Mukti ( dewanagari मुक्ति) - termin filozofii indyjskiej oznaczający wyzwolenie w doktrynach Upaniszad oraz wedanty .

Rozróżnić można następujące trzy rodzaje ^[1] mukti:

• kramamukti - stopniowe wyzwolenie (po śmierci) na drodze dewajany (Badri)
• widehamukti - wyzwolenie uzyskiwane w chwili śmierci (Dźaimini)
• sadjomukti - wyzwolenie natychmiastowe będące następstwem poznania atmana jakiego dostepują dźiwanmuktinowie osiągający następnie widehakaiwalję w momencie śmierci ( Śankara )

W nauczaniu współczesnego Śankarze wedantysty Mandanamiśry :

• mukti jest równoważna doświadczaniu oglądu brahmana ^[2]
• zdobywa się ją przez połączenie właściwego czynu ( karma ) z wiedzą ( dźńana )
• nastepuje po usunięciu niewiedzy ( awidja ) o ddzieleniu^[3]

Zobacz też

• wimukti
• muktam - wolny
• moksza - wyzwolenie w njaji , wajszeszice , mimamsie i wczesnej sankhji
• wimoksza
• kaiwalja - ostateczne wyzwolenie w jodze i sankhji ^[4]
• apawarga
• nirwana - oświecenie w tradycji buddyzmu i dżinizmu
• dżina
• budda
• kaiwalin

Przypisy