Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Dożynki

Dożynki

Dożynki

Dożynki w Kobierzycach pod Wrocławiem, 2006
Dzień 23 września
Typ święta słowiańskie
Inne nazwyŚwięto Plonów
Podobne święta Zażynki

Dożynki, Święto Plonów – ludowe święto połączone z obrzędami dziękczynnymi za ukończenie żniw i prac polowych. W czasach przedchrześcijańskich – etniczne święto słowiańskie , przypadające na równonoc jesienną ( 23 września ).

Zwyczaj ten, praktykowany przez Słowian i plemiona bałtyckie, w różnych stronach Polski określany był jako wyżynki, obrzynki, wieniec, wieńcowe, okrężne. Na Śląsku opolskim nazywane żniwniok[1]. Obrzęd dożynek prawdopodobnie związany był pierwotnie z kultem roślin i drzew, potem z pierwotnym rolnictwem. Wraz z rozwojem gospodarki folwarczno-dworskiej w XVI wieku dożynki zagościły na dworach majątków ziemskich. Urządzano je dla żniwiarzy (służby folwarcznej i pracowników najemnych) w nagrodę za wykonaną pracę przy żniwach i zebrane plony[2].

Spis treści

Dawne zwyczaje dożynkowe

Diduch - udekorowany snop zboża w trakcie święta plonów. Chram Mazowiecki RKP (2009)
Ofiarowanie pokarmów w trakcie obchodów Święta Plonów - Chram Mazowiecki RKP , 2007
Dekoracja dożynkowa w Kuczwałach , 2007
Wieniec dożynkowy, z tyłu, na ołtarzu bochen chleba z ostanich zbiorów. Lindów , 2006

Tradycyjnie dożynki obchodzone były w pierwszy dzień jesieni. Święto poświęcone było tegorocznym zbiorom zbóż w czasie którego dziękowano bogom za plony i proszono o jeszcze lepsze w przyszłym roku.

Dożynkom towarzyszyły różne praktyki i do niedawna zachowane zwyczaje związane np. z ostatnią garścią, kępą lub pasem niezżętego zboża, które po żniwach czas jakiś pozostawiano na pustym już polu dla ciągłości urodzaju. Pozostawione na polu kłosy zwano przepiórką (na Mazowszu i Podlasiu ), perepełką (na kresach wschodnich ), brodą (we wschodniej części Mazowsza), kozą (w Małopolsce ), pępem lub pępkiem (w poznańskiem); zwano je także wiązką, wiązanką lub garstką. Ścinane były uroczyście przez najlepszego kośnika, po czym wręczane były najlepszym żniwiarkom do uplecenia wieńca. Niemniej ważny był ostatni zżęty snop zboża , który w celu udekorowania (zwyczaj ten na przełomie XVIII i XIX wieku niemal całkowicie zastąpił przybyły z Niemiec zwyczaj dekorowania choinki ) przechowywano do Święta Godowego . W wielu regionach przyszłoroczny siew rozpoczynano z ziarna pozyskanego z tegoż właśnie snopa.

Obchody dożynek rozpoczynały się wiciem wieńca, z pozostawionych na polu zbóż, z kiści czerwonej jarzębiny , orzechów , owoców , kwiatów i kolorowych wstążek. Wieńce dożynkowe miewały zwykle kształt wielkiej korony lub koła. W przeszłości umieszczano w nich także żywe (z czasem sztuczne) koguty , kaczęta lub małe gąski, bo miało to zapewniać piękny i zdrowy przychówek gospodarski.

Wieniec dożynkowy nazywany bywał "plonem" bo też i uosabiał wszystkie zebrane plony oraz urodzaj. Niosła go na głowie lub wyciągniętych rękach najlepsza żniwiarka, czasami z pomocą parobków i innych żeńców. Za nią postępował orszak odświętnie ubranych żniwiarzy, niosących na ramionach przybrane kwiatami, wyczyszczone kosy i sierpy.

Wieniec niesiono do poświęcenia do kościoła, a następnie ze śpiewem w uroczystym pochodzie, udawano się do dworu lub do domu gospodarza dożynek. Wieniec dożynkowy przechowywany był w stodole do kolejnego roku, do nowego siewu. Wykruszone z niego ziarna wsypywano do worków z ziarnem siewnym. W czasie dożynek organizowano biesiady z poczęstunkiem i tańcami, dawniej poprzedzane rytualnymi obrzędami i modlitwami.

U schyłku XIX wieku , wzorem dożynek dworskich, zaczęto urządzać dożynki chłopskie, gospodarskie. Bogaci gospodarze wyprawiali je dla swych domowników, rodziny, parobków i najemników. W okresie międzywojennym zaczęto organizować dożynki gminne, powiatowe i parafialne. Organizowały je lokalne samorządy i partie chłopskie, a przede wszystkim koła Stronnictwa Ludowego , Kółka Rolnicze, Kościół, często także i szkoła. Dożynki w tamtych czasach były manifestacją odrębności chłopskiej i dumy z przynależności do rolniczego stanu. Towarzyszyły im wystawy rolnicze, festyny i występy ludowych zespołów artystycznych[2].

PRL

Po II wojnie światowej gospodarzami dożynek byli zwykle przedstawiciele władz administracyjnych i różnych szczebli, (od gminnych do centralnych) i miały charakter polityczny, (wyrażały poparcie dla ówczesnej władzy i polityki rolnej). Zachowywano w nich jednak elementy tradycyjne: uroczyste pochody z wieńcami i pieśni; odbywały się na ogół w którąś z niedziel bliskich równonocy jesiennej. Towarzyszyły im także różne festyny ludowe. Gospodarzem dożynek centralnych (ogólnopolskich) zazwyczaj był I sekretarz partii komunistycznej, wraz z nim celebrował tę uroczystość przewodniczący Rady Państwa (do 1952 prezydent ). Dożynki w czasach PRL były ważnym przedsięwzięciem propagandowym, mającym na celu podkreślenie siły tzw. "sojuszu robotniczo-chłopskiego", ważnego elementu władzy komunistycznej.
Wykorzystywano je także do innych celów propagandowych: np. dożynki centralne obchodzone 11 września 1949 odbyły się na wrocławskim Psim Polu (przy nieistniejącej już ul. Dożynkowej) wzbogacone były inscenizacją historyczną nawiązującą do rzekomego wielkiego zwycięstwa średniowiecznego polskiego oręża nad Niemcami – bitwy na Psim Polu .

Dożynki Centralne

Dożynki Centralne w literaturze

Tadeusz Konwicki we Wniebowstąpieniu opisuje Warszawę przed dożynkami[5].

Przebieg współczesnych dożynek

Po 1980 r. dożynki zmieniły swój charakter, pozostając świętem rolników o charakterze dziękczynnym (religijnym) i odbywają się na Jasnej Górze . Odbywają się także Dożynki prezydenckie w Spale .
Obecnie uroczystości dożynkowe mają zarówno religijny jak i ludowy charakter, powiązany z zabawą z okazji zakończenia zbiorów. Oczywiście podziękowania za plony składane są z reguły chrześcijańskiemu Bogu i Matce Bożej , rzadziej słowiańskim bogom - co nadal kultywują mniejszości wyznaniowe odwołujące się do etnicznych wierzeń Słowian.

Ceremoniom dożynkowym przewodniczą Starosta i Starościna dożynkowi. Najpierw wnoszone są wieńce dożynkowe wykonane z kłosów zbóż, owoców, warzyw, polnych kwiatów. Następnie Starosta i Starościna wręczają bochen chleba upieczonego z mąki pochodzącej z ostatnich zbiorów Gospodarzowi dożynek. Gospodarzem najczęściej jest kapłan , a w przypadku dożynek świeckich przedstawiciel lokalnej administracji państwowej bądź samorządowej. Następnie składane są symboliczne dary z najnowszych plonów , przetwory mięsne, owoce - często stanowią one wystawę osiągnięć lokalnych rolników. W przypadku kiedy uroczystość ma charakter religijny, odprawiany jest obrzęd liturgiczny . Dożynki kończy najczęściej festyn ludowy.

Zwyczajem stały się tez ostatnio liczące wielu uczestników pielgrzymki chłopskie do miejsc kultu religijnego, zwłaszcza do sanktuariów maryjnych , a w tym do sanktuarium na Jasnej Górze w Częstochowie . Tu odbywają się największe i najbardziej uroczyście obchodzone uroczystości dożynkowe. Uczestniczą w nich tłumy pielgrzymów i delegacje rolnicze z całej Polski, w tradycyjnych strojach z darami z płodów ziemi, z wieńcami i chlebami upieczonymi z mąki pochodzącej z tegorocznych zbiorów.


Przypisy

Źródła


Inne hasła zawierające informacje o "Dożynki":

Rodzimy Kościół Polski ...

Dożynki DożynkiDożynki w Kobierzycach pod Wrocławiem, 2006Dzień 23 września Typ święta słowiańskie Inne nazwyŚwięto PlonówPodobne święta Zażynki Dożynki, Święto ...

Andrychów przy współpracy z Austriackim Konsulatem Generalnym w Krakowie,Bal Country.Dni Andrychowa,Pszczelarsko-Turystyczna Wiosna w Beskidach,Dożynki Gminne,lipcowe występy teatrów ulicznych,Sylwester pod gwiazdami.Stałe ekspozycje wiązane z historią i ...

Lublin (KL) 3 listopada 1943 miała miejsce tzw. "krwawa środa", w ramach akcji "Erntefest"- "Dożynki", w tym dniu rozstrzelano ok. 18.000 Żydów.Od połowy 1942 roku aż ...

Żniwa ...

Oktoberfest ...

Krasnobród 15 sierpnia), MB Siewnej (8 września), MB Różańcowej (pierwsza niedziela października) oraz Dożynki Diecezjalne (wrzesień).Baszta, wieża widokowa Atrakcje turystyczneBarokowy kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii ...

Opole i postcesarskich, ponownie zostaje włączone w granice państwa polskiego.15 września 1946 - Dożynki Śląskie w Opolu z udziałem prezydenta Bolesława Bieruta , wicepremiera i ministra ...

Trzebinia o.o. Salwatorianów w TrzebiniOgólnopolski Turniej Tańca TowarzyskiegoKoncerty z okazji Święta NiepodległościDni TrzebiniPiknik SierszańskiDożynki Gminne EdukacjaNa terenie gminy miejskiej Trzebinia znajdują się następujące szkoły państwowe:szkoły ...

Myślibórz (przełom czerwca i lipca)[];Festiwal Małych Form Teatralnych i Kabaretowych (przełom lipca i sierpnia)[];Dożynki (okolice września);SMAK czyli Ogólnopolskie Spotkanie Młodych Autorów i Kompozytorów (okolice października) ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Dożynki":

126 Życie codzienne okresu nowożytnego (plansza 13) okresu nowożytnego Na wsiach wciąż było w zwyczaju czczenie pozostałości pogańskich np. Dożynki, często mieszano to z elementami chrześcijaństwa. Wieś również próbowała naśladować zwyczaje ...

107. Chronologiczny przebieg liczby ludności Ziemi (plansza 2) Święto Plonów - Dożynki Chronologiczny przebieg liczby ludności Ziemi Bardzo trudno jest określić liczbę ludności w ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie