Operon - zbiór położonych obok siebie w genomie , wspólnie transkrybowanych i regulowanych genów ^[1]. W skład pojedynczego operonu wchodzą:

• geny kodujące białka i enzymy (geny struktury lub też geny strukturalne),
• dwa odcinki DNA niekodujące białek: promotor i operator .

Operon zawiera też terminator (odcinek genu, na którym kończy się transkrypcja operonu). W skład operonu może też wchodzić atenuator - sekwencja położona między promotorem a genami struktury. Po transkrypcji tej sekwencji powstaje fragment RNA, który może tworzyć strukturę przestrzenną działającą jako sygnał do terminacji transkrypcji.

Operony występują tylko u Procaryota .

Promotor to miejsce rozpoznawane przez polimerazę RNA , zaś operator jest miejscem, gdzie "przyczepia" się regulator (białko), które reguluje operon. Mechanizm regulacji polega na włączaniu lub wyłączaniu transkrypcji.

Przykładowe operony:

• operon laktozowy (regulacja szlaków katabolicznych ),
• operon tryptofanowy (regulacja szlaków anabolicznych ).

Termin operon wprowadzili do genetyki w 1961 roku odkrywcy powyższego mechanizmu regulacji François Jacob i Jacques Monod .

Zobacz też

• Klastry genów

Przypisy