|
Morze Kaspijskie
Morze Kaspijskie - (per. دریای خزر, ros. Каспийское море, azerb. Xəzər dənizi, kaz. Каспий теңізі, turkm. Hazar deňzi) – bezodpływowe słone jezioro reliktowe w Azji. Jest największym jeziorem świata z powierzchnią wynoszącą ok. 370 tys. km2 (zmieniającą się wskutek opadania poziomu wody, w 1930 roku wynosiła ona aż 442 tys. km²). Maksymalna głębokość to 1025 m. Zasolenie od 10-12‰ do bardzo dużego, sięgającego nawet 300‰ w zamkniętych zatokach. Czas wymiany wód wynosi 250 lat. W Starożytności nosiło różne nazwy: Ocean Hyrkański, Morze Azarskie i Morze Kwalijskie.
Morze Kaspijskie, tak jak Morze Śródziemne i Morze Czarne, jest reliktem Oceanu Tetydy. Ponieważ zasilane jest rzekami, poziom wody podnosił się i opuszczał znacząco wiele razy, a w suchych okresach wysychało odkładając pokłady soli na dnie, pokryte później osadami naniesionymi przez wiatr. Niektórzy rosyjscy historycy utrzymują, że podniesienie się poziomu wody w morzu w średniowieczu spowodowało powódź na obszarach nadbrzeżnych. Obecnie poziom wód morza podnosi się o około 2 cm rocznie, ten wzrost zdaniem uczonych może się powiększyć.
Do wybrzeża Morza Kaspijskiego dostęp mają:
- Rosja
- Azerbejdżan
- Iran
- Turkmenistan
- Kazachstan
Średnia głębokość w północnej części wynosi 5-6 m, w środkowej 190 m, w południowej głębokość osiąga ponad 1 km. Wyspy Morza Kaspijskiego znajdują się głównie w części północnej i mają łączną powierzchnią ok. 2000 km²
W Morzu Kaspijskim żyją jesiotry, których ikra ceniona jest na całym świecie ze względu na walory smakowe - jest to jeden z lepszych rodzajów kawioru. Populacji jesiotrów grozi wyginięcie z powodu przełowienia, więc organizacje ekologiczne starają się o tymczasowy zakaz połowów tych ryb do czasu, aż liczba osobników wróci do równowagi.
Rejon Morza Kaspijskiego jest bardzo ważny dla światowej gospodarki ze względu na znajdujące się na jego dnie duże złoża ropy. Stało się to przyczyną sporu o podział wód między pięć nadbrzeżnych państw.
Gdy morze zamarza, trasy transportu nienormatywnego wyznaczane są na tafli lodowej.
Do Morza Kaspijskiego wpadają rzeki Kura, Ural i Wołga. Jest połączone z morzem Azowskim przez system Manyczy. Żegluga między Morzem Kaspijskim i Azowskim możliwa jest przez Kanał Wołga-Don.
Inne hasła zawierające informacje o "Morze Kaspijskie":
Ren
...
Uznam
...
Działania wojenne
...
Cieśnina
...
Melos
...
Hydrobiologia
...
Staw (akwen)
...
Pstrąg tęczowy
...
Historia Australii
...
Zlepieniec
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Morze Kaspijskie":
Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 14)
...
215a Działania zbrojne w latach 1941-1945 (plansza 3)
...
215b Działania zbrojne w latach 1941-1945 (plansza 11)
...
|
