Młotek

Młotek ciesielski

Młotek geologiczny

Młotek kamieniarski

Młotek sędziowski

Młotek – jedno z najstarszych narzędzi używanych przez człowieka, służące do uderzania w materiał w celu jego obróbki , do uderzania w inne narzędzie (np. dłuto , przecinak , wybijak, punktak , itp.) lub do wbijania w różne powierzchnie gwoździ , klinów , pali itp.

Składa się z dwóch podstawowych elementów: obucha i trzonka ; całość przypomina literę T („daszek” odpowiada obuchowi).

Obuch najczęściej wykonany jest ze stali narzędziowej ( stal narzędziowa węglowa N6, N7 lub N7E) i ma kształt zbliżony do wydłużonego prostopadłościanu z jedno- lub dwustronnie ściętym jednym z końców. Trzonek zwykle jest drewniany . Na ogół połączenie trzonka z obuchem wzmocnione jest przez klin . Wielkością charakteryzującą młotki jest masa obucha (np. młotek 150 g); masa największych ręcznych młotków (młotów) osiąga 20 kg.

Oprócz tradycyjnego młotka do prac mechanicznych, są też młotki do zastosowań specjalnych:

• młotek blacharski (gumowy) – obuch wykonany jest z twardej gumy, elastycznego tworzywa lub ze stali zakończonej gumowymi nakładkami – służy do kształtowania blachy, może być użyty do pobijania dłuta lub innego narzędzia lub do prac kamieniarskich (przy pracach z użyciem kruchej kostki brukowej); uderzenie takim młotkiem na ogół nie uszkadza powłok lakierniczych i pozwala uniknąć uszkodzeń materiałów obrabianych
• młotek ciesielski – obuch wykonany ze stali , zamiast ściętego końca są dwa zęby, z których jeden jest krótszy i wygląda jak złamany; w górnej części obucha jest wyżłobienie, w którym może znajdować się magnes służący do przytrzymania gwoździa; drugi koniec obucha służy do wyciągania gwoździ, do kucia i do podważania na zasadzie dźwigni
• młotek szewski – powierzchnia uderzająca obucha jest wypukła, dostosowana do wbijania gwoździ w miękkie powierzchnie (skórę); zamiast ściętego przeciwległego końca są wygięte „łapki” do wyciągania gwoździ
• młotek murarski – zwykle nieco większy od młotka tradycyjnego, służy do łamania cegieł , kruszenia lub pobijania twardych materiałów budowlanych itp. prac
• młotek geologiczny – podobny do młotka murarskiego, jeden jego koniec jest zaostrzony, drugi płaski; służy do rozbijania skał , pobierania próbek materiału skalnego
• młotek stolarski – ma obuch wykonany z twardego drewna , służy do pobijania innego narzędzia – dłuta, przecinaka itp.
• młotek spawacza – wykonany wraz z trzonkiem ze stali, o niewielkiej masie, z ostro zakończonym obuchem – służy do usuwania nagaru po spawaniu
• młotek kuchenny (tzw. "tłuczek") – charakteryzuje się wykonanym z drewna lub aluminium obuchem o niewielkiej masie, o ryflowanych lub żeberkowanych powierzchniach roboczych, służy najczęściej do rozbijania mięsa
• młotek rzeźbiarski – z obuchem w kształcie walca zamocowanego współosiowo z trzonkiem, służący do pobijania dłuta rzeźbiarskiego; w wykonaniu z drewna zwany knyplem
• młotek jubilerski (cyzelarski) – służący do prac jubilerskich, miniaturowy, o niewielkiej masie
• młoto-klin – młot z długim trzonkiem i ostrym obuchem (przypominającym obuch siekiery ); służy do rozbijania pieńków drewnianych; jest wbijany za pomocą dużego młota (5 kg lub więcej), tak aby rozrywać drewno wzdłuż słojów
• młotek kamieniarski – z obuchem o obu zakończeniach tępych – wykorzystywany na przykład przy brukowaniu
• młotek neurologiczny – niewielki młoteczek używany w badaniu neurologicznym do sprawdzania odruchów bezwarunkowych
• młotek zegarmistrzowski – zegarmistrz oprócz zwykłego młotka ślusarskiego używa kilku rodzajów innych młotków: młotka stalowego mającego z jednej strony płaski obuch, a z drugiej ostry rąb (długość obucha od 35 do 100 mm)^[], młotka mosiężnego do prostowania blach i prętów oraz młotka z drewna bukowego lub rogu do prostowania kopert
• młotek sędziowski lub sądowy – używany do uciszania uczestników postępowania procesowego lub publiczności w sądzie ^[1]
• młotek awaryjny do wybijania szyb – rodzaj młotka z obuchem zakończonym ostrym czubkiem używany w środkach transportu drogowego do wybijania szyb okien przewidzianych jako wyjście awaryjne ; używany tylko w przypadkach zagrożenia bezpieczeństwa życia pasażerów i obsługi (wypadki drogowe, pożar , itp.) gdy niemożliwe jest opuszczenie pojazdu normalnym wyjściem; często wykonany z tworzywa sztucznego jedynie z metalowymi zakończeniami obucha

Młot, młotek i młoteczek określają także inne przedmioty zbliżone kształtem lub funkcją – różne części składowe mechanizmów, urządzeń itp. lub też całe maszyny.

Zobacz też

• młot bojowy
• sierp
• sierp i młot
• kilof
• młotkowanie – rodzaj obróbki powierzchni
• młot mechaniczny
• nadziak
• oskard
• topór
• pyrlik
• młoteczek

Przypisy