Most Karola (
czes.
Karlův most,
niem.
Karlsbrücke) –
most
na
Wełtawie
w
Pradze
czeskiej łączący dzielnice
Malá Strana
i
Staré Město
, będący jedną z najsłynniejszych i najczęściej odwiedzanych atrakcji turystycznych miasta.
Opis
Most ma prawie 516 m długości i ok. 9,50 m szerokości. Jego 17
łęków
spoczywa na 15
filarach
. Jest to najstarszy zachowany most kamienny świata o tej rozpiętości przęseł. Początkowo nazywano go Kamiennym lub Praskim Mostem. Nazwa Most Karola przyjęła się dopiero od mniej więcej
1870
roku. Do
1741
roku był jedynym mostem na
Wełtawie
. Most jest obecnie otwarty tylko dla ruchu pieszego, choć dawniej kursował po nim
tramwaj konny
, w latach
1905
-
1908
tramwaj elektryczny
, a do
1965
normalny ruch samochodowy.
Budowę mostu rozpoczęto w
1357
r. za panowania cesarza
Karola IV
. Stanął on na miejscu wcześniejszego (również kamiennego) mostu z
XII
w., zniszczonego przez powódź w
1342
. Poprzedni most,
romański
, nosił nazwę "mostu Judyty" na cześć drugiej żony księcia czeskiego
Władysława II
i przebiegał odrobinę na północ od miejsca, w którym znajduje się Most Karola. Posiadał wieże na obu końcach, z których małostrańska, choć przebudowana, istnieje do dziś.
Budowę zlecono 28-letniemu wówczas
Peterowi Parlerowi
. Dla wzmocnienia konstrukcji do zaprawy dodano podobno białka jajek. W okresie baroku most ozdobiono 30 posągami świętych, dziełami m.in.
Matthiasa Bernarda Brauna
i rodziny Brokoff (
Jan Brokoff
,
Michał Jan Józef Brokoff
,
Ferdynand Maksymilian Brokoff
), a także figura
Chrystusa
z roku
1629
otoczona wieńcem złotych liter zawierającym
tetragram
. Na jednej z
balustrad
umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą
św. Janowi Nepomucenowi
– podobno w tym właśnie miejscu wrzucono go z rozkazu króla
Wacława IV
do
Wełtawy
.
Na wschodnim końcu mostu stoi staromiejska wieża mostowa z umieszczonymi na niej siedzącymi postaciami cesarza Karola IV, jego syna Wacława IV oraz
św. Wita
,
św. Wojciecha
i
św. Zygmunta
. Rzeźby te pochodzą z lat 80.
XIV
w. Na zachodnim krańcu mostu znajdują się dwie wieże. Początki niższej wieży sięgają jeszcze czasów pierwszego mostu z XII w. Natomiast wyższa wieża została zbudowana dopiero w XV w. za panowania króla
Jerzego z Podiebradów
jako pendant dla wieży staromiejskiej.
Most mocno ucierpiał podczas powodzi w II połowie XIX wieku - zawaleniu uległo wówczas kilka przęseł. Również w czasie powodzi w
2002
istniało realne zagrożenie zniszczenia mostu, ale na szczęście ocalał.
W sierpniu
2007
r. rozpoczęto, zaplanowany na 3 lata, kolejny remont połączony z
badaniami archeologicznymi
. W trakcie badań pojawiło się przypuszczenie, że twórcą mostu był magister pontis, praski mieszczanin Oto lub Otlin, a nie jak sądzono, Peter Parler[1].
Ciekawostki
Kamień węgielny
nowego kamiennego mostu wmurował
Karol IV Luksemburski
9 lipca
1357
o godzinie 5:31 rano. Powodem wyboru tej godziny był odpowiedni układ
gwiazd
(
koniunkcja
Słońca
z
Saturnem
)[2]. Inna wersja mówi o tym, że data odpowiada układowi wszystkich cyfr nieparzystych 1-3-5-7-9-7-5-3-1[3].
Polonica
Most Karola w Pradze jest stylistycznie powiązany z nieodległym gotyckim, kamiennym mostem z w
Kłodzku
. Powstał on w latach
1280
-
1390
za panowania czeskiego na
ziemi kłodzkiej
. W późniejszym czasie wybudowano przy nim kilka kamieniczek, niektórym przypominały
Złotą Uliczkę
w
Pradze
.
Przypisy
