kryształ cyrkonu pod mikroskopem

kryształ cyrkonu

Cyrkon - to pospolity minerał z gromady krzemianów.
Nazwa nawiązuje do składu chemicznego minerału, pochodzi od perskiego zargun (zar = złoto, gun = barwa) = złocisty.

Właściwości

• Chemizm : ZrSiO₄ (ortokrzemian cyrkonu)
• Układ krystalograficzny - tetragonalny
• Twardość w skali Mohsa - 6,5 - 7,5
• Łupliwość - niewyraźna
• Rysa - biała
• Przełam - muszlowy
• Gęstość – 4,67 do 4,7 g/cm³
• Barwa - bezbarwny, różne barwy
• Połysk - szklisty, diamentowy
  

Tworzy kryształy izometryczne, słupkowe, igiełkowe. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, ziemistych lub promienistych, w formie okrągłych ziarn i otoczaków w osadach aluwialnych . Jest izostrukturalny z thorytem, coffinitem , hafnonem, ksenotymem .

Jest kruchy, przezroczysty.

Ma różne barwy: złocistobrunatną, jasnożółtą, słomkowożółtą (jargon), jaskrawożółtą (melichrysos), różową, czerwoną, czerwonopomarańczową ( hiacynt ), zieloną (beccaryt), fioletową, niebieską (starlit), niebieskozieloną, brunatną, czarną; bywa też bezbarwny (sparklit). Niekiedy wykazuje efekt kociego oka .

Często zawiera pewne ilości : uranu , toru (malakon), hafnu (alvit), niobu , tantalu , itru i innych ziem rzadkich oraz wody (cyrtolit).

Występowanie

Stanowi rozpowszechniony składnik skał magmowych ( granity , gnejsy , syenity ) oraz osadowych (piaski cyrkonowe, żwiry). Współwystępuje z biotytem , kwarcem , skaleniami , granatami , monocytem , ksenotymem .

Miejsca występowania: Sri Lanka , Indie , Kambodża , Australia , Rosja , USA , Kanada , Brazylia , Francja , Norwegia .

W Polsce występuje w okolicach Szklarskiej Poręby, nad rzeką Kwisą i Izerą. Znaczne ilości występują w piaskach plażowych nad Bałtykiem.

Zastosowanie

• ważne źródło otrzymywania pierwiastka cyrkonu, także toru, hafnu, itru i niobu,
• jest stosowany do produkcji materiałów żaroodpornych i ognioodpornych,
• do produkcji ceramiki i szkliw,
• w stomatologii, jako alternatywa dla stopów metali,
• do produkcji materiałów ściernych i włókien
• wykorzystywany w przemyśle chemicznym
• stosuje się go również do produkcji farb i pigmentów
• w reaktorach nuklearnych,
• służy do oznaczania wieku bezwzględnego skał metodami radiometrycznymi,
• należy do bardzo cenionych kamieni kolekcjonerskich i jubilerskich.

W jubilerstwie prawidłowo oszlifowane cyrkony dzięki bardzo dużej dyspersji są konkurencją dla diamentów . Trudność w uzyskaniu właściwego szlifu sprawia duża kruchość minerału . Tym należy tłumaczyć obserwowane często lekkie zaokrąglenie rondysty kamieni oszlifowanych . Cyrkony o zabarwieniu niebieskim lub złotym uzyskuje się przez obróbkę cieplną ciemnoczerwonych okazów z Tajlandii .

Zobacz też

• Cyrkon (pierwiastek)
• hiacynt (minerał)
• Jöns Jacob Berzelius

Bibliografia

• Leksykon Przyrodniczy Minerały i kamienie szlachetne, Horyzont”, 2002 r.
• K. Maślankiewicz, Kamienie szlachetne, Wyd. Geologiczne, 1982 r.
• N.Sobczak, Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych, Wyd. Alfa, 1986 r.
• C.Hall, Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. Wiedza i Życie, 1996 r.
• W.Schuman, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma –Press”, 2004 r.
• G.G.Gormaz , J.J.Casanovas, Atlas mineralogii, „Wiedza i życie”, 1992 r.