Halloween
Halloweenowa lampa
Dzień	31 października
Kraje	w wielu krajach kultury chrześcijańskiej
Typ święta	pogańskie
Zwyczaje	Cukierek albo psikus , Duch (spirytyzm) , przebieranie w kostiumy
Symbole	dynie, czarownice, nietoperze, czarne koty, zombie
Inne nazwy	All Hallows’ Eve All Saints’ Eve
Podobne święta	Dziady , Samhain , Wszystkich Świętych

Halloween, Hallowe'en – zwyczaj związany z maskaradą i odnoszący się do święta zmarłych, obchodzony w wielu krajach nocą 31 października , czyli przed dniem Wszystkich Świętych . Odniesienia do Halloween są często widoczne w kulturze popularnej, głównie amerykańskiej .

Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych , Kanadzie , Irlandii i Wielkiej Brytanii . Mimo, że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się po święcie Bożego Narodzenia największą popularnością^[1]. Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90.

Historia

Obraz Daniela Maclise pokazujący Halloween party w Blarney w Irlandii , 1832

Osoby przebrane za potwory

Maska

Halloween wywodzi się z celtyckiego obrządku Samhain . Ponad 2 tys. lat temu w ten dzień żegnano lato, witano zimę oraz obchodzono święto zmarłych. Celtowie wierzyli, iż w dzień Samhain zacierała się granica między zaświatami a światem ludzi żyjących, zaś duchom, zarówno złym jak i dobrym, łatwiej było się przedostać do świata żywych. Duchy przodków czczono i zapraszano do domów, złe duchy zaś odstraszano. Sądzi się, iż właśnie z potrzeby odstraszania złych duchów wywodzi się zwyczaj przebierania się w ów dzień w dziwaczne stroje i zakładania masek. Ważnym elementem obchodów Samhain było również palenie ognisk.

Irlandzcy imigranci sprowadzili tradycję do Ameryki Północnej w XIX wieku .

W drugiej połowie XX wieku święto trafiło do zachodniej Europy.

Halloween w Polsce pojawiło się pod koniec lat 90.^[2][3].

Pochodzenie nazwy

Nazwa Halloween jest najprawdopodobniej skróconym All Hallows' Eve – wigilia Wszystkich Świętych ^[4]

Zwyczaje

Scary Farm

Młodzież oprócz organizowania domowych imprez, często odwiedza tzw. straszne farmy ( ang. Scary Farm), czyli zaadaptowane na ten cel duże przestrzenie, gdzie tworzone są specjalne scenerie, wyglądające niczym wystrój planu filmów grozy, takich jak Dracula , Frankenstein czy Mumia .

Cukierek albo psikus

Do zabaw w 'Halloween' zalicza się także zabawa cukierek albo psikus ( ang . trick or treat). Dzieci chodzą z pojemnikami na cukierki po okolicy i odwiedzają mieszkańców. Gdy ktoś nie chce dać cukierka otrzymuje od dzieci w zamian psikusa.

Apple bobbing

Do zabaw halloweenowych należy łapanie jabłek w miednicy z wodą ( ang . bobbing for apples), z której za pomocą zębów należy wyłowić pływające jabłka. Jabłko nieuszkodzone przy zabawie, ma oznaczać szczęście w nadchodzącym roku.

Inne zabawy

Halloweenowe zabawy to również przeskakiwanie przez świeczki, które są rozstawione w kole na ziemi. Świeczki, które nie zgasną, to szczęśliwe miesiące w przyszłym roku. Kolejna gra to wrzucanie orzecha do płonącego ogniska. Jeżeli orzech pęknie z trzaskiem, oznacza to odwzajemnioną miłość. Inną popularną zabawą jest zjadanie bez pomocy rąk wiszących na nitkach ciastek i owoców.

W ten dzień również istnieją różne formy wróżbiarstwa, np. wróżenie ze spodków.

Kostiumy

W Halloween dzieci i dorośli przebierają się za potwory, takie jak wampiry, duchy czy czarownice. Kostiumy są również oparte na postaciach z telewizji. Pierwsze kostiumy na Halloween pojawiły się w 1930 roku, wtedy zwyczaj cukierek albo psikus (Trick or Treat) stał się popularny w Stanach Zjednoczonych. Dorośli urządzają pochody przez ulice miast.

State Street Halloween Party

W Nowym Jorku są organizowane parady przez osoby homoseksualne , a najbardziej znana odbywa się w dzielnicy Greenwich Village ^[5].

Symbole

Dekoracja domu z okazji Halloween

Wydrążona dynia ze światełkiem w środku dla irlandzkich chłopów oznaczała błędne ogniki uważane za dusze zmarłych. W czasie tajemniczych obrzędów miano uwalniać ludzkie dusze z ciał czarnych kotów, psów i nietoperzy. Obecnie w wyeksponowanych miejscach domów umieszcza się wydrążone i podświetlone od wewnątrz dynie z wyciętymi kształtami różnych postaci oraz, w zależności od wyobraźni domowników, imitacje ludzkich czaszek, szkieletów, manekinów znanych postaci z horrorów, itp.

W Irlandii obowiązuje zasada, że po 1 listopada nie zbiera się dzikich owoców, bo mogą być zatrute. W regionach Szkocji, Anglii, Walii i Irlandii sprząta się mieszkanie, gasi ogień pod kuchnią, a gospodynie wykładają jedzenie i napoje, po czym wszyscy idą spać.

Kolorami święta Halloween są czarny i pomarańczowy.

Jack-o'-lantern

Jack-o'-lantern to halloweenowa lampa zrobiona z wydrążonej dyni. W środku wydrążonej dyni z wyciętymi otworami stawia się świecę. Z okazji święta Halloween tradycją stało się stawianie w oknie lub w drzwiach domostwa latarni.

Halloween w Polsce

Z tej okazji dla dorosłych organizowane są liczne imprezy kulturalne w nocnych klubach, występy teatralne oraz projekcje filmowe w kinach. Szkoły i przedszkola organizują z tej okazji dodatkowe atrakcje dla swoich wychowanków. W Halloween dzieci przychodzą do szkoły przebrane za straszne postacie filmowe. Chodzenie od domu do domu i zbieranie przez dzieci cukierków zdarza się sporadycznie, lecz coraz częściej.

Kontrowersje

W związku z pogańską genezą tego święta, Halloween spotyka się z krytyką ze strony niektórych duchownych Kościoła rzymskokatolickiego , prawosławnego , episkopalnego i luterańskiego ^[6][7][8]. Jednocześnie od obchodzenia Halloween w Polsce, odcinają się również słowiańskie rodzimowiercze związki wyznaniowe – opowiadające się za kultywowaniem rodzimych zwyczajów, związanych z tradycją Dziadów ^[9][10]. Noc z 31 października na 1 listopada jest także ważnym świętem w Kościele Szatana ^[11]. Z tegoż powodu kościół rzymskokatolicki potępia Halloween i utożsamia je z kultem szatana.

Zobacz też

• dziady – zwyczaj ludowy Słowian i Bałtów
• fastelavn – nordyckie święto karnawałowe

Przypisy

Bibliografia