Oporopowrotnik armaty 60-funtowej

Oporopowrotnik to element konstrukcji działa , montowany głównie przy armatach czołgowych oraz działach artylerii holowanej, stałej i samobieżnej, służący do zmniejszenia odrzutu lufy , spowodowania powrotu lufy do położenia sprzed strzału oraz utrzymywania lufy w tym położeniu przy dowolnych kątach podniesienia. Oporopowrotnik powoduje zmniejszenie sił działających na łoże działa podczas wystrzału , w efekcie armata nie zmienia (lub prawie nie zmienia) swojego położenia, natomiast kolejne pociski trafiają w to samo miejsce.

Armata Baranowskiego

Historia

Szybkostrzelność polowych dział odtylcowych ograniczał odskok działa. Po każdym strzale działo odskakiwało o kilkadziesiąt centymetrów do tyłu. Musiało być przesunięte z powrotem na stanowisko i wycelowane. Problem rozwiązywał oporopowrotnik.

Pierwsze oporopowrotniki pojawiły się w drugiej połowie XIX wieku. Pierwszą konstrukcją była armata Baranowskiego kalibru 1,5" z 1872 r. Jej wersja kalibru 2,5" z 1875 r. została przyjęta formalnie w 1882 r. na uzbrojenie i użyta w X wojnie rosyjsko-tureckiej ( 1877 - 1878 ), rosyjsko-japońskiej ( 1904 - 1905 ) i powstaniu bokserów ( 1899 - 1901 ).

Górska armata Baranowskiego była pierwszym przyjętym na uzbrojenie działem o konstrukcji typowej dla armat szybkostrzelnych. Posiadała oporopowrotnik i kołyskę z prostolinijnym ruchem lufy. Nie istniała jeszcze teoria opornika stąd W. Baranowski przyjął krótki odrzut lufy , mniej korzystny od stosowanego później długiego. Mimo tego, uzyskał przy zasilaniu nabojem scalonym kalibru 2,5", maksymalną szybkostrzelność 10 strz./min.

W Europie zwyciężyła doktryna Wille'a o nieprzydatności szybkostrzelnych dział polowych, dlatego wciąż produkowano działa z elastycznym łożem o kilkakrotnie mniejszej szybkostrzelności.

Francuzi w tajemnicy opracowali teorię i wprowadzili na uzbrojenie armatę polową z oporopowrotnikiem 75 mm wz. 1897 . Przy zachowaniu ogólnej konstrukcji Baranowskiego wprowadzono długi odrzut lufy oraz proch bezdymny osiągając maksymalną szybkostrzelność 25 strz./min. Po ujawnieniu w 1900 r. przez Balliea prac teoretycznych na temat oporopowrotnika, podobne konstrukcje wprowadziły pozostałe kraje jeszcze przed wybuchem I wojny światowej . Na francuskiej armacie 75 mm wzorowane były: rosyjska 76 mm armata dywizyjna wz. 1902 , austro-węgierska 8 cm FK M.5 i zmodyfikowana niemiecka 7,7 cm FK 96 o nowym oznaczeniu 7,7 cm FK 96 n.A. .

Budowa

Ze względu na sposób działania rozróżnia się oporopowrotniki hydrauliczne, mechaniczne i mieszane. Oporopowrotnik składa się z opornika , powrotnika i regulatora powrotu. Oporopowrotnik jest pojedynczym urządzeniem albo występuje w postaci dwóch osobnych urządzeń – opornika i powrotnika.

Bibliografia

• Mała encyklopedia wojskowa. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1970. 
• Krzysztof Szczegłow: 75 mm armata wz. 1897, TBiU 123 . Warszawa: Wydawnictwo MON, 1988. . 

Linki

• Armata Baranowskiego w rosyjskiej Wikipedii