 Nie znaleziono szukanej frazy! Poniżej znajduje się fraza najbardziej przypominająca szukaną.
Kotlina Panońska
Kotlina Panońska - (55; węg. Kárpát-medence) - wielka równina w środkowej Europie, należąca pod względem geomorfologicznym do systemu alpejsko-karpackiego.
Nazewnictwo geograficzne
Nazewnictwo geograficzne tego wielkiego obszaru jest niejednolite, a nawet sporne. Określa się go jako kotlinę, nizinę, nieckę lub basen, dodając określenia miejscowe związane z Węgrami, Karpatami lub Panonią. Najczęściej spotykane nazwy to "Nizina Węgierska", "Nizina Panońska" i "Basen Karpacki". Przy tym geografowie różnych krajów określają tymi mianami tereny o różnych granicach, łącząc kryteria geomorfologiczne z antropogenicznymi. Wobec tych rozbieżności nazwa "Kotlina Panońska" wydaje się najbardziej neutralna, skoro nie nawiązuje do drażliwych kwestii przynależności państwowej ani narodowej. Z geograficznego punktu widzenia teren ten należy zaś uznać za kotlinę, skoro stanowi w istocie śródgórskie zapadlisko, kolejne w łańcuchu naddunajskich kotlin - tyle tylko, że o ogromnych rozmiarach w porównaniu z Kotliną Tullneńską i Kotliną Wiedeńską. Nazwa ta pozwala również na wyraźne rozróżnienie Kotliny jako całości od poszczególnych jej części.
Geografia
Kotlina Panońska to obszar środkowej Europy ograniczony od zachodu przez Alpy, od północy i wschodu przez Karpaty, a od południa przez Góry Dynarskie - wraz z ich przedgórzami. Stanowi on ogromne tektoniczne zapadlisko między Alpami i Karpatami. W zapadlisku tym w trzeciorzędzie istniało śródlądowe Morze Panońskie, połączone z ówczesnym Morzem Śródziemnym, które pod koniec tej epoki uległo spłyceniu i przekształciło się w tzw. jezioro panońskie. Jezioro to w czwartorzędzie zostało w całości zasypane przez osady rzeczne. Miąższość osadów morskich w okolicy węgierskiego miasta Győr sięga 10 km. Miąższość osadów jeziornych i rzecznych miejscami przekracza kilometr.
Kotlina Panońska dzieli się na trzy wielkie części, z których zachodnia - Mała Nizina Węgierska (węg. Kisalföld) i wschodnia - Wielka Nizina Węgierska (węg. Alföld) stanowią niemal zupełnie płaskie równiny, a centralna - Kraj Zadunajski (węg. Dunántúl) - kompleks wyżyn, wzgórz i niskich gór. W południowej części Kotliny Panońskiej, na południe od Dunaju i Drawy, występują panońskie góry wyspowe - grupa reliktowych pasm gór średnich i niskich oraz wzgórz, nie związanych z żadnym z sąsiednich systemów górskich.
Gleby Kotliny mają w większości pochodzenie rzeczne. W dolinach rzek są to gleby aluwialne, w wyższych partiach stepowe czarnoziemy, występują również gleby eoliczne - lessy i piaski. Na terenach rozległych niegdyś, obecnie osuszonych bagnisk występują gleby bagienne i torfowe. Wszystkie odznaczają się wysoką urodzajnością - z wyjątkiem zasolonych gleb zwanych na Węgrzech szik, występujących na pusztach.
Największą rzeką Kotliny Panońskiej i jej osią hydrograficzną jest Dunaj. Kotlina w całości stanowi jego zlewnię. Dunaj wkracza na teren Kotliny w jej północno-zachodnim narożniku poprzez przełomową Bramę Hainburską, potem płynie na wschód, w kolejnym przełomowym odcinku ("Zakole Dunaju") skręca na południe i przecina niemal całą Kotlinę. Na jej południowym skraju Dunaj skręca na południowy wschód, przyjmuje kilka wielkich dopływów i opuszcza Kotlinę tworząc kolejny przełom - między Karpatami Południowymi a Górami Wschodnioserbskimi, ze słynną Żelazną Bramą. Oprócz Dunaju Kotlinę przecinają dwa jego dopływy dorównujące mu wielkością - Cisa na wschodzie i Sawa na południu, jak również mrowie mniejszych rzek, odwadniających otaczające góry. Zgodnie z nachyleniem powierzchni Kotliny rzeki płyną generalnie na południe i w kierunku jej centrum.
w Kraju Zadunajskim leży największe jezioro Węgier i całej Europy Środkowej - Balaton, na jego przedłużeniu na północny wschód - zanikające jezioro Velence, a na południowy zachód - obszar bagien zwany Małym Balatonem (węg. Kis-Balaton). Jest on reliktem rozległych błot, występujących dawniej na obszarze całej Kotliny Panońskiej, osuszonych przez człowieka w ciągu ostatnich stuleci. Po Balatonie największym jeziorem Kotliny jest bezodpływowe Jezioro Nezyderskie na granicy Austrii i Węgier. Pozostałe jeziora Kotliny mają charakter niewielkich, bezodpływowych jeziorek, często wysychających w okresach suszy, typowych dla stepu.
Klimat Kotliny Panońskiej jest suchy, umiarkowany i kontynentalny. Stanowi specyficzny typ klimatu, zwany panońskim. Kontynentalizm wzrasta z zachodu na wschód, w tym samym kierunku maleje ilość opadów. Mała ilość opadów powoduje okresowe susze, zwłaszcza na Wielkiej Nizinie Węgierskiej.
Pierwotną formacją roślinną Kotliny Panońskiej był step przechodzący w lasostep. W wyniku działalności człowieka formacje te jednak prawie całkowicie zanikły. Dawne stepy stanowią obecnie grunty rolne, zaś lasy (które np. na Węgrzech stanowią tylko 15% powierzchni kraju) przetrwały tylko reliktowo, w wyższych partiach wzgórz.
Inne hasła zawierające informacje o "Kotlina Panońska":
Granit karkonoski
...
Słonecznik (Karkonosze)
...
Podgórