Sala operacyjna

Operacja, zabieg operacyjny, zabieg chirurgiczny - to wszelkiego rodzaju zabiegi na narządach i tkankach ciała, służące poprawie stanu zdrowia i samopoczucia chorego, bądź postępowanie diagnostyczne przeprowadzane w taki sposób. Wbrew nazwie, zabiegi chirurgiczne nie należą do kompetencji wyłącznie lekarzy chirurgów - do operacji należy m.in. cięcie cesarskie , będące jednym z podstawowych zabiegów wykonywanych przez lekarza ginekologa .

Operacje dzielą się według specjalności lekarskich oraz specjalności wewnątrz chirurgicznych, stąd mamy operacje ginekologiczne , okulistyczne czy ortopedyczne .

• czas wykonania operacji
  • Operacja nagła, doraźna to zabieg, który dla odniesienia efektu musi być wykonany w krótkim czasie po wystąpieniu objawów ( godzin albo minut ), w przeciwnym razie następuje znaczne pogorszenie stanu zdrowia pacjenta. Taką operacją jest na przykład wycięcie wyrostka robaczkowego ( appendektomia ), albo nacięcie tchawicy ( tracheotomia ).
  • Operacja pilna, zabieg musi być wykonany w ciągu kilku dni od wystąpienia objawów.
  • Operacja planowa ma miejsce, gdy nie ma potrzeby niezwłocznego jej wykonania. Odbywa się w ustalonym terminie, tj. w ciągu tygodni lub miesięcy. Wskazania do operacji są wybiórcze, względne. Przykładem takiego zabiegu może być większość operacji kosmetycznych.
• cel i wynik operacji (ten podział dotyczy głównie operacji onkologicznych )
  • Operacja zwiadowcza, inaczej diagnostyczna, nie ma na celu leczenia, a rozpoznanie choroby. Wykonywana jest kiedy nie ma możliwości zastosowania zachowawczych metod diagnozowania, bądź są one nieskuteczne. Przykładem takiej operacji jest diagnostyczne otwarcie jamy brzusznej ( laparotomia zwiadowcza) lub operacje stopniujące (oceniające zaawansowanie choroby).
  • Operacja radykalna, inaczej doszczętna, to zabieg mający na celu całkowite wyleczenie choroby, najczęściej polegający na szerokim wycięciu narządów, bądź dużej części pojedynczego narządu. Tego rodzaju operacje są wykonywane często w przypadku nowotworów , na przykład wycięcie płuca z powodu raka . Doszczętność operacji jest oceniana na podstawie badania histologicznego , które najczęściej wykonuje się po operacji. Dlatego stosuje się termin: "operacja w zamierzeniu radykalna" (makroskopowo).
  • Operacja paliatywna, inaczej łagodząca, poprawia jedynie stan chorego, nie usuwając właściwej przyczyny dolegliwości. Wykonywana ze względów humanitarnych , dla oszczędzenia cierpień i ograniczenia bólu. Przykładem takiej operacji jest zespolenie fragmentów przewodu pokarmowego tak, by ominąć niedrożność spowodowaną nowotworem.

• Operacja plastyczna zmienia wygląd lub funkcję narządu. Tego rodzaju zabiegami są zarówno operacje odtwórcze po wypadkach, umożliwiające normalną egzystencję np. po utracie nosa , jak i operacje kosmetyczne, poprawiające niewłaściwy (zdaniem pacjenta) wygląd twarzy.

Operacje są przeprowadzane przez operatora - lekarza , najczęściej chirurga lub innego o specjalności zabiegowej. W bardzo niewielu przypadkach asystuje mu jedynie pielęgniarka , częściej w operacji uczestniczy jeszcze jeden lub więcej lekarzy - asystentów. W operacjach, ze względu na konieczność znieczulenia pacjenta uczestniczy także anestezjolog . Zabiegi chirurgiczne powinny być przeprowadzane w wydzielonych pomieszczeniach zapewniających aseptykę , czyli w salach operacyjnych . Mniejsze zabiegi chirurgiczne przeprowadza się także w odpowiednich salach opatrunkowych czy pokojach zabiegowych, a nawet poza szpitalem .

W przypadku zabiegów chirurgicznych, bardzo ważnego znaczenia nabiera konieczność pisemnej zgody pacjenta lub jego rodziny na wykonanie operacji.

Zobacz też

• amputacja
• resekcja