoffa

Fabryka Meyerhoffa

Fabryka Meyerhoffa

Fabryka Borsta

Fabryka Borsta

Fabryka Kürzela

Fabryka Kürzela

 

• 9 kwietnia 1922: uruchomienie komunikacji z trakcją parową na trasie Zgierz-Ozorków (późniejsza linia tramwajowa).
• 1926: uruchomienie połączeń kolejowych do Kutna .
• 1926: komunikacja tramwajowa z Ozorkowem (zelektryfikowanie trakcji parowej).
• 1931: otwarcie linii kolejowej do stacji Łódź Widzew .
• 1933: Zgierz został wydzielony z powiatu łódzkiego i utworzył samodzielny powiat grodzki.
• 3-5 września 1939: naloty bombowe niemieckiej Luftwaffe (m.in. doszczętnie zbombardowany został kościół ewangelicki).
• 6 września 1939: ewakuacja polskich władz: policja, straż pożarna i urzędnicy magistratu w pośpiechu opuścili miasto.
• 7 września 1939: wkroczenie wojsk niemieckich do miasta.
• 10 września 1939: podpalenie synagogi przez Niemców .
• 26 grudnia 1939: rozpoczęcie likwidacji społeczności żydowskiej Zgierza – wysiedlenie do Łodzi^[6].
• 1940: miasto zostało włączone do Kraju Warty .
• 20 marca 1942: publiczna egzekucja 100 Polaków .
• 1943: władze niemieckie zmieniły nazwę miasta na Görnau.
• 17 stycznia 1945: zajęcie miasta przez Armię Czerwoną , koniec okupacji niemieckiej .
• 15 marca 1965: otwarcie szpitala wojewódzkiego, jednego z największych w województwie łódzkim.
• 1 czerwca 1975: w wyniku reformy administracyjnej miasto straciło status powiatu miejskiego.
• 1988: przyłączono okoliczne wsie ( Piaskowice , Aniołów , Krogulec, Kontrewers, Lućmierz i Proboszczewice ) zwiększając znacznie powierzchnię miasta.
• 1 stycznia 1999: kolejna reforma administracyjna – Zgierz staje się siedzibą powiatu zgierskiego .

Historyczne wzmianki związane ze Zgierzem

• W 1255 Kazimierz Kondratowic, książę łęczycki i kujawski wydaje we wsi Męka (sieradzkie) dokument lokacyjny dla Warty , w którym pośród świadków jest wymieniony Aleksy kapelan ze Zgierza,
• 8 lipca 1295 w dokumencie Władysława Łokietka księcia kujawskiego, łęczyckiego i sieradzkiego jest wymieniony pośród świadków „Jaschon" pisarz i pleban kościoła w Zgierzu,
• 24 czerwca 1345 Władysław , książę dobrzyński nadaje wójtostwo w Zgierzu komesowi Samborowi, skarbnikowi łęczyckiemu,
• w 1430 studiuje na Akademii Krakowskiej dwóch studentów pochodzących ze Zgierza — Mikołaj syn Świętosława i Stanisław syn Macieja,
• 8 sierpnia 1447 Kazimierz Jagiellończyk odnawia na prośbę wójta Helmana przywilej z 1345 r. na wójtostwo w Zgierzu
• między 1817-1820 przybywa do Zgierza 23 majstrów sukienniczych, wśród nich najzamożniejszymi byli Jan Fryderyk Zachert, Karol August Meisner, Karol Gottlieb Saenger, Jan Henryk Teske i Jan Georg Yiertes,
• w latach 1863—1864 stu siedmiu zgierzan bierze udział w powstaniu styczniowym , głównie walcząc z bronią w ręku w partiach powstańczych Oksińskiego i Sawickiego-Dworzaczka,
• Zgierz w „ Encyklopedii Powszechnej ” Orgelbranda ( Warszawa 1884)

Zgierz – miasto nad rzeką Bzurą w Guberni Piotrkowskiej, w powiecie łódzkim. Osadnictwo od czasów przedhistorycznych, prawa miejskie według Karty Magdeburskiej od roku 1420. Całkowicie zniszczone podczas pierwszej wojny szwedzkiej , następnie odbudowane. Szczególny wzrost miasta od momentu założenia pierwszych fabryk. Obecna populacja wynosi 11 tys. osób.

