Nerecznica samcza
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Podkrólestwo :	naczyniowe
Klad :	monilofity
Klasa :	paprocie
Rząd :	paprotkowce
Rodzina :	nerecznicowate
Rodzaj :	nerecznica
Gatunek :	nerecznica samcza
Nazwa systematyczna
Dryopteris filix-mas ( L. ) Schott

Gatunek trujący

Nerecznica samcza (Dryopteris filix-mas ( L. ) Schott) – gatunek paproci z rodziny nerecznicowatych. Występuje w Ameryce Północnej , Azji i Europie . Nerecznica samcza osiąga wysokość od 35 do 150 cm. Spotykana w cienistych lasach, na skałach, wzdłuż strumieni, gatunek pospolity w całej Polsce.

Morfologia

Sporofit

Składa się z kłącza i liści oraz korzeni przybyszowych.

Liście

Liście są zielone. Na ich dolnej stronie znajdują się skupienia zarodni ( sori ) czyli sporangiów, a każde z nich przykryte jest zawijką .

Biologia i ekologia

Rozmnażanie

W młodych zarodniach różnicuje się archespor , czyli powstają także komórki macierzyste spor (mejocyty), a następnie tworzą się tetradry zarodników . Rozwój zarodni: zarodnia powstaje na dolnej stronie liścia z komórki epidermalnej. Na skutek podziałów tej komórki epidermalnej tworzy się najpierw wyrostek złożony z kilku komórek. Komórka wierzchołkowa tego wyrostka dzieli się poprzecznie na dwie, z których komórka niżej położona staje się pierwotna komórka archesporu. W następnym stadium pierwotna komórka archesporialna odcina dookoła siebie komórki zwane wyściełającymi. Następnie pierwotna komórka archesporialna dzieli się na dwie, cztery, osiem, do szesnastu tworzących ostatecznie tkankę archesporialną. Komórki te powstają w podziałach mitotycznych . Są one diploidane o liczbie chromosomów podwójnej (2n). Wymienione komórki stają się macierzystymi dla zarodników (spor), czyli stają się mejocytami.

Roślina trująca

Wszystkie części są trujące.

Siedlisko

Rośnie w lasach liściastych na siedliskach żyznych, świeżych i wilgotnych, mniej licznie w lasach mieszanych i zaroślach.

Zastosowanie

Właściwości lecznicze znano już w starożytności. Surowcem leczniczym jest kłącze (Rhizoma Filicis maris) które zbiera się po obumarciu liści. Suszy się je w temperaturze około 35 °C. Zawierają dużo skrobi i barwników oraz filmaron, aspidinofilicynę oraz floroglucynę. W weterynarii i medycynie jest stosowany na tasiemca wyciąg eterowy, ale za duża dawka powoduje uszkodzenie nerwu ocznego . Natomiast odwar służy do okładów na trudno gojące się rany oraz na bóle gośćcowe.

Ciekawostki

• Bardzo często stosowana jest (nawet w botanicznej literaturze naukowej) niepoprawna nazwa rodzajowa narecznica. Jest ona wynikiem błędu drukarskiego w kluczu do oznaczania Rośliny polskie..., wielokrotnie potem powielanego^[2]. Nazwa nerecznica wywodzi się od nerkowatego kształtu kupek zarodni na dolnej stronie liści.
• Nerecznica służy jako pokarm dla patyczaka peruwiańskiego .

Przypisy