Morświn
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	ssaki żyworodne
Szczep	łożyskowce
Rząd	walenie
Rodzina	morświnowate
Rodzaj	Phocoena
Gatunek	morświn
Nazwa systematyczna
Phocoena phocoena[1]
( Linnaeus , 1758)
Synonimy
Delphinus phocoena Linnaeus, 1758[1]
Podgatunki
P. p. phocoena (Linnaeus, 1758) P. p. relicta Abel , 1905 P. p. vomerina Gill, 1865
Kategoria zagrożenia ( CzKGZ )[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Morświn (Phocoena phocoena) – gatunek walenia z rodziny morświnowatych (Phocoenidae). Spokrewniony z delfinami .

Występowanie

Morświn występuje w płytkich wodach przybrzeżnych, chłodnych, umiarkowanych do subarktycznych na półkuli północnej, (m.in. wody Bałtyku ). W Polskiej części Bałtyku w 1994 przebywało do 600 osobników, jednak populacja tego gatunku maleje w zastraszający sposób. Żyje samotnie lub w małych grupach.

Charakterystyka

Wygląd

Morświny mają krótko ścięty pysk. Zęby morświna są dłutowate. Płetwa grzbietowa osadzona jest bliżej ogona niż u delfinów, oraz jest krótsza. Płetwy piersiowe są krótkie i trójkątne. Ubarwienie tego gatunku, co jest osobliwe wśród waleni, podobne jest do rybiego. Kolory po bokach ciała z czerni grzbietu przechodzą w biel brzucha odcieniami, a nie całymi kolorami. Jak u wielu innych wielorybów, tak i morświn, nie zawiera podskórnego tłuszczu na spłaszczonych płetwach. Przeciwprądowe wymienniki ciepła zapobiegają wychłodzeniu. Wchodząca do płetwy tętnica z ciepłą krwią jest otoczona przez sieć anastomozujących żył w których krew jest ocieplana przez przewodzenie ciepła z tętnicy. Dzięki temu krew wracająca z płetw, mających temperaturę dużo niższą niż wnętrze ciała, jest prawie tak samo ciepła jak krew tętnicza^[4].

Tryb życia

Pożywienie morświnów stanowią przydenne i pelagiczne ryby ławicowe , zwłaszcza śledzie, makrele, sardele i witlinki, niektóre przydenne bezkręgowce . Morświny wykazują mniejszą inteligencję niż delfiny i nie przywiązują się do człowieka jak te ostatnie, toteż nie dają się chować w niewoli. Utrudnia to znacznie utrzymanie ich ciągle zmniejszającej się światowej populacji. Zdarza się, że morświny wyskakują ponad powierzchnię wody, ale zdają się nie robić tego równie spontanicznie jak delfiny. Skoki morświnów nie są akrobacyjne.

Podgatunki

Wyróżnia się trzy podgatunki morświna^[5]:

• P. phocoena phocoena
• P. phocoena relicta
• P. phocoena vomerina

Zagrożenie i ochrona

W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)^[2], natomiast podgatunek P. p. relicta do kategorii EN (zagrożony wyginięciem)^[6]. Ponadto subpopulacja żyjąca w Morzu Bałtyckim została zaliczona do kategorii CR (krytycznie zagrożony)^[7].

Morświn w kulturze

W Gdyni w al. Jana Pawła II znajduje się pomnik morświna.

Zobacz też

• fauna Polski

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Morświn ( pol. ). Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. [dostęp 17 stycznia 2010].