• 28 stycznia 1886 został stracony na stokach Cytadeli w Warszawie Jan Pietrusiński, tkacz ze Zgierza, członek partii Proletariat .

Zmiany nazw ulic w Zgierzu

Uchwałą Nr VII/49/90 Rady Miejskiej w Zgierzu z dnia 13 grudnia 1990 roku zmieniono nazwy następujących ulic:

Pod koniec XX wieku nastąpiły także zmiany nazw innych ulic i placów w wyniku uchwał Rady Miasta:

Zabytki

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Domy tkaczy

Łaźnia miejska z 1926 roku

Na liście zabytków są:

• unikalny układ urbanistyczny dzielnicy Nowe Miasto z XIX w.,
• drewniane domy tkaczy z XIX w.,
• fabryka sukna Adolfa Gustawa Borsta przy ul. 3 Maja 6
• fabryka bawełniana Lorentz & Krusche przy ul. Dąbrowskiego 19
• fabryka włókiennicza Meyera przy ul. Barlickiego 1
• neogotycki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej ,
• neogotycki kościół Chrystusa Króla przy ul. Słowackiego 10, dawna świątynia mariawicka
• dworzec kolejowy ,
• budynek Kolegium Nauczycielskiego przy ul. 3 Maja 46,
• budynek dawnej szkoły ewangelickiej przy ul. Długiej 33 (wzniesiony w latach 1820 - 1830 , piętrowy, o dachu naczółkowym, dwutraktowy z sienią na osi, wnęki okien udekorowano stylizowanymi rzeźbami głów kobiecych),
• budynek dawnej remizy ochotniczej straży pożarnej (d. Rekwizytornia straży ogniowej ochotniczej – z II poł. XIX w.) przy ul. 1 Maja 19,
• budynek miejskiego muzeum przy ul. Dąbrowskiego 21 z 1828 r. – klasycystyczny murowany, otynkowany budynek, parterowy z ryzalitem na osi. Ryzalit zwieńczony jest attyką ozdobioną sztukateriami i postaciami kamiennych lwów. Jego właścicielami od lat 40. XIX w. aż do stycznia 1945 była rodzina Cyplów (Zippel),
• Łaźnia Miejska przy ul. Łęczyckiej 24 – budynek zaprojektowany w 1926 przez W. Horodeckiego i F.Michalskiego; oddany do użytku 5 lutego 1929 był obiektem na wskroś nowoczesnym i wielofunkcyjnym. Posiadał pływalnie krytą, druga z kolei w Polsce, o rozmiarach 10x17 m, która do dzisiaj jest czynna. Znajdowało się tu również 16 wanien, łaźnia parowa – rosyjska, łaźnia sucha – rzymska, gabinety do masażu, 11 kabin natryskowych, sala natryskowa dla dzieci szkolnych, urządzenia do kąpieli słonecznych oraz pralnia mechaniczna^[13],
• Plac Stu Straconych – pomnik ku czci ofiar zbiorowej egzekucji z 1942 roku,
• historyczne cmentarze : rzymskokatolicki, protestanckie, mariawicki i żydowski ,
• wojenne cmentarze: w Lesie Krogulec i przy ul. Parzęczewskiej.

