Kowboj na koniu, zdjęcie z 1887

Kowboj ( ang. cowboy) – pasterz bydła w Ameryce , zajmował się również hodowlą koni . Kowboje obok Indian , bandytów i szeryfów stali się ulubionymi bohaterami westernów .

Stereotypowy (westernowy) kowboj był podziwianym przez innych symbolem wartości i sprawiedliwości. Nosił on kraciastą koszulę, dżinsy i kapelusz, a najczęściej także buty z ostrogami. Biegle posługiwał się lassem i noszonymi u pasa rewolwerami . Swoje życie kowboje spędzali na pilnowaniu i pędzeniu stad bydła. Tę monotonną egzystencję urozmaicali wizytami w saloonach , gdzie swoje skromne zarobki zwykle przepijali. Znanym na całym świecie tego typu kowbojem jest choćby słynna postać komiksowa , Lucky Luke . Taki obraz kowboja jest jednak częścią wylansowanego przez Hollywood mitu dzikiego zachodu, w rzeczywistości (szczególnie w USA i Argentynie ), uchodzili oni za ludzi wyalienowanych, dzikich i niebezpiecznych.

Historia

W okresie kolonizacji Ameryki, Hiszpanie przywieźli do Meksyku bydło iberyjskie i andaluzyjskie konie, wówczas w Ameryce zwierzęta te nie były jeszcze znane. Bardzo wielu kolonistów zajęło się wtedy hodowlą, zajęcie to stało się, ze względu na duże zapotrzebowanie na skóry, rogi, sadło i mięso, jednym z najbardziej rentownych rzemiosł w owym czasie na terenie nowego kontynentu. Hodowla bydła i koni, ze względu na różnice pochodzeniowe obywateli, inne warunki pracy, a także polityczne powody migracji, przybrała inną formę niż ta znana do tej pory w Europie , z biegiem czasu różnice pogłębiały się jeszcze bardziej.

Około 1848 roku, kiedy Meksyk utracił sporą część terytorium na rzecz USA, ranczerstwo rozprzestrzeniło się także najpierw w Teksasie i Kalifornii , a potem w kolejnych stanach USA. W końcu "kowbojska" hodowla przyjęła się w obu Amerykach.

Po wielkiej fali imigracyjnej z lat osiemdziesiątych XIX wieku sytuacja kowbojów zmieniła się diametralnie. Praca na ranczu stała się ciężka, źle płatna i bez perspektyw. Za najgorszy okres dla kowbojów uważa się rok 1886 , kiedy to ogradzanie ziemi przez farmerów , oraz okrutna zima spowodowały upadek swobodnego wypasu bydła. Ostatni kowboje zachowali się po tamtym kryzysie w Kanadzie , jednak również tam farmerzy, a także ciężka zima w 1907 roku położyła kres ranczerstwu.

Rodzaje kowbojów

Liczba kowbojów dochodziła do 20 000. Mało znanym faktem jest to, że ponad 1/3 była Murzynami, co skrzętnie dawniej pomijano. Niektórzy z bohaterów, którym poświęcano filmy i których grali biali aktorzy, byli pochodzenia afrykańskiego.

Kowboje dzielili się na dwie grupy. Pierwsza to bogaci, właściciele ziemscy – charros (rozpoznawalni po ubraniach przyozdabianych srebrem, a także wszelkich innych drogocennych ozdobach). Ponieważ hodowla bydła i koni przynosiła im ogromne zyski, ich ziemie systematycznie się powiększały, szybko okazywały się za duże dla jednej osoby, dlatego też zaczęli oni korzystać z usług kowbojów najemnych, później nazwanych vaqueros (hiszp. vaca - krowa). Ci drudzy pochodzili głównie z meksykańskiego chłopstwa i to właśnie oni wykonywali większość pracy na ranczach i szybko stali się bazą do słynnego westernowego obrazu kowboja. W przyszłości od vaqueros wiele zachowań, umiejętności i zwyczajów przejęli kowboje północnoamerykańscy, ten wpływ szczególnie widać po wielu hiszpańskich zwrotach w roboczym słownictwie kowbojów.

Zobacz też

• Gaucho
• Stockman