ostracyzm
ostracyzm (od gr. ὄστρακον ostrakon - skorupa) – praktyka polityczna w starożytnej Grecji, rodzaj tajnego głosowania, podczas którego wolni obywatele typowali osoby podejrzane o dążenie do tyranii i zasługujące na wygnanie z miasta.
Nazwa
Nazwa wywodzi się od glinianych naczyń (ostraka), na których głosujący zapisywali (a właściwie wyskrobywali) imiona tych, o których sądzili, że zagrażają demokracji. Często ostracyzm nazywany jest sądem skorupkowym, lecz jest to określenie błędne, gdyż podczas przeprowadzania procedury ostracyzmu nie było ani trybunału, ani stron procesu.
Historia wprowadzenia prawa
Jak podaje Arystoteles w "Ustroju politycznym Aten", prawo ostracyzmu zostało stworzone przez Klejstenesa ok. 508 p.n.e. w Atenach. Było ono wymierzone w zwolenników wygnanego wcześniej Hippiasza, którzy mogli podjąć próby przywrócenia dyktatury, przez 20 lat jednak nie skorzystano z niej ani razu. Fakt ten skłonił historyków do wniosku, że prawo ostracyzmu naprawdę powstało dopiero wkrótce po bitwie pod Maratonem (490 p.n.e.), a później, niezgodnie z prawdą, zostało przypisane Klejstenesowi.
Procedura głosowania
Głosowanie odbywało się na ateńskiej agorze raz do roku podczas szóstej prytanii. Wówczas eklezja rozpatrywała sprawę ostracyzmu: na wiosennym zgromadzeniu ludowym zapytywano, czy nie ma wśród obywateli nikogo podejrzanego o chęć przywłaszczenia sobie władzy i odbywało się głosowanie, czy ma odbyć się ostracyzm — bez podawania imion tych, których miałby dotyczyć. W razie twierdzącej odpowiedzi zwoływano 6 miesięcy później „ostrakoforię", specjalne zgromadzenie na agorze, któremu przewodniczyło dziewięciu archontów. Wtedy każdy z obywateli pisał na glinianej skorupie nazwisko jednego obywatela, o którym sądził, że zagraża państwu, a następnie zanosił ją do specjalnego miejsca na agorze, otoczonego ogrodzeniem. Tam archonci przeliczali głosy, odkładając skorupy z poszczególnymi imionami osobno. Głosowanie miało charakter tajny, a urzędnicy pilnowali, aby nikt nie wrzucił więcej niż jedną skorupę. Aby przeprowadzić ostracyzm niezbędna było zebranie 6000 głosów obywateli biorących udział w zgromadzeniu. Jeżeli padło 6000 głosów, osoba, która dostała najwięcej (zasada większości względnej), musiała w ciągu 10 dni opuścić miasto.
Zastosowanie
Pierwszym poddanym tej procedurze był krewny Hippiasza, Hipparchos Pizystratyda w 487 p.n.e. Pomiędzy 487 a 418 p.n.e. ofiarami ostracyzmu padli m.in.: Megakles, bratanek Klejstenesa (w 486 p.n.e.); Ksantypos, ojciec Peryklesa (w 484 p.n.e.); Arystydes (ok. 484 p.n.e.); Temistokles (w 471 p.n.e.); Kimon (w 461 p.n.e.); Tukidydes, dziadek wybitnego historyka o tym samym imieniu (ok. 443 p.n.e.). W sumie znane są imiona 15 osób wygnanych w wyniku ostracyzmu. Ostatnim był Hyperbolos, skazany w 417 p.n.e. w wyniku porozumienia pomiędzy Alkibiadesem i Nikiaszem, po klęsce wojsk dowodzonych przez Alkibiadesa w bitwie pod Mantineją w roku 418 p.n.e. Jako kandydatów do ostracyzmu wymieniano wielu innych Ateńczyków, ale nie padła na nich większość głosów, na co wskazuje lista, obejmująca 64 imiona (w tym np. Peryklesa), sporządzona na podstawie kilkunastu tysięcy skorup odkrytych podczas prac wykopaliskowych na terenie Agory ateńskiej i w innych miejscach (do dziś zachowało się ponad 1500 owych ostraka).
Skazany na wygnanie musiał opuścić miasto na 10 lat, nie tracił jednak praw obywatelskich ani majątkowych oraz mógł nadal czerpać zyski ze swoich posiadłości. Banita mógł być jednak wcześniej wezwany do powrotu - tak było w przypadku Arystydesa i Ksantyposa, którym zezwolono na natychmiastowy powrót podczas wojen perskich.
Ostracyzm miał chronić przed wprowadzeniem tyranii, ale w praktyce dość często służył do rozgrywek politycznych i pozbywania się osób niewygodnych. Od końca V wieku p.n.e. ostracyzm przestaje funkcjonować, zastępuje go instytucja atimii.
Inne hasła zawierające informacje o "ostracyzm":
Kula (rytuał)
obowiązuje też przyzwoitość i uczciwość. Uchybienie zasadom wymiany mogłoby spotkać się z
ostracyzmem
. Jednak korzyści płynące z udziału w wymianie (we wszystkich aspektach!) całkowicie ...
Temistokles
około połowy lat siedemdziesiątych. W
472
lub
471 p.n.e.
Temistokles padł ofiarą
ostracyzmu
w Atenach. Udał się wówczas do
Argos
(wrogiego Sparcie), gdzie prowadził ...
Hymn Niemiec
w niektórych szkołach, choć za jej publiczne wykonanie można narazić się na ostracyzm.Das Lied der DeutschenIDeutschland, Deutschland über alles,über alles in der Welt,Wenn es ...
Karlheinz Stockhausen
czasów". Mimo że Stockhausen próbował potem prostować swą wypowiedź, spotkał się z
ostracyzmem
środowiska - na festiwalu w Hamburgu organizatorzy wycofali z programu jego ...
Kimon
przegłosowali wygnanie Kimona (uznanego za winnego dopuszczenia do zniewagi) zgodnie z prawem
ostracyzmu
. Chociaż prawo ostracyzmu pozwalało skazanemu na powrót po 10 latach, wygnanie ...
Romowie
wartości
kultury romskiej
, brakiem znajomości
języka polskiego
wśród najmłodszych, jak też znacznym
ostracyzmem
społecznym oraz obawą przed szykanami w
szkole
. Odsetek ten waha się ...
509 p.n.e.
w
Rzymie
.Król
Persji
Dariusz I
zakończył podbój
Pendżabu
.Wprowadzenie w
Atenach
przez
Klejstenesa
ostracyzmu
, nowej formy sądu tajnego. Urodzili sięNa razie brak wpisów. ZmarliNa razie ...
508 p.n.e.
Urodzili się3 Zmarli Wydarzenia
Klejstenes
rozpoczął reformy
demokratyczne
w
Atenach
, wprowadził radę 500,
ostracyzm
, 10 strategów.W
Republice Rzymskiej
wprowadzono urząd
Pontifex Maximus
Obalenie Monarchii w
Rzymie
...
Ulrike Meinhof
ludzi władzy zabójstwa; twierdzi się również, że to samobójstwo mogło być skutkiem
ostracyzmu
, którego Ulrike była ofiarą ze strony innych członków RAF. Informacja o ...
Punk
komercyjny.W przeszłości bycie punkiem często było równoważne ze zgodą na społeczne odrzucenie,
ostracyzm
ze strony większości, także rówieśników. To co dawniej szokowało – indywidualizm, ...
Inne lekcje zawierające informacje o "ostracyzm":
011b Wojny Greków z Persami (plansza 2)
...
009 Ustrój i społeczeństwo Aten (plansza 8)
...
|