Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Niedźwiedziowate

Niedźwiedziowate

Niedźwiedziowate
Okres istnienia: 38–0 mln lat temu
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N

Niedźwiedź malajski (Helarctos malayanus)
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Podgromada ssaki żyworodne
Szczep łożyskowce
Rząd drapieżne
Rodzina niedźwiedziowate
Nazwa systematyczna
Ursidae[1]
G. Fischer , 1817
Zasięg występowania

Orientacyjna mapa zasięgu występowania niedźwiedziowatych

Niedźwiedziowate (Ursidae) – rodzina dużych, głównie roślinożernych ssaków drapieżnych (Carnivora) szeroko rozprzestrzenionych na półkuli północnej . W zapisie kopalnym znane są od miocenu . Wyewoluowały z psowatych .

Spis treści

Występowanie i biotop

Niedźwiedziowate występują najliczniej na półkuli północnej . W Polsce rodzina jest obecnie reprezentowana przez jeden z największych współcześnie żyjących gatunków – niedźwiedzia brunatnego , a w przeszłości na terenie Polski występowały żyjące w pliocenie Agriotherium intermedium, Ursus wenzensis i – żyjący w plejstocenie , największy z poznanych przedstawicieli rodziny – niedźwiedź jaskiniowy [2].

Zwierzęta z tej rodziny zajmują różnorodne siedliska. Niedźwiedź polarny spędza większość czasu w wodzie lub na krach lodowych, jest nawet zaliczany do ssaków morskich . Pozostałe niedźwiedzie prowadzą lądowy tryb życia – żyją w tundrze , lasach i górach strefy klimatu umiarkowanego, a niektóre na terenach pustynnych, ale muszą mieć dostęp do źródeł wody. Są szeroko rozprzestrzenione. Łatwo dostosowują się do zmiennych warunków siedliskowych i źródeł pokarmu. Jedynie panda wielka związana jest z jednym typem siedliska – lasem bambusowym.

Charakterystyka

Niedźwiedzie to duże zwierzęta o masywnym ciele, krótkiej szyi, szerokiej głowie z masywną czaszką i wydłużonym pyskiem, szczątkowym ogonie i krótkimi, silnymi kończynami. Najmniejszy w rodzinie jest ważący 30-65 kg niedźwiedź malajski , natomiast niedźwiedź polarny i jeden z podgatunków niedźwiedzia brunatnego – kodiak uważane są za największe z lądowych ssaków drapieżnych (Carnivora), największe samce osiągają do 800 kg masy ciała.

Wzór zębowy I C P M
40-42=313-42
3143

Uzębienie charakteryzujące się dużymi siekaczami , mocnymi kłami i szerokimi, płaskimi trzonowcami jest przystosowane do rozgryzania i rozcierania pożywienia zarówno roślinnego jak i mięsnego. Kończyny stopochodne, 5-palczaste (u pandy wielkiej występuje wyrostek kości nadgarstka funkcjonujący jak szósty palec), podeszwy gołe lub owłosione, pazury długie, mocne i niewysuwalne, wykorzystywane do kopania i w czasie walki.

Pazury
Niedźwiedź polarny w postawie dwunożnej

Ubarwienie zazwyczaj jednobarwne w odcieniach brązu, czerni lub bieli. Sierść długa i gęsta. Niedźwiedzie są wszystkożerne, ale najczęściej zjadają pokarm roślinny, zwłaszcza jagody. Nie gardzą mięsem. Wyjątkiem jest typowo mięsożerny niedźwiedź polarny .

Ze zmysłów najlepiej rozwinięty jest węch . Wargi niedźwiedzi stanowią bardzo czuły narząd dotyku . Wzrok i słuch są słabo rozwinięte. Niedźwiedzie poruszają się zwykle powoli, na czterech kończynach, ale w razie potrzeby potrafią unieść się do postawy dwunożnej , dobrze biegają, pływają, a niektóre – pomimo dużej masy – nieźle wspinają się na drzewa. Poza okresem rozrodu przebywają samotnie. Dojrzałość płciową osiągają pomiędzy 3-7 rokiem życia, ale rozwój fizyczny trwa u niektórych samców do 10-11 roku życia. Samice osiągają swoje maksymalne rozmiary ok. 5 roku. W klimacie zimnym lub umiarkowanym zapadają w płytki sen zbliżony do hibernacji , z tą różnicą, że temperatura ich ciała spada nieznacznie, a niedźwiedź może się łatwo wybudzić. Taki sen może trwać nawet do pół roku, a może być przerywany na skutek cieplejszej pogody.

Większość gatunków największą aktywność wykazuje w nocy. Wyjątkiem jest niedźwiedź polarny, który jest aktywny w ciągu dnia i nie zapada w zimowy sen.

Porównanie głów i łap niedźwiedzia polarnego (A, B i C), niedźwiedzia brunatnego (D, E i F) oraz baribala (G, H i I)

Samica rodzi 1-4 młodych, co 1-4 lat. Masa urodzeniowa młodych waha się w przedziale 90-680 gramów. Rodzą się ślepe, głuche i nieowłosione lub pokryte rzadkim włosem. U gatunków zasypiających zimą poród następuje w czasie snu samicy. Młode żywią się mlekiem śpiącej matki korzystającej ze zgromadzonych przed zimą zapasów tłuszczu. Pozostają przy matce do 3 lat. Jeśli uda im się przeżyć początkowy okres mogą żyć w warunkach naturalnych do 25 lat. W niewoli notowano osobniki żyjące ponad 50 lat. Śmiertelność wśród młodych niedźwiedzi szacowana jest w zależności od gatunku od 10-30% u niedźwiedzia polarnego do 52-86% u amerykańskiego baribala.

Szkielet niedźwiedzia jaskiniowego – Muzeum Geologiczne w Warszawie
Rekonstrukcja Arctodus simus
Ursus arctos syriacus – podgatunek niedźwiedzia brunatnego

Systematyka

Przez długi czas do rodziny Ursidae zaliczano obydwie pandy ( panda mała i panda wielka), a pozostałe niedźwiedzie klasyfikowano w rodzaju Ursus . Przeprowadzone badania DNA wykazały, że panda mała znacząco różni się od niedźwiedzi i na tej podstawie została wyodrębniona do pandowatych . Z rodzaju Ursus wyłoniono też rodzaje Helarctos, Melursus i Tremarctos. Wśród populacji niedźwiedzia brunatnego, baribala i niedźwiedzia himalajskiego wyróżniono wiele podgatunków.

Obecnie w rodzinie niedźwiedziowatych wyróżniane są[3]:

oraz wymarłe:


Zagrożenia

Osobniki, które osiągnęły dojrzałość rzadko stają się celem ataku innych drapieżników. Notowane są wprawdzie przypadki walki niedźwiedzia z tygrysem , pumą czy rosomakiem , ale należą one do rzadkości i dotyczą zwykle rywalizacji o pokarm. Młode niedźwiedzie, choć znajdują się pod troskliwą opieką matki, padają czasem ofiarą innych niedźwiedziowatych, dużych kotowatych lub psowatych . Największym zagrożeniem dla przedstawicieli rodziny jest człowiek i powodowane przez niego zmniejszanie areałów dostępnych dla niedźwiedzi. Polowania na niedźwiedzie prowadzone były już w czasach prehistorycznych .

Niedźwiedzie uważane są za zwierzęta niebezpieczne dla człowieka. Szczególnie niebezpieczne są samice opiekujące się młodymi. Niedźwiedzie atakują ludzi również w obronie pokarmu, zajmowanego terytorium lub w poczuciu zagrożenia. Czasami atakują zwierzęta gospodarskie .

Przypisy

  1. Ursidae w: Integrated Taxonomic Information System ( ang. )
  2. Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971. 
  3. Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Ursidae. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. ( ang. ) [dostęp 30 sierpnia 2009]

Bibliografia

  1. Dewey, T. & P. Myers: Ursidae ( ang. ). (On-line), Animal Diversity Web, 2005. [dostęp 21 czerwca 2008].
  2. Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971. 
  3. Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978. 
  4. Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971. 2005. . 


Inne hasła zawierające informacje o "Niedźwiedziowate":

Rawicz (herb szlachecki) ...

Tajga ...

Bóbr kanadyjski ...

Rosomak ...

Sarna ...

Puszcza Piska ...

Berserk (mitologia) ...

Niedźwiedź jaskiniowy ...

Jakucja ...

Niedźwiedź ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Niedźwiedziowate":

027b. Ssaki – sukces złożoności (plansza 17) wilk, lis czy szakal; kotowate, na przykład żbik, ryś, jaguar czy lampart; Niedźwiedziowate; łasicowate, na przykład kuna, wydra, czy skunks; hienowate i szopowate – ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie