Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Województwo podkarpackie

Województwo podkarpackie

województwo podkarpackie
Herb województwa podkarpackiego
Flaga województwa podkarpackiego
Herb Flaga
województwo podkarpackie na mapie Polski
Siedziba wojewody
Siedziba sejmiku
  Rzeszów
Urząd WojewódzkiRzeszów,
ul. Grunwaldzka 15
Wojewoda Mirosław Karapyta
Urząd MarszałkowskiRzeszów,
ul. Grunwaldzka 15
Marszałek Zygmunt Cholewiński
Powierzchnia 17 845,66 km²
Ludność 2 097 338[1] mieszk.
(2008)
Gęstość zaludnienia 118[1] mieszk./km²
Urbanizacja 40,6%
Tablica rejestracyjna R
TERYT 18
Kod ISO PL-PK
zobacz: szczegółowy podział administracyjny
Powiaty województwa podkarpackiego
powiaty grodzkie 4
ziemskie 21
gminy miejskie 16
miejsko-wiejskie 29
wiejskie 114
Podkarpacki Urząd Wojewódzki

ul. Grunwaldzka 15
35-959 Rzeszów

Oficjalna strona województwa podkarpackiego
Autosan – marka autobusów produkowanych w Sanoku .
Black Hawk – średni wielozadaniowy amerykański śmigłowiec transportowy produkowany w PZL Mielec[2].
Wyrzutnia WR-40 Langusta produkowana w Hucie Stalowa Wola
Haubicoarmata Krab produkowana w Hucie Stalowa Wola
Leopard 6 Litre Roadster – luksusowy samochód sportowy produkowany przez Leopard Automobile AB w Mielcu

Województwo podkarpackie – jednostka podziału administracyjnego Polski , jedno z 16 województw utworzonych w 1999 roku. Powstało poprzez scalenie ziem dawnego województwa rzeszowskiego sprzed 1975 roku (za wyjątkiem powiatu gorlickiego ), tj. województw przemyskiego i rzeszowskiego, oraz części krośnieńskiego , tarnobrzeskiego i tarnowskiego .

Spis treści

Geografia

Region położony jest w południowo-wschodniej części kraju, graniczy od wschodu z obwodem lwowskim i obwodem zakarpackim Ukrainy , od południa ze krajem preszowskim Słowacji oraz z województwami: od północnego wschodu z lubelskim , od północnego zachodu z świętokrzyskim i od zachodu z małopolskim . Stolicą i najważniejszym miastem województwa podkarpackiego jest Rzeszów .

Trzy największe rzeki w województwie to prawe dopływy Wisły : San i Wisłoka oraz dopływ Sanu: Wisłok . Rzeki Strwiąż oraz Mszanka uchodzą do Dniestru i należą do zlewni Morza Czarnego [3][4]. Wszystkie pozostałe należą do zlewni Morza Bałtyckiego . Rzeki regionu są uważane za jedne z najczystszych w kraju.

Podział administracyjny

Podział na powiaty – dane na rok 2006 wg GUS [5].

HerbNazwaRodzaj
powiatu
SiedzibaPowierzchnia
(km²)
LudnośćGęstość zaludnienia
(osób/km²)
bieszczadzki ziemski Ustrzyki Dolne 1139,062226219,54
brzozowski ziemski Brzozów 539,2465337121,16
dębicki ziemski Dębica 777,48132556170,49
jarosławski ziemski Jarosław 1028,86122597119,16
jasielski ziemski Jasło 830,78115310138,8
kolbuszowski ziemski Kolbuszowa 773,616300479,42
krośnieński ziemski Krosno 925,89109689118,47
leski ziemski Lesko 834,942664331,91
leżajski ziemski Leżajsk 584,2669276118,57
lubaczowski ziemski Lubaczów 1308,215722543,74
łańcucki ziemski Łańcut 451,8477721172,01
mielecki ziemski Mielec 880,03133255151,42
niżański ziemski Nisko 785,656706585,36
przemyski ziemski Przemyśl 1213,647089058,41
przeworski ziemski Przeworsk 697,2778717112,89
ropczycko-sędziszowski ziemski Ropczyce 548,3271218129,88
rzeszowski ziemski Rzeszów 1205,72169244140,37
sanocki ziemski Sanok 1223,659473377,42
stalowowolski ziemski Stalowa Wola 831,75109410131,54
strzyżowski ziemski Strzyżów 503,5261978123,09
tarnobrzeski ziemski Tarnobrzeg 521,3453790103,18
Krosno grodzki-43,5475631097,08
Przemyśl grodzki-46,15671271533,98
Rzeszów grodzki-115,81727701492
Tarnobrzeg grodzki-85,3949548586,1

Demografia

Obszar województwa zamieszkuje 2 097 338 (dane z 31 grudnia 2007 r. opublikowane przez GUS) w 45 miastach, 2164 miejscowościach wiejskich tworzących 1530 sołectw, 159 gmin, 21 powiatów oraz 4 miasta na prawach powiatu.

Dane z 31 grudnia 2007 r.[6]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób%osób%osób%
populacja2 097 3381001 072 22851,11 025 11048,9
powierzchnia17 845,66 km²
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
117,560,157,4

Według ostatnich danych GUSu średnia życia w województwie jest najwyższą w Polsce i wynosi odpowiednio: mężczyźni 73 lata (Polska 71), kobiety 81 lat (Polska 80). Na długowieczność mieszkańców regionu decydujący wpływ mają: czyste środowisko, zdrowy styl życia oraz niski poziom stresu[7].

Miasta

W województwie podkarpackim jest 49 miast, w tym 4 miasta na prawach powiatów. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców (faktycznego miejsca zamieszkania), na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego z 1 stycznia 2009 [8] (z wyjątkiem Kołaczyc i Przecławia , które uzyskały prawa miejskie z dniem 1 stycznia 2010 ).

HerbNazwaPowiatLudnośćPowierzchnia
(km²)
Gęstość zaludnienia
(osób/km²)
Siedziba
powiatu
Rzeszów powiat grodzki Rzeszów17268397,551770grodzkiego,ziemskiego
Przemyśl powiat grodzki Przemyśl6642743,761519grodzkiego,ziemskiego
Stalowa Wola stalowowolski 6539482,52780ziemskiego
Mielec mielecki 6098346,891301ziemskiego
Tarnobrzeg powiat grodzki Tarnobrzeg4954885,40581grodzkiego,ziemskiego
Krosno powiat grodzki Krosno4756343,501093grodzkiego,ziemskiego
Dębica dębicki 4723433,981374ziemskiego
Jarosław jarosławski 4011834,611159ziemskiego
Sanok sanocki 3923138,081030ziemskiego
Jasło jasielski 3724936,521020ziemskiego
Łańcut łańcucki 1802519,42928ziemskiego
Przeworsk przeworski 1575122,13712ziemskiego
Nisko niżański 1557860,96256ziemskiego
Ropczyce ropczycko-sędziszowski 1514847,10322ziemskiego
Leżajsk leżajski 1416620,58688ziemskiego
Lubaczów lubaczowski 1240625,73482ziemskiego
Nowa Dęba tarnobrzeski 1131716,70678
Kolbuszowa kolbuszowski 94427,941160ziemskiego
Ustrzyki Dolne bieszczadzki 939816,79560ziemskiego
Strzyżów strzyżowski 873913,89629ziemskiego
Brzozów brzozowski 769111,46671ziemskiego
Sędziszów Małopolski ropczycko-sędziszowski 70969,96712
Rudnik nad Sanem niżański 677036,60185
Nowa Sarzyna leżajski 61689,15674
Dynów rzeszowski 606524,55247
Boguchwała rzeszowski 58239,11639
Lesko leski 570015,33372ziemskiego
Jedlicze krośnieński 562910,60531
Radymno jarosławski 549713,62404
Głogów Małopolski rzeszowski 540713,73394
Zagórz sanocki 502322,30225
Pilzno dębicki 453516,04283
Sokołów Małopolski rzeszowski 397515,54256
Rymanów krośnieński 358312,39289
Tyczyn rzeszowski 33939,67351
Kańczuga przeworski 31867,60419
Oleszyce lubaczowski 30855,08607
Radomyśl Wielki mielecki 29928,79340
Brzostek dębicki 25998,82295
Sieniawa przeworski 21636,74321
Błażowa rzeszowski 21294,23503
Dukla krośnieński 21265,48388
Narol lubaczowski 209812,42169
Cieszanów lubaczowski 193515,06128
Iwonicz-Zdrój krośnieński 17975,89305
Ulanów niżański 15208,20185
Baranów Sandomierski tarnobrzeski 14269,15156
Przecław mielecki ok. 140016,02[9]ok. 87
Kołaczyce jasielski ok. 13007,15[9]ok. 184
Ratusz w Jarosławiu
Cmentarz wojenny nr 27 w Bączalu – jeden z wielu na Podkarpaciu
Widok na rynek w Lubaczowie
Zabytkowe kamienice w Jaśle
Fort XV "Borek" Twierdzy Przemyśl
Zamek w Krasiczynie
Bóbrka – światowa kolebka przemysłu naftowego
Klasztor Karmelitów Bosych w Zagórzu – jeden z nielicznych, zachowanych klasztorów warownych w Polsce.
Jezioro Solińskie – największe pod względem pojemności sztuczne jezioro w Polsce (472 mln m³) wraz z najwyższą w Polsce zaporą (82 m.) oraz największą w Polsce hydroelektrownią (moc: 200 MW).
Tarnica 1346 n.p.m. – najwyższy szczyt polskich Bieszczadów i najwyżej położony punkt województwa.

