Naparstnica wełnista
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	astrowe
Rząd :	jasnotowce
Rodzina :	babkowate
Rodzaj :	naparstnica
Gatunek :	naparstnica wełnista
Nazwa systematyczna
Digitalis lanata Ehrh. Beitr. Naturk. 7:152. 1792

Gatunek leczniczy

Gatunek trujący

Naparstnica wełnista (Digitalis lanata Ehrh.) – gatunek roślin należący do rodziny babkowatych (wg systemów XX-wiecznych do trędownikowatych ). Roślina pochodzi z Europy Południowej. W Polsce jest uprawiana, jako roślina lecznicza . Czasami dziczeje przejściowo ( efemerofit )^[2].

Morfologia

Część podziemna

Posiada korzeń palowy, silnie rozgałęziony.

Łodyga

Pojedyncza, gruba łodyga wyrasta do 100 cm wysokości. W górnej swojej części jest okryta gęstymi, drobnymi włoskami.

Liście

W pierwszym roku z korzenia wyrasta przy ziemi różyczka lancetowatych liści. W drugim roku dopiero wyrasta łodyga z liśćmi i kwiatami. Liście na łodydze ustawione są skrętolegle , całobrzegie lub piłkowane, równowąskie, posiadają wyraźne łukowato-równoległe unerwienie. Na dolnej stronie delikatnie omszone. Liście łodygowe są siedzące.

Kwiaty

Wyrastają w górnej części łodygi tworząc grono . Dość duże (do 25 mm długości), zwieszające się w dół, rosnące na gruczołowato omszonych, krótkich szypułkach, mają brązowo-żółty kolor z fioletowymi pasemkami. Są to kwiaty grzbieciste , dwuwargowe, kielich kwiatowy mają omszony. Dolna warga jest biała, szeroka i wywinięta w dół. Pręciki są 4, słupek 1. Kwitnie od czerwca do września.

Owoce

Torebki o jajowatym kształcie, pękające wzdłużnie. W torebce znajduje się bardzo dużo drobnych, czarnych nasion.

Biologia

Roślina dwuletnia .

Roślina trująca

Zawarte w roślinie glikozydy kumulują się w mięśniu sercowym, co sprawia, że spożycie zbyt dużej dawki wywołuje zaburzenia pracy serca (dodatkowe skurcze komorowe , tętno bliźniacze, kołatanie serca ), przy dalszym zażywaniu może nastąpić migotanie komór i zapaść.

Zastosowanie

• Roślina lecznicza
  • Historia: Lecznicze własności naparstnicy odkrył pod koniec XVIII wieku szkocki lekarz Whitering. Dawniej do celów leczniczych stosowano dziko rosnącą naparstnicę zwyczajną oraz uprawianą naparstnicę purpurową . Obecnie w Polsce używa się w celach farmakologicznych wyłącznie uprawianej naparstnicy wełnistej.
  • Surowiec zielarski  : Liście (Folium Digitalis lanatae). Zbiera się je z jednorocznych roślin, przy słonecznej pogodzie, a następnie suszy.
  • Działanie : Zawiera saponiny , flawonoidy , glikozydy pierwotne (lanatozydy ABCD) i glikozydy wtórne, wśród których najważniejsza jest digoksyna . Substancje te zwiększają kurczliwość mięśnia sercowego oraz poprawiają wydajność serca. Pod ich wpływem serce pracuje wolniej, ale wydajniej. Stosowana jest w leczeniu chorób serca (niewydolność krążenia pochodzenia sercowego), najczęściej w postaci nalewki . Wchodzi też w skład różnych leków. Naparstnica jest rośliną trującą, gdyż glikozydy w niej zawarte kumulują się w mięśniu sercowym. Z tego względu stosowana może być tylko pod kontrolą lekarza^[3].

Przypisy

Bibliografia