Wyspa Norfolk (Terytorium Wyspy Norfolk;
ang.
: Norfolk Island, Territory of Norfolk Island;
norfolski (norfuk)
: Norfuk Ailen) –
australijskie
terytorium zależne
składające się z wyspy Norfolk i dwóch mniejszych wysepek: Philip i Nepean. Położone jest na
Morzu Fidżi
, na
Oceanie Spokojnym
pomiędzy
Australią
,
Nową Zelandią
i
Nową Kaledonią
.
Ustrój polityczny
Norfolk jest tzw.
terytorium zewnętrznym
Australii. Zgodnie z Norfolk Island Act przyjętym w 1979 roku przez parlament Australii terytorium ma autonomię wewnętrzną. Rząd australijski jest reprezentowany przez administratora mianowanego przez gubernatora generalnego Australii.
Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego, dziewięcioosobowego parlamentu wybieranego w wyborach powszechnych. Spośród członków parlamentu wybierany jest czteroosobowy rząd zwany Radą Wykonawczą (Executive Council), na którego czele stoi premier (Chief Minister). Ze względu na brak partii politycznych, wszyscy członkowie parlamentu są bezpartyjni.
Stolicą terytorium jest osada
Kingston
, jednak część urzędów rządowych znajduje się poza nią, w sąsiednich osiedlach.
Od czasu do czasu odbywają się dyskusje odnośnie zmiany statusu terytorium, a pojawiające się propozycje z jednej strony sugerują wcielenie Norfolku do Australii jako kolejne terytorium wewnętrzne (takie jak
Terytorium Jervis Bay
), z drugiej zmniejszenie zależności i utworzenie z Norfolku wolnego państwa stowarzyszonego (status analogiczny do np.
Niue
).
Geografia
Norfolk jest wyspą wulkaniczną zbudowaną ze skał bazaltowych.
Klifowe
wybrzeże jest wysokie, dostępne tylko na niewielkim odcinku. Najwyższe wzniesienie,
Mount Bates
, osiąga wysokość 319 m n.p.m. Długość linii brzegowej wynosi 32 km.
Ludność Norfolk to potomkowie osadników z
Wielkiej Brytanii
,
Australii
i
Nowej Zelandii
oraz marynarzy ze statku "
HMS Bounty
" i kobiet z
Tahiti
.
Klimat zwrotnikowy morski, bardzo łagodny. Średnia roczna temperatura wynosi ok. 20 °C i waha się pomiędzy 10° a 30°, rzadko przekraczając te granice. Roczna suma opadów wynosi ok. 1400 mm.
Na Norfolku nie istnieją jednostki podziału administracyjnego.
Historia
Wyspa została odkryta w
1774
r. przez
Jamesa Cooka
. W
1788
wyspa została anektowana przez
Wielką Brytanię
i wcielona w skład kolonii
Nowa Południowa Walia
. Po aneksji na wyspie została założona kolonia karna, która funkcjonowała do
1814
. Ponowne zasiedlenie wyspy nastąpiło w roku
1825
, a w
1844
wyspa została przekazana kolonii
Ziemia van Diemena
(obecna
Tasmania
). Kolonia karna funkcjonowała do
1855
roku, po czym wyspa ponownie została opuszczona.
W
1856
roku wyspa została ponownie zasiedlona, tym razem przez potomków Tahitańczyków i buntowników z okrętu
HMS Bounty
, którzy przenieśli się tu z
wyspy Pitcairn
. W listopadzie tego roku
Królowa Wiktoria
ustanowiła z Norfolku oddzielną kolonię, która miała własne władze, tylko formalnie podległe gubernatorowi Nowej Południowej Walii. W
1896
autonomia kolonii została zlikwidowana, a na miejsce lokalnych władz został wprowadzony administrator mianowany przez gubernatora Nowej Południowej Walii.
W
1914
Norfolk został formalnie przejęty od Nowej Południowej Walii przez władze federalne jako terytorium zewnętrzne Australii, a w
1979
roku nadano mu szeroką autonomię.
Religia (2000)
Przypisy
- ↑
[1]
Dane statystyczne zaczerpnięto z książki Patricka Johnstona i Jasona Mandryka pt. "Operation World", oraz z innych źródeł.
