Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.

Morskie Oko

Morskie Oko

Morskie Oko
Przełęcz pod Chłopkiem, widok na Morskie Oko

Przełęcz pod Chłopkiem, widok na Morskie Oko
Państwo   Polska
Powierzchnia 34,93 ha
Wymiary862 × 566 m
Głębokość50,8 m
Objętość 9 935 000
Wysokość lustra1395 m n.p.m.
Rzeki wypływające Rybi Potok
Rodzaj jeziora karowo - morenowe
Położenie na mapie Tatr

Morskie Oko
49°11'49″N 20°04'14″E / 49.19694, 20.07056 Na mapach: 49°11'49″N 20°04'14″E / 49.19694, 20.07056
Widok znad Morskiego Oka
Widok na Morskie Oko ze szlaku przez Świstówkę Roztocką do Doliny Pięciu Stawów
Morskie Oko i Mięguszowieckie Szczyty zimą

Morskie Oko ( słow. Morské oko) – największe jezioro w Tatrach , położone w Dolinie Rybiego Potoku u stóp Mięguszowieckich Szczytów, na wysokości 1395 m n.p.m.

Spis treści

Charakterystyka

Jest to jezioro pochodzenia polodowcowego o charakterze karowo - morenowym . Morskie Oko ma powierzchnię 34,93 ha, długość ok. 862 m, szerokość ok. 566 m, a w najgłębszym miejscu osiąga 50,8 m. Dno zasłane jest przy brzegach głazami, ku środkowi żwirem. Wokół jeziora rosną okazałe limby . Przejrzystość wody wynosi 12 m. Występują wyraźnie oddzielone warstwy wody, tzw. termokliny . Pomiar przeprowadzony 2 sierpnia 1937 wykazał, że dobrze wymieszana przez falowanie górna warstwa wody miała grubość tylko 3 m i temperaturę 12,1 °C. Do głębokości 10 m temperatura spadała prawie o 1 °C/m, od 10 do 20 m dużo mniej (ok. 0,25 °C/m). Poniżej 20 m, aż do dna, temperatura była już stała (ok. 4 °C). Jezioro zamarza w listopadzie, taje w maju–lipcu, jednak istnieją duże różnice w poszczególnych latach. Np. w zimie 1950/51 Morskie Oko zamarzło dopiero w styczniu, a stajało już w marcu.

Morskie Oko dawniej nazywano Rybim Jeziorem lub Rybim Stawem, gdyż należy do nielicznych zarybionych w sposób naturalny jezior tatrzańskich. Żyją w nim pstrągi . Zasilane jest dwoma stałymi potokami: Czarnostawiańskim Potokiem, spływającym kaskadami Czarnostawiańskiej Siklawy oraz Mnichowym Potokiem, tworzącym Dwoistą Siklawę. Do jeziora wpada także kilka cieków okresowych, m.in. z Szerokiego i Marchwicznego Żlebu. Ze stawu wypływa Rybi Potok , rozlewający się w początkowym odcinku w kilka Rybich Stawków: Małe Morskie Oko, Żabie Oko, Małe Żabie Oko.

Otoczenie

Na morenie zamykającej jezioro od północy stoi schronisko PTTK . Położone na wysokości 1405 m n.p.m. należy do najstarszych i najpiękniejszych schronisk tatrzańskich. Nazwane zostało imieniem Stanisława Staszica , który w roku 1805 badał jezioro. Obok, przy końcu drogi, po lewej stronie znajduje się Stare Schronisko, które pierwotnie było wozownią ( 1890 ). Obydwa budynki zostały uznane za zabytkowe. Schronisko stanowi punkt wyjściowy do wycieczek na Rysy , Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem i Szpiglasową Przełęcz .

Powyżej Morskiego Oka, w kierunku południowym znajduje się drugie duże jezioro w Dolinie Rybiego Potoku, Czarny Staw pod Rysami (Czarny Staw nad Morskim Okiem). Ponad tymi dwoma stawami wznoszą się szczyty:

  • od wschodu:
Siedem Granatów , Żabi Szczyt Niżni (2098 m), Żabi Mnich (2146 m), Żabia Lalka (2095 m), Niżnie Rysy (2430 m)
  • od południa i południowego zachodu:
Rysy (2503, w Polsce 2499 m) – najwyższy szczyt Polski, Żabi Koń (2291 m), Żabia Turnia Mięguszowiecka (2336 m), Wołowy Grzbiet , Kazalnica Mięguszowiecka (2159 m), Mięguszowiecki Szczyt Czarny (2410 m), Mięguszowiecki Szczyt Pośredni (2393 m), Mięguszowiecki Szczyt Wielki (2438 m), Cubryna (2376 m), Mnich (2070 m)
  • od zachodu:
Szpiglasowy Wierch (2172 m), Miedziane (2233 m), Opalony Wierch (2115 m)

Historia

Pierwsze wzmianki o Morskim Oku pochodzą z 1575 r. W 1637 r. król Władysław IV nadał prawo użytkowania pastwisk przy Morskim Oku Władysławowi Nowobilskiemu. Własnością prywatną Morskie Oko stało się w 1824 , gdy dobra zakopiańskie wraz z Doliną Rybiego Potoku zakupił od władz austriackich Emanuel Homolacs a po nim Władysław Zamoyski . Od 1933 r. jest własnością państwa polskiego.