Gospodarka

Region charakteryzuje się niską stopą bezrobocia i stosunkowo dynamicznym wzrostem gospodarczym[].

Szczególnie istotną gałęzią gospodarki jest rolnictwo. Podkarpackie gospodarstwa rolne są jednak bardzo rozdrobnione, co bardzo negatywnie wpływa na ich rentowność i rzadko kiedy jest jedynym źródłem utrzymania rodziny.

Do uprawiania turystyki zachęcają piękne pejzaże, ciekawe historyczne miasta z licznymi zabytkami i dobre warunki do rekreacji (stoki narciarskie, szlaki turystyczne). W regionie, szczególnie na południu, bardzo szybko rozwija się infrastruktura turystyczna. Powstaje coraz więcej hoteli, pensjonatów i ośrodków wypoczynkowych. Dzięki utworzeniu w roku 2005 międzynarodowego portu lotniczego w Rzeszowie, Podkarpacie odwiedza coraz więcej turystów zagranicznych.

Szczególnie charakterystyczny dla Rzeszowszczyzny jest przemysł lotniczy. Branża ta powoli wychodzi z fatalnej kondycji, w jakiej znalazła się po rozpadzie Układu Warszawskiego . Ponadto w województwie silnie rozwinięty jest przemysł farmaceutyczny, informatyczny i spożywczy. W Mieleckiej i Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej powstają kolejne zakłady przemysłowe (łącznie powstało już ponad 20 tys. miejsc pracy), kluczowe dla rozwoju regionu jest też powstanie Podkarpackiego Parku Naukowo-Technologicznego w Rzeszowie.

Najważniejszymi surowcami kopalnymi są siarka, ropa naftowa oraz gaz ziemny. Region bardzo bogaty jest w surowce mineralne, które wydobywane są głównie w jego górzystej, południowej części: piaskowce, wapienie, gipsy (w tym gips alabastrowy), glinki ceramiczne, piaski (w tym piaski szklarskie) i żwiry, a także torf, wody mineralne i geotermalne. Spore połacie lasów czynią Podkarpacie istotnym dostawcą drewna.

Województwo wbrew kreowanemu często wizerunkowi medialnemu ma wiele atutów, do których należą najwyższa w kraju średnia długość życia, największa powierzchnia mieszkaniowa, wysoka gęstość dróg i bardzo dobre wyposażenie mieszkań. W regionie sprawnie działa edukacja, a młodzież we wszystkich testach lokuje się w czołówce krajowej. Także liczba samochodów na mieszkańca należy do najwyższych w kraju. Szybko spadający wskaźnik bezrobocia jest sporo poniżej średniej krajowej. Na końcu rankingu lokuje się jedynie pod względem pensji i PKB na mieszkańca, co wynika z dużego udziału rolnictwa.

Specjalne strefy ekonomiczne

Parki przemysłowe i technologiczne

Nauka i oświata

  • Tarnobrzeg
    • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnobrzegu im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu
    • Zespół Kolegiów Nauczycielskich w Tarnobrzegu
    • Wyższa Szkoła Handlowa w Kielcach Wydział Zamiejscowy w Tarnobrzegu Strona internetowa: www.tarnobrzeg.wsh-kielce.edu.pl
    • Profesjonalna Szkoła Biznesu
    • Małopolska Szkoła Handlowa
    • Szkoła Zarządzania
  • Krosno
    • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie – (14 kierunków kształcenia) z jednostkami: Instytut Politechniczny, Instytut Kultury Fizycznej, Instytut Humanistyczny, Instytut Gospodarki i Polityki Społecznej, Studium Języków Obcych i Nauk Społecznych, Studium Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, Studium Wychowania Fizycznego i Sportu.
    • Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy w Krośnie
    • Niepubliczna Szkoła Biznesu w Krośnie
    • Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Oddział w Krośnie
    • Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie – oddział w Krośnie
  • Jasło
    • Podkarpacka Szkoła Wyższa w Jaśle im. bł. księdza Władysława Findysza
  • Leżajsk
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Leżajsku
  • Mielec
    • Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania w Mielcu
    • Akademia Górniczo- Hutnicza w Krakowie - ośrodek zamiejscowy w Mielcu
    • Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie - ośrodek zamiejscowy w Mielcu
    • Niepubliczna Szkoła Biznesu w Mielcu
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Mielcu
    • Policealne Studium Medyczne
    • British School w Mielcu
  • Przeworsk
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Przeworsku
  • Nisko
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Nisku (Język angielski)
    • Politechnika Radomska – Wydział Transportu Politechniki Radomskiej im. Kazimierza Pułaskiego
  • Ropczyce
    • Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna w Ropczycach
    • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Ropczycach
  • Sanok
  • Stalowa Wola
    • Katolicki Uniwersytet Lubelski
      • Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie
      • Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Gospodarce
    • Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Stalowej Woli
    • "Olympus” Szkoła Wyższa im. Romualda Kudlińskiego w Warszawie – Wydział Zamiejscowy w Stalowej Woli
    • Politechnika Rzeszowska – Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Sport

Piłka nożna

Najbardziej utytułowanym klubem piłkarskim w województwie jest Stal Mielec , dwukrotny mistrz Polski w sezonach 1972/73 i 1975/76 , wicemistrz 1974/75 , finalista Pucharu Polski 1975/76 oraz jeden z dwóch polskich ćwierćfinalistów Pucharu UEFA w historii (edycja 1975/76). W czasach świetności klubu, które przypadły na lata 70. XX wieku , grało w nim wielu reprezentantów Polski i innych czołowych piłkarzy. Na początku lat 90. główny sponsor klubu, PZL Mielec , popadł w poważne tarapaty finansowe, a wraz z nim klub. Obecnie drużyna seniorów gra w nowej III lidze , jednak trofea zdobywają młodzi piłkarze (Mistrzostwo Polski U-17 w 2007 , wicemistrzostwo U-19 w 2007 ).

Stal Mielec nie jest jedynym klubem województwa, który osiągał sukcesy. W rozgrywkach najwyższej ligi w Polsce brały udział również Stal Rzeszów , Stal Stalowa Wola , Siarka Tarnobrzeg , oraz Igloopol Dębica . [. Stal Rzeszów w 1975 roku zdobyła Puchar Polski.

W sezonie 2009/2010 województwo nie ma żadnego reprezentanta na najwyższym szczeblu rozgrywek. Stal Stalowa Wola gra w nowej I lidze .

Siatkówka

Szczególnie zasłużonym klubem jest Resovia Rzeszów , który święcił największe triumfy w latach 70. i 80. Resovia jest czterokrotnym Mistrzem Polski, czterokrotnym zdobywcą Pucharu Polski oraz Klubowym Wicemistrzem Świata z 1974 roku. Obecnie drużyna powraca do świetności – w 2004 roku, po dwunastoletniej przerwie, wywalczyła awans do Polskiej Ligi Siatkówki .

Również siatkarze Stali Mielec odnosili sukcesy – mężczyźni w 1976 roku zdobyli Puchar Polski, kobiety zaś w 2000 roku wicemistrzostwo Polski i ćwierćfinał Pucharu Konfederacji CEV w 2003 roku.

W sezonie 2008/2009 województwo w Polskiej Lidze Siatkówki reprezentują siatkarze Resovii Rzeszów, w Lidze Siatkówki Kobiet zaś siatkarki Stali Mielec.

Żużel

Stal Rzeszów od lat reprezentuje województwo w najważniejszych rozgrywkach, klub ten wielokrotnie zdobywał medale wszystkich kolorów w Mistrzostwach Polski. W drugiej lidze startuje zespół KSM Krosno .

Koszykówka

W obecnej chwili Siarka Tarnobrzeg , Stal Stalowa Wola i Znicz Jarosław występują w Polskiej Lidze Koszykówki . W I lidze mężczyzn grają Sokół Łańcut , MOSiR Krosno . Oprócz tego MOSiR Przeworsk występuje w 3 lidze. W sezonie 1975 największym osiągnięciem w koszykówce było zdobycie przez Resovię Rzeszów tytuł mistrza Polski.

Piłka ręczna

Obecnie na terenie województwa podkarpackiego grają trzy zespoły piłki ręcznej : Stal Mielec , Orzeł Przeworsk i Czuwaj Przemyśl . Stal zdobyła tytuł Wicemistrza Polski w 1975 roku i Puchar Polski w 1971 roku. Po przerwie, w sezonach 2006/2007 i 2008/2009 ponownie reprezentuje województwo w ekstraklasie . Orzeł gra w jednej z grup drugiej ligi. W sezonie 2009/2010 Czuwaj awansował do I ligi.

Tenis stołowy

Forbet-OWG Tarnobrzeg jest najlepszym zespołem Ekstraklasy Kobiet; 19-krotny Drużynowy Mistrz Polski (sezony 1990/91 do 2004/05 oraz od 2006/07 do 2009/2010); 2. miejsce w Pucharze Europy: 1998/99; 2. miejsce w Pucharze ETTU: 2007/2008 i 2009/2010; 1. miejsce w Pucharze ETTU: 2008/2009

Hokej na lodzie

Jedynym podkarpackim zespołem występującym w ekstralidze hokeja na lodzie jest KH Sanok , którego największym triumfem jest zajęcie 4-tego miejsca w sezonie 1999/2000.

Komunikacja

Transport drogowy

Gęstość dróg w regionie wynosi 80,9 km/100 km².

Autostrady:

Drogi ekspresowe:

Drogi krajowe

Transport lotniczy


Ochrona środowiska

Parki Narodowe

Parki krajobrazowe

Czarnorzeki"Prządki"

Rezerwaty przyrody

Zobacz listę rezerwatów przyrody województwa podkarpackiego .

Według stanu na dzień 1 stycznia 2005 roku w województwie jest 93 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 10733,10 ha, czyli 0,6% powierzchni województwa.

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2008 r. . „Informacje i opracowania statystyczne” (2008). Ireneusz Budzyński – kierujący. Warszawa : Główny Urząd Statystyczny . ISSN 1505-5507 ( pol. ). [dostęp 2008-08-13]. 
  2. Mielec: Mission Black Hawk
  3. bieszczady.pl . [dostęp 1 grudnia 2008].
  4. odyssei.com . [dostęp 1 grudnia 2008].
  5. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2006 r.) . Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2006. ISSN 1734-6118 .  ( pol. )
  6. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.) . Warszawa: Główny Urząd Statystyczny , 2008. ISSN 1734-6118 .  ( pol. )
  7. Mieszkańcy Podkarpacia żyją najdłużej
  8. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2009 r
  9. 9,0 9,1 Internetowy System Aktów Prawnych

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Województwo podkarpackie":

Pęcice ...

Uznam ...

Czerwińsk ...

Strzebielino ...

Insurekcja kościuszkowska ...

Borowice (województwo dolnośląskie) ...

Ścięgny ...

Miłków (województwo dolnośląskie) ...

Podgórzyn (województwo dolnośląskie) ...

Kowary ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Województwo podkarpackie":

01 Znaki drogowe - znaki uzupełniające (plansza 3) ...

202. Historia geologiczna i budowa Polski. Rozmieszczenie zasobów mineralnych (plansza 11) ...

Struktura i rozmieszczenie produkcji rolnej (plansza 19) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie