Ogrodzieniec
Herb Herb Ogrodzieńca
Województwo	śląskie
Powiat	zawierciański
Gmina • rodzaj	Ogrodzieniec miejsko-wiejska
Założono	XI wiek
Prawa miejskie	1409-1870, od 1973
Burmistrz	Andrzej Mikulski
Powierzchnia	28,56[1] km²
Wysokość	390 – 420 m n.p.m.
Ludność (2009) •  liczba •  gęstość	4467 156,1 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 32
Kod pocztowy	42-440
Tablice rejestracyjne	SZA
Położenie na mapie Polski Ogrodzieniec
50°27'04″N 19°31'08″E / 50.45111, 19.51889 Na mapach: 50°27'04″N 19°31'08″E / 50.45111, 19.51889
TERC ( TERYT )	2243316064
SIMC	0150923
Miasta partnerskie	Bogács Spiskie Podgrodzie Melissano Groß-Bieberau Forbach
Urząd miejski pl. Wolności 25 42-440 Ogrodzieniec
Strona internetowa miasta

Ogrodzieniec – miasto w województwie śląskim , w powiecie zawierciańskim , siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ogrodzieniec . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego . Prawa miejskie posiadał w latach 1386 - 1870 oraz od 1973 . Mieszkańcy należą do Parafii Przemienienia Pańskiego .

Położenie geograficzne

Miasto położone jest na obrzeżach Zagłębia Dąbrowskiego , w środkowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej , na granicy dwóch mezoregionów: Wyżyny Częstochowskiej i Obniżenia Górnej Warty ( Wyżyna Woźnicko-Wieluńska ).

Struktura powierzchni

W centrum miasta krzyżują się drogi wojewódzkie 791 i 790 . Od południa i zachodu do miasta przylega znaczny kompleks leśny, od północy złoża wapienne oraz nieczynny kamieniołom eksploatowany kiedyś przez cementownię Wiek, od północnego zachodu łąki przechodzące w dolinę Czarnej Przemszy , a od wschodu – pola uprawne. Na terenie miasta znajduje się 1207 budynków (stan na luty 2004 ) oraz 112 gospodarstw rolnych (stan na sierpień 2008 ).

Historia

Początki miasta sięgają prawdopodobnie XI wieku. Rozwijało się tu grodzisko rolników, myśliwych i smolarzy. W 1241 Ogrodzieniec został najechany przez Tatarów , którzy spalili miasto i zamek. Po najeździe drewniany dotąd zamek został odbudowany z kamienia.

Pierwsze zapiski historyczne o Ogrodzieńcu pochodzą z 1346 ^[2]. Pod koniec XIII w. wybudowano w mieście zajazd. Położenie Ogrodzieńca sprzyjało rozwojowi handlu, którym trudnili się przeważnie Żydzi . W XIII i XIV w. w puszczach ogrodzienieckich organizowano polowania na grubą zwierzynę.

W 1784 Ogrodzieniec otrzymał przywilej na organizację 12 jarmarków rocznie. W 1795 był w zaborze pruskim ( Nowy Śląsk ), a od 1815 w zaborze rosyjskim ( Królestwo Polskie ). W 1886 były tu 162 domy (w tym 26 murowanych) i około 1000 mieszkańców (w tym 163 Żydów).

Wojska niemieckie zajęły miejscowość 4 dni po rozpoczęciu II wojny światowej . 8 października 1939 ziemię ogrodzieniecką wcielono do III rzeszy . Podczas okupacji hitlerowskiej planowano zniemczenie nazwy miejscowości na Bonerburg (od Bonerów – XVII -wiecznych właścicieli zamku Ogrodzieniec ), ale zmiana ta nie weszła nigdy w życie.

Do 1956 miejscowość znajdowała się w powiecie olkuskim , do 1975 i od 1999 w powiecie zawierciańskim .

Przemysł

Ważny ośrodek produkcji cegieł i materiałów budowlanych. W latach 1913 -1999 działała tu cementownia Wiek – jeden z największych zakładów w regionie. Drugim ważnym budynkiem przemysłowym jest zamknięta w 1998 fabryka PMIB Izolacja Ogrodzieniec produkująca materiały ociepleniowe z wykorzystaniem azbestu .

Szkoły

• Zespół Szkolno-Przedszkolny
• Gimnazjum Publiczne

Turystyka

Ważny ośrodek turystyczny leżący na Szlaku Orlich Gniazd . Przez centrum miasta przebiega Szlak Warowni Jurajskich . Miejscowość nie obejmuje terenu zamku obronnego Ogrodzieniec , który tak naprawdę znajduje się w sąsiedniej wsi – Podzamczu .

Zabytki

• XVIII-wieczny Kościół Przemienienia Pańskiego
• ruiny XIX-wiecznej prochowni
• XVII-wieczny ratusz na rynku

Kościół Przemienienia Pańskiego

Figurka nieopodal kościoła

Pomnik Jana Pawła II

Zobacz też

• Parafia Przemienienia Pańskiego w Ogrodzieńcu
• Zamek Ogrodzieniec

Przypisy

Bibliografia

• Iwona Rajca: Sołectwa gminy Ogrodzieniec ( pol. ). 2007-12. [dostęp 2010-03-06].
• Marta Kossakowska: Rys historyczny gminy Ogrodzieniec ( pol. ). 2006-12. [dostęp 2010-03-06].
• Marta Kossakowska: Zamki i warownie gminy Ogrodzieniec ( pol. ). 2006-12. [dostęp 2010-03-06].

Linki zewnętrzne

• Portal turystyczno-informacyjny Miasta i Gminy Ogrodzieniec
• Zdjęcia z Ogrodzieńca
• Ogrodzieniec w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Tom VII (Netrebka – Perepiat) z 1886 r.
• Strona o Gminie Ogrodzieniec
• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi