|
Odrzykoń
Odrzykoń - wieś w Polsce położona nad Wisłokiem, w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Wojaszówka, najludniejsza miejscowość gminy.
Do 1939 roku istniała gmina Odrzykoń. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Historia
Wykopaliska poświadczają, że w Odrzykoniu i w okolicach przed 966 rokiem istniało tu grodzisko, w czasach kultury łużyckiej. Gród, a jeszcze później zamek drewniany, zniszczony przez Tatarów w 1241 i 1259 roku.
Gród zapisany w 1348 r. jako; Kamieniec, w 1402 roku; Ehremberg alias Orzykoń. 1446 r. i w 1589 r.; Odrzykoń.
Osada słowiańska Kamieniec istniała, gdy wznoszono tu zamek Kamieniec za czasów króla Kazimierza Wielkiego w 1348 r. Należała ona do Moskarzewskich i Kamienieckich, Bonerów, czyli do właścicieli zamku kamienieckiego. Wieś lokowano pod nazwą Erenberg w dolinie Wisłoka. W roku 1475 Odrzykoń jest atakowany w wyprawie odwetowej przez wojska króla Macieja Korwina. W 1497 r. Piotr Herburt dziadek poety Mikołaja Reja zaciąga pożyczkę na odnowę zamku sądeckiego i daje w zastaw, jako zabezpieczenie długu, wieś Odrzykoń. W 1528 r. z zastawionych wsi do Jana Kmienieckiego wróciły Odrzykoń, Jasienica Rosielna i Odrzechowa.
7 grudnia 1655 nieopodal Odrzykonia wojska Gabriela Wojniłłowicza uczestniczyły w zwycięskiej bitwie pod Krosnem przeciw Szwedom. 16 marca 1657 roku wojska Jerzego Rakoczego, wspierającego Szwedów, palą i niszczą osadę i zamek w Odrzykoniu. W 1702 roku kolejny najazd Szwedów doprowadza do ruiny zamek odrzykoński. W następnych latach stacjonujące wojska rosyjskie niszczą zamek całkowicie. Tu też w latach 1768-1772 bronili się Konfederaci barscy pod dowództwem Jakuba Bronickiego, zapewne wspomagani przez miejscową ludność.
Wystawiono tu wśród ruin zamku w 1894 r. pomnik Tadeusza Kościuszki, wykonany przez Andrzeja Lenika w setną rocznicę insurekcji. Były tu też groby żołnierzy, którzy zginęli w czasie I wojny światowej. Groby przeniesiono na pobliski cmentarz.
II wojna światowa
Podczas wojny istniała w Odrzykoniu placówka TPOW, potem ZWZ i AK, OP-15 Oleander Ola.
W czasie II wojny światowej działała założona w grudniu 1939 r. przez Stanisława Ferusia Zawieruchę, Orlika, Q-1Placówka w Odrzykoniu TOW, potem ZWZ i AK, OP-15 Oleander Ola . Po nim dowódcami byli Franciszek Bożek Czołgowiec B i ppor. Józef Urbanek Cedr,W-1`, który początkowo pełnił funkcję dowódcy XIX Plutonu w Odrzykoniu. Na początku 1944 r. powstały tu trzy plutony składające się z 190, a w kwietniu z 206 żołnierzy AK.
Zorganizowano m.in.:
- 22 maja 1943 i 2 października 1943 - dwa napady na dwór w Bratkówce w celu zdobycia broni,
- 1 lipca 1944 - odbiór zrzutu 6 tonowej broni z trzech samolotów w Lubli z dowódcą ochrony tej akcji Józefem Urbankiem.
- rozbrojenie załogi jednostki lotniczej w Ustrobnej.
- 29 września 1943 napad pod dow. Demczuka na samochód ciężarowy wiozący zboże kontygentowe
- 29/30 lipca 1944 - zgrupowanie jako zalążek III Batalionu Strzelców Podhalańskich w lasach Bratkówka - Odrzykoń.
Jednak 1 sierpnia 1944 r. na linii rzeki Wisłok stanął front, odcinając od innych Odrzykoń od innych oddziałów AK. Tereny te pod koniec wojny opanowały w większych siłach oddziały niemieckie, które z wzgórz ostrzeliwały wkraczające wojska radzieckie. Po wkroczeniu NKWD z Placówki Oleander zostali aresztowani i wywiezieni do łagrów Stanisław Kwaśniewski Wilczek, Franciszek Bożek Czołgowiec B, Bronisła w Cebula Lew. Aresztowano też w październiku 1944r.nauczyciela, ostatniego komendanta Placówki Józefa Urbanka Cedra i więziono go na Zamku w Rzeszowie, w Kolbuszowej (gdzie był widziany ostatni raz przez wywiezionego do łagrów Adama Wiewórskiego Emirskiego. Brat Cedra Władysław Urbanek (ur. w 1919 r), dalszy konspirator został zastrzelony przez krośnieńskiego funkcjonariusza UB w Odrzykoniu 18 sierpnia 1946 r. W miejscu tego zabójstwa obelisk wybudowany w 1996 r.
Badania archeologiczne
Na terenie wsi archeolodzy odkopali zabytki z okresu neolitu. Podania z okresu romantyzmu wskazują, że w tym miejscu jeszcze w czasach pogańskich (przed 966 rokiem) istniało słowiańskie grodzisko z drewna otoczone wałem obronnym, wzmocnionym palisadą. Inne podanie głosi, że w miejscu późniejszego zamku wznosiła się tu pogańska świątynia, spalona podczas tatarskiego najazdu.
Inne hasła zawierające informacje o "Odrzykoń":
Zemsta (komedia)
...
Polskie zamki i twierdze
...
Aleksander Fredro
...
Jedlicze
...
Wola Komborska
...
Chram
...
Edward Fredro
...
potop szwedzki
Lwowa. Po drodze palą, mordują i rabują takie grody jak Duklę, Rogi, Odrzykoń. Wcześniej Jaśliska, a 16 marca 1657 – Krośnianie zwycięsko odpierają najazd ...
Odrzykoń
align=justify>
Odrzykoń - wieś w Polsce położona nad Wisłokiem, w województwie podkarpackim, w ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Odrzykoń":
Aleksander Fredro wprowadza w dobry humor (plansza 4)
...
|