Symbole miasta

• Herb – herbem miasta jest mur forteczny z trzema spiczasto zakończonymi basztami. W murze widnieje otwarta brama z koronowanym orłem pośrodku.
• Flaga – flagą miasta jest prostokątny płat tkaniny o stosunku szerokości do długości 1:2 o następującej kolorystyce: kolor żółty rozmieszczony jest w kształcie rzymskiej cyfry VII o wymiarach: skrajny lewy pionowy pas o szerokości 1/10 całej długości flagi oraz trzy pasy ukośne o tej szerokości mierzonej wzdłuż boku flagi, przy czym pierwszy lewy ukośny pas ma skrajną krawędź przebiegającą wzdłuż linii poprowadzonej przez dolny lewy róg flagi i punkt na górnej krawędzi flagi oddalony o 32/100 długości flagi od jej lewej krawędzi. Pozostałe pasy są równoległe do pierwszego ukośnego.
• Pieczęć – pieczęć miasta jest okrągła o średnicy 36 mm; w otoku pieczęci o szerokości 6 mm znajduje się napis: Miasto Zgierz, o wysokości liter 3 mm, rozmieszczony symetrycznie; w środku pieczęci jest umieszczony herb miasta, którego podstawa znajduje się w odległości 1 mm od wewnętrznej krawędzi otoku pieczęci. Odciski z najstarszej pieczęci miejskiej znajdują się na dokumentach z 1534 i 1535 roku.
• Hejnał – hejnałem miasta jest motyw muzyczny – melodia piosenki "Stary młynarz ze Zgierza" autorstwa Adama Kowalskiego w opracowaniu muzycznym Ireneusza Gusta – wykonywany codziennie w południe, tuż po godzinie 12, z balkonu budynku Urzędu Miasta Zgierza bądź innego miejsca wskazanego przez Prezydenta, na trąbkach bądź odtwarzany z nagrania elektronicznego. Hejnał odtwarzany (wykonywany) jest dwukrotnie.
• Święto – świętem miasta jest corocznie pierwsza niedziela czerwca.
• Symbol – symbolem promocyjnym miasta jest "Jeż ze Zgierza".

Transport i komunikacja

Transport drogowy

Miasto przecinają dwie drogi krajowe:

• droga krajowa nr 1 : Gdańsk – Zgierz – Cieszyn (granica państwa)
• droga krajowa nr 71 : Stryków – Zgierz – Rzgów

oraz ma początek droga wojewódzka nr 702 łącząca Zgierz z Kutnem .

Na północ od miasta przebiega autostrada A2 , z którą Zgierz jest skomunikowany poprzez węzły drogowe w

• Emilii drogą krajową nr 1 (ok. 8 km od Zgierza)
• Piątku drogą wojewódzką nr 702 (ok. 6,5 km od Zgierza)
• Strykowie drogą krajową nr 71 (ok. 14 km od Zgierza).

W fazie projektów łódzkiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jest budowa obwodnicy Zgierza, która będzie stanowiła fragment ringu autostradowego wokół Łodzi w części drogi szybkiego ruchu nr 14 . Przejmie ona niemal w całości ruch tranzytowy, co znacznie odciąży krajową "jedynkę" biegnącą przez miasto. Obwodnica ma rozpoczynać się w okolicach Lućmierza , później biec będzie w okolicach osiedla 650-lecia w Zgierzu, w stronę Aleksandrowa , stamtąd zaś południowo-zachodnim fragmentem Łodzi do Pabianic , gdzie łączyć się będzie z drogą ekspresową nr 8 . Realizacja budowy ma rozpocząć się w 2012 roku^[].

Transport kolejowy

Przez Zgierz przechodzą dwa szlaki kolejowe:

• linia kolejowa nr 15 : Bednary – Zgierz – Łódź Kaliska
• linia kolejowa nr 16 : Łódź Widzew – Zgierz – Kutno

Miasto posiada stację kolejową Zgierz oraz dwa przystanki kolejowe : Zgierz Północ i Jedlicze Łódzkie .

Z miasta kursują pociągi regionalne do Łodzi , Konina , Sieradza , Torunia i Kutna oraz bezpośrednie pociągi dalekobieżne (pospieszne) do Bielska-Białej , Bydgoszczy , Ełku , Gdyni , Katowic , Kielc , Krakowa , Szczecina czy Wrocławia . W sezonie letnim PKP zwiększają liczbę połączeń (np. do Helu , Iławy , Kołobrzegu , Zakopanego ).