Okoliczny teren na przełomie XIX i XX wieku był przedmiotem sporu między Galicją , wchodzącą wówczas w skład austriackiej części Austro-Węgier , a Węgrami. Właściciel sąsiednich terenów po węgierskiej stronie granicy – książę Christian Hohenlohe – uzurpował sobie prawo do terenów zachodnich stoków Żabiego i okolicy Morskiego Oka. Opierał się na niedokładnych dokumentach i wręcz sfałszowanych mapach, podczas gdy Władysław Zamoyski miał na poparcie swoich praw do Morskiego Oka niepodważalne dowody historyczne i prawne. Spór jednakże ciągnął się przez kilkadziesiąt lat i wreszcie zakończył się wyrokiem sądu polubownego w Grazu , przed którym interesy Galicji i hrabiego Zamoyskiego, reprezentował Oswald Balzer . Sąd w 1902 r. przyznał Galicji prawa do spornego terytorium.

Dla turystyki Morskie Oko zostało odkryte już na początku XIX wieku . Pierwsze schronisko, które zostało zbudowane w 1836 r., spłonęło w 1865 r. Kolejne, z 1874 r., które w 1898 r. również spłonęło, pierwotnie służyło za wozownię. W 1902 r. została ukończona droga z Zakopanego – patrz Droga Oswalda Balzera .

Morskie Oko – widok znad Czarnego Stawu
Morskie Oko – widok sprzed schroniska

Obecność w kulturze

Wygrana w procesie o przyznanie Polsce Morskiego Oka została uczczona przez Ludwika Solskiego słowami śpiewanymi na melodię Mazurka Dąbrowskiego :

Jeszcze Polska nie zginęła
Wiwat! Wiwat Plemię lasze
Słuszna sprawa górę wzięła
Morskie Oko nasze

oraz przez Kazimierza Przerwę-Tetmajera , który pisał w swym wierszu:

Pogodne, ciche jak duch, co tonąc w marzeniu
leci w sfery spokojne, burzliwe ominie:
lśni jezioro zamknięte w granitów kotlinie,
jak błyszczący dyjament w stalowym pierścieniu...

Z Morskim Okiem wiąże się wiele góralskich podań i legend. Według jednej z nich nazwa "bezdennego" jeziora w Dolinie Rybiego Potoku wzięła się stąd, że ma ono jakoby podziemne połączenie z Adriatykiem . Dowodem na to było rzekomo wyłowienie z jego wód butelki, a także szkatułki z kosztownościami, które razem ze statkiem poszły na dno morza.

Urok Morskiego Oka inspirował twórczość wielu artystów, zarówno malarzy ( Walery Eljasz-Radzikowski , Leon Wyczółkowski , Stanisław Gałek), jak i poetów ( Maciej Stęczyński , Wincenty Pol , Jadwiga Łuszczewska , Adam Asnyk , Kazimierz Przerwa-Tetmajer , Franciszek Nowicki , Jan Kasprowicz ) czy muzyków ( Zygmunt Noskowski ).

Szlaki turystyczne

– czerwony z Toporowej Cyrhli przez Psią Trawkę , Rówień Waksmundzką , dalej wzdłuż szosy nad Morskie Oko i obok Czarnego Stawu na Rysy .
  • Czas przejścia od Wodogrzmotów Mickiewicza do schroniska nad Morskim Okiem: 1:30 h, ↓ 1:15 h
  • Czas przejścia od schroniska do Czarnego Stawu: 50 min, ↓ 40 min
  • Czas przejścia od schroniska na Rysy: 3:50 h, ↓ 3:10 h
– asfaltowa szosa z parkingu na polanie Palenica Białczańska (niedostępna dla samochodów), łącząca się z czerwonym szlakiem przed Wodogrzmotami Mickiewicza (2:20 h, ↓ 1:55 h)
– czerwony dookoła jeziora (ok. 50 min)
– niebieski przez Świstówkę Roztocką do schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów (2 h, w drugą stronę 1:40 h)
– żółty na Szpiglasową Przełęcz (" Ceprostrada ") (2:15 h, ↓ 1:40 h)

Zobacz też

Bibliografia

  1. Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. . 
  2. Władysław Szafer : Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962. 
  3. Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV. Latchorzew: Trawers, 2007. . 
  4. Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. . 

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Morskie Oko":

Nadciśnienie tętnicze ...

Cieśnina ...

Strzebielino ...

Jura ...

Samuel Johnson ...

Pstrąg tęczowy ...

Jezioro karowe lodowcowym. Mają małą powierzchnię, owalny kształt, strome brzegi i są stosunkowo głębokie. Przykłady Morskie Oko Czarny Staw pod Rysami w Tatrach Wielki Staw Mały Staw Czarny Staw Gąsienicowy . BibliografiaRoman ...

Armia Czerwona ...

Małże ...

Wirki ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Morskie Oko":

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 6) ...

012. Islam (plansza 11) ...

021. Bezżuchwowce i ryby – kręgowce pierwotnie wodne (plansza 27) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie