Ogród japoński w Ryoan-ji

Ogród japoński, Pano, Cowra

Ogród japoński ( jap. : 日本庭園, nihon teien) – ogród w tradycyjnym japońskim stylu, spotykany przy domach prywatnych, w parkach, przy świątyniach buddyjskich i shintō oraz w pobliżu zabytków (np. zamków).

Ogród japoński ma naśladować przyrodę, nie starając się jej podbić ani zniszczyć. Należy go tak pielęgnować, aby jak najstaranniej ukryć działania człowieka. Ideałem dla japońskich ogrodników jest odpoczynek wśród dzikiej przyrody. Jeden z tekstów dotyczących urządzania ogrodów japońskich (XI w.) mówi: ucz się od natury, lecz jej nie kopiuj.

Istnieje kilka rodzajów ogrodów japońskich, ale wszystkie cechuje harmonia, prostota, asymetria i elegancja. Dwa podstawowe style ogrodów to TSUKIYAMA z małymi pagórkami, kamieniami symbolizującymi góry, stawami naśladującymi morza i jeziora oraz KARESANSUI – styl suchego ogrodu ze żwirem przedstawiającym wodę, głazami wyobrażającymi wyspy i grabionym piaskiem imitującym uderzające w nie fale. Niezbędnym elementem w klasycznym ogrodzie japońskim to woda – wnosi do ogrodu życie, ruch. Czasem bywa zastąpiona nieregularną plamą jasnego żwiru. Konieczny jest także kamień – symbolizuje niezmienność i trwałość przyrody. Głazy użyte do dekoracji ogrodu powinny mieć naturalną formę, taki sam kolor i fakturę. W roślinności dominuje kolor zielony. Kwiaty zastosowane są tylko jako pojedynczy akcent. Najczęściej używane rośliny to: azalie japońskie, klony palmowe, magnolie i wiśnie oraz peonie. W japońskim ogrodzie znajdziemy także kamienne latarnie i ścieżki ułożone z pojedynczych płaskich kamieni.

Typy

Tsukiyama

nazwa ta oznacza "miniaturowe, sztuczne wzgórze". Autorami takich ogrodów byli najpierw amatorzy, potem (w epoce Muromachi) ich rolę przejęli mnisi buddyjscy.

Przykłady ogrodów tsukiyama:

• ogród wokół Ginkaku (Srebrny Pawilon), Kioto
• ogród wokół Kinkaku (Złoty Pawilon), Kioto, autor: Soseki (Musō)
• Tenryū-ji (1340), Kioto, autor: Soseki (Musō)
• Saihō-ji (1341), Kioto, autor: Soseki (Musō)

Hiraniwa

"płaski ogród"; na jego powstanie miały wpływ idee zen. Projektowany był na płaskim terenie. Z początku dość duży, potem stopniowo jego rozmiary były zmniejszane. Główną jego cechą jest dominacja cywilizacji nad naturą – niemal brak roślinności i wody, ich miejsce zastępuje żwir i piasek.

Przykłady ogrodów hiraniwa:

• ogród w Ryōan-ji (świątynia zen), 23 x 9 m, ok. 1499, Kioto
• ogród Daisen'in przy klasztorze Daitoku-ji, Kioto

Ogrody japońskie w Polsce

W Polsce istnieje:

• Ogród Japoński we Wrocławiu ,
• prywatny (dostępny do zwiedzania) ogród japoński w Jarkowie koło Kudowy Zdroju ,
• ogród japoński jest też częścią Łódzkiego Ogrodu Botanicznego ,
• ogród japoński IBUKI w Janowicach koło Bielsko-Białej .

Bibliografia

• Wiesław Kotański , Sztuka Japonii, Warszawa, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974
• Marek Majorowski, Ogród japoński - elementy i zasady kompozycji, Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2002,