Komunikacja miejska

Osobny artykuł: Komunikacja miejska w Zgierzu

Turystyka

• dom Pod Lwami – obecnie Muzeum Miasta,
• neogotycki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej ,
• zachowany układ urbanistyczny Nowego Miasta,
• domy klasycystyczne,
• rezerwat jałowców „Ciosny” i rezerwat leśny Dąbrowa Grotnicka,
• rzeka Bzura ,
• Wilcze Doły – przeszkody (hopy) freeride'owe zrobione własnoręcznie przez amatorów tego sportu,
• Coroczny Plener Rzeźby Monumentalnej w Zgierzu – odbywa się w maju . Do Zgierza przyjeżdżają rzeźbiarze z całego kraju i Europy ,
• Szlaki turystyczne przechodzące przez gminę:
  • Agroturystyczny Szlak Rowerowy Gminy Zgierz ,
  • Agroturystyczny Szlak Rowerowy Gminy Zgierz - łącznik Łagiewniki - Zgierz Malinka ,
  • Szlak Okrężny Wokół Łodzi ,
  • Szlak pamięci ofiar hitlerowskiego ludobójstwa .

Cmentarze

• Cmentarz rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Józefa i św. Wawrzyńca – Przy ul. Piotra Skargi. Został założony w 1820 r. W 1921 r. przeniesiono tutaj modrzewiowy kościółek szpitalny pw. św. Wawrzyńca i św. Józefa z 1643 r., który w 1987 spłonął . Na jego miejscu wymurowano kaplicę, za którą w alei znajdują się mogiły legionistów J.Piłsudskiego z prochami przywiezionymi w 1999 r. przez harcerzy z Kostiuchnówki na Ukrainie , żołnierzy niemieckich z 1914 r., żołnierzy polskich poległych w 1920 r. W równoległej do tej, na prawo, alei znajdują się pomniki m.in. J.S.Cezaka – założyciela i wieloletniego dyrektora Państwowej Szkoły Kupieckiej, A. Pawińskiego – słynnego polskiego historyka czy Jana Pietrusińskiego. W kolejnej alei z prawej tj. wzdłuż muru cmentarnego, znajduje się pomnik Ofiar 1939 roku – 83 żołnierzy i 72 cywilów a dalej oryginalny grób Rodziny Wieczorków. Możemy również znaleźć wiele innych ciekawych grobów, zarówno ze względów historycznych jak i artystycznych. Teren jest zadrzewiony.
• Cmentarz ewangelicko-augsburski – przy ul. Spacerowej został założony ok. 1820. Znajdują się na nim groby wielu zasłużonych zgierzan (m.in. ks. Henryka Bando, ks. Ernesta Bursche, ks. prof. Karola Seriniego , ks. Aleksandra Falzmanna) oraz okazałe grobowce rodzinne (Borstów, Hoffmanów, Ernstów, Moesów, Kruschów, Bredschneiderów, Zachertów).
• Cmentarz komunalny – przy ul. Konstantynowskiej 75, założony w 1989.
• Cmentarz żydowski – przy ul. Barona został założony w 1826 roku, rozbudowany w 1885, miał powierzchnię 1,5 hektara. W latach 1940-1941 zdewastowany przez Niemców: macewy zostały wykorzystane jako materiał do utwardzania dróg, drzewa powyrywane z korzeniami, a cały teren został zaorany. Po wojnie teren nadal był dewastowany. W 1992 roku, staraniem grupy byłych mieszkańców Zgierza wyznania mojżeszowego, obecnie zamieszkałych w Kanadzie, cmentarz został uporządkowany i ogrodzony. W obrębie ogrodzonego terenu umieszczono tablicę w językach: polskim i hebrajskim poświęconą Pamięci Żydów Zgierza pochowanych na tym cmentarzu od czasu jego powstania na początku XIX wieku aż do ich zagłady w czasie II wojny światowej.
• Cmentarz mariawicki – przy ul. Cmentarnej, założony na początku XX w.
• Cmentarz baptystów – przy ul. Spacerowej z końca XIX w.
• Cmentarz wojenny – w Lesie Krogulec, urządzony przez władze miejskie w 1916 roku dla złożenia na nim poległych w czasie działań wojennych po 1914 roku żołnierzy polskich, niemieckich i rosyjskich.
• Cmentarz żołnierzy Armii Czerwonej – przy ul. Parzęczewskiej.
• Mogiły zbiorowe – ofiar niemieckiego terroru usytuowane na terenie lasu „Okręglik” – obecnie Miejsce Pamięci Narodowej.

Religia

Do wybuchu II wojny światowej ludność miasta, podobnie jak całego łódzkiego okręgu przemysłowego, była wielowyznaniowa i wieloetniczna. Najliczniejszą grupę mieszkańców stanowili katolicy, ale także była tu prężnie działająca gmina wyznaniowa żydowska. Miasto zamieszkiwali także ewangelicy. W 1938 Zgierz miał 27853 mieszkańców, ich struktura narodowościowa prezentowała się w następujący sposób:

W wyniku wojny struktura ta się ujednoliciła i obecnie najliczniejszą grupę wyznaniową stanowią katolicy. W mieście istnieją następujące kościoły i związki wyznaniowe:

• Kościół rzymskokatolicki
  • Parafia rzymskokatolicka św. Katarzyny Aleksandryjskiej
  • Parafia rzymskokatolicka Matki Boskiej Dobrej Rady
  • Parafia rzymskokatolicka Chrystusa Króla
  • Parafia rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
  • Parafia rzymskokatolicka Świętego Jana Chrzciciela
• Kościół Starokatolicki Mariawitów
  • Parafia starokatolicka mariawitów Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
• Kościół Katolicki Mariawitów
  • Parafia felicjanowska mariawitów Matki Bożej Nieustającej Pomocy
• Kościół Polskokatolicki
  • Parafia polskokatolicka Świętej Rodziny w Łodzi
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Parafia Ewangelicko-Augsburska Opatrzności Bożej
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • Dom Modlitwy Kościoła Adwentystów
• Kościół Chrześcijan Baptystów
  • placówka
• Zarejestrowany Związek Wyznania Świadków Jehowy
  • cztery zbory Świadków Jehowy

Kultura i sztuka

W mieście działają liczne ośrodki i towarzystwa kultury:

• Miejski Ośrodek Kultury, przy którym funkcjonuje ośrodek twórczości teatralnej,
• Młodzieżowy Dom Kultury,
• Dom Kultury SEM,
• Towarzystwo Śpiewacze Lutnia,
• Biblioteka Miejska im. B. Prusa została założona w 1913 roku przez Zgierskie Towarzystwo Szerzenia Wiedzy im. B. Prusa,
• Muzeum Miasta Zgierza mieści się w klasycystycznym, zabytkowym, jednopiętrowym budynku z 1828 roku, tzw. Dom Pod Lwami przy ul. Gen. J.H. Dąbrowskiego 21. Prezentowane są w nim:
  • wystawy stałe:
    • Dzieje Zgierza – wystawa dotyczy dziejów Zgierza od czasów najdawniejszych do niemal współczesnych.
    • Kruszówka – wnętrze pofabrykanckie z przełomu XIX i XX wieku – salon, jadalnia, sypialnia, kuchnia.
  • wystawy czasowe, tj.
    • Archeologia w Muzeum Miasta Zgierza
    • Między Dobrą a Dalikowem. Powstanie styczniowe 1863-1864.

Wybrane zespoły i grupy artystyczne oraz imprezy:

• eksperymentalną grupę artystyczną Art Deja Vu, która powstała w 2003 w wyniku eksperymentu twórczego polegającego na wzbudzeniu uczucia deja vu ,
• paraprofesjonalne Stowarzyszenie MŁYN, które zajmuje się propagowaniem plastyki,
• Ogólnopolski Festiwal Muzyki Rockowej „Zderzak” organizowany corocznie od 2002 roku na terenie Młodzieżowego Domu Kultury w Zgierzu,
• Dni Zgierza i Święto Ulicy Długiej – corocznie organizowane przez miasto dwie cykliczne i publiczne imprezy skupiające wszystkie środowiska kultury.

Zgierz jest miastem otwartym dla artystów. Działają tutaj liczni twórcy z takich dziedzin jak malarstwo , rzeźba , grafika , fotografia . Liczne plenery rzeźbiarskie wprowadzają wciąż nowe dzieła w rzeczywistość miasta. Tworzyli tutaj między innymi tacy artyści jak Jerzy Wieczorek, Jan Nawrot, czy Władysław Rząb. Do dzisiaj ze Zgierzem silnie związany jest postimpresjonista Józef Wasiołek .

Edukacja

W skład zgierskiego szkolnictwa publicznego wchodzi 9 szkół podstawowych :

• Szkoła podstawowa nr 1 im.(ul. Piłsudskiego 1),
• Szkoła podstawowa nr 3 im. Dąbrowszczaków , (ul. Szczawińska 2),
• Szkoła podstawowa nr 4 (ul. Łódzka 2),
• Szkoła podstawowa nr 5 (ul. 1 Maja 63),
• Szkoła podstawowa nr 8 (ul. Boya-Żeleńskiego 4),
• Szkoła podstawowa nr 10 (ul. Ozorkowska 68/70),
• Szkoła podstawowa nr 11 (ul. Dubois 26),
• Szkoła podstawowa nr 12 im. Armii Krajowej (ul. Staffa 26),
• Szkoła podstawowa nr 13 specjalna (ul. Parzęczewska 46),

4 gimnazja :

• Gimnazjum nr 1 (ul. Musierowicza 2),
• Gimnazjum nr 2 im. Jana Kochanowskiego (ul. 3 Maja 46A),
• Gimnazjum nr 3 im. Adama Mickiewicza (ul. Leśmiana 1),
• Gimnazjum nr 4 specjalne (ul. Parzęczewska 46),

4 szkoły średnie :

• Samorządowe Liceum Ogólnokształcące im. Romualda Traugutta (ul. Musierowicza 2),
• Zespół Szkół nr 1 im. Jakuba Stefana Cezaka ( ul. Długa 89/90),
• Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Stanisława Staszica (ul. 3 Maja 41),
• Zgierski Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II (pl. Kilińskiego 8),

1 szkoła wyższa :

• Kolegium Nauczycielskie (ul. 3 Maja 46).

Od 1990 pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Zgierza istnieją:

• społeczna szkoła podstawowa (ul. Chemików 9),
• niepubliczne gimnazjum (ul. Chemików 9).
• niepubliczne liceum ogólnokształcące (ul. Chemików 9).

7 czerwca 2008 odbyły się uroczyste obchody jubileuszu 110-lecia powstania LO im. Stanisława Staszica i 90-lecie nadania imienia Stanisława Staszica .

Sport i rekreacja

Na terenie Zgierza znajduje się centrum sportu Stacja Nowa Gdynia ul. Sosnowa 1, m.in. z kompleksem basenowym, krytymi kortami tenisowymi i do squasha, kręgielnią, siłownią, restauracją i centrum hotelowo-konferencyjnym.

Ponadto miasto dysponuje innymi obiektami do uprawiania sportów:

• kompleks „Malinka” z oświetlonym stokiem narciarskim i wyciągiem,
• baseny pływackie w Gimnazjum nr 3 im. Adama Mickiewicza (dawniej SP nr 7) ul. Leśmiana i Łaźni Miejskiej (Miejski Zakład Kąpielowy w Zgierzu) ul. Łęczycka 24,
• dwa stadiony piłkarskie:
  • Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji (dawniej KS Boruta ) wraz z halą sportową i salą gimnastyczną (ul. Wschodnia 2)
  • Zgierskiego Klubu Sportowego "Włókniarz" (ul. Musierowicza).
• sztuczna ściana do wspinaczki,
• Wilcze doły – trasy do freeride'u zrobione własnoręcznie przez amatorów tego sportu.
• Park Linowy w Parku Miejskim, zarządzany przez MOSiR Zgierz.

Polityka

Władze miasta

Siedzibą Prezydenta Miasta Zgierza i Rady Miasta jest budynek Urzędu Miasta (wybudowany w 1847 r.) przy pl. Jana Pawła II 16. Obecnie prezydentem miasta jest Jerzy Sokół , pełniący kadencję od 2006 roku.

Prezydenci i burmistrzowie

Przewodniczącym Rady jest Andrzej Wojciech Mięsok. Miasto jest członkiem Związku Miast Polskich .

W mieście znajduje się także siedziba starostwa powiatu zgierskiego oraz wiejskiej gminy Zgierz .

Parlamentarzyści

Zgierz wchodzi w skład sieradzkiego okręgu wyborczego .

Posłowie na Sejm RP VI kadencji posiadający podstawowe biura poselskie w mieście: Artur Dunin ( PO ), Agnieszka Hanajczyk ( PO ), Marek Matuszewski ( PiS ). W Zgierzu filię biura poselskiego ma poseł Stanisław Olas ( PSL ) oraz biura senatorskiego ma senator VII kadencji Przemysław Błaszczyk ( PiS ).

Miasta i rejony partnerskie

Garnizon Zgierz

Garnizon Zgierz z siedzibą w Zgierzu obejmuje miasto Zgierz i gminę Zgierz ^[14].

Byłe i obecne jednostki wojskowe stacjonujące w Zgierzu:

• przed 1918 rokiem
  • 2 Brygada Artylerii w składzie 2 Dywizji Piechoty 23 Korpusu Armijnego Imperium Rosyjskiego
• po 1918 roku
  • 10 Batalion Pancerny
    • 41 Samodzielna Kompania Czołgów Rozpoznawczych
    • 42 Samodzielna Kompania Czołgów Rozpoznawczych
• po 1945 roku
  • 10 Szkolny Pułk Telefoniczno-Telegraficzny (1945-1950)
  • 3 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej
  • 5 Batalion Radiotechniczny w składzie 3 Brygady Radiotechnicznej (1998-2007)
  • 5 Manewrowy Batalion Radiotechniczny w składzie 3 Brygady Radiotechnicznej (2005-2007)
  • 5 Batalion Rozpoznania Radiolokacyjnego

W Zgierzu zlokalizowana jest Wojskowa Komenda Uzupełnień , obejmująca zasięgiem działania powiaty: łęczycki , poddębicki i zgierski ^[15] .

Osoby związane ze Zgierzem

Statuetka "Honorowy Obywatel Miasta Zgierza"

Honorowi obywatele

Tytuł Honorowy Obywatel Miasta Zgierza został ustanowiony w 2000, a nadany po raz pierwszy w 2002 r. Tytuł nadaje Rada Miasta osobom fizycznym, które nie są mieszkańcami miasta Zgierza za szczególny wkład wniesiony w rozwój i kształtowanie pozycji miasta Zgierza w skali kraju i na forum międzynarodowym . Nadanie tytułu wiąże się z wręczeniem okolicznościowej statuetki i dyplomu. Od 2007 r. tytuł w danym roku może być nadany tylko jednej osobie.

Poniżej w kolejności chronologicznej wymienione są osoby, które otrzymały tytuł „Honorowy Obywatel Miasta Zgierza”.

• Zdzisława Kotulska-Hofmokl ( 23 maja 2002 r.)
• Marian Glinkowski ( 23 maja 2002 r.)
• Wanda Chotomska ( 24 kwietnia 2003 r.)
• Dawid Krystian Ber ( 29 kwietnia 2004 r.)
• Leszek Rózga ( 29 kwietnia 2004 r.)
• Adam Biela ( 28 kwietnia 2006 r.)
• Maciej Kozłowski ( 28 kwietnia 2006 r.)
• Wiesław Olender ( 28 kwietnia 2006 r.)
• Jerzy Dzik ( 24 kwietnia 2008 r.)
• Henryk Leszczyński ( 26 marca 2009 r.)

Sąsiednie gminy

• Aleksandrów Łódzki ,
• Łódź (miasto-powiat grodzki),
• Zgierz (gmina wiejska).

Zobacz też

• ulica Długa
• Plac Stu Straconych w Zgierzu

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zgierz w katalogu Open Directory Project
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
• Zgierz w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom XIV (Worowo – Żyżyn) z 1895 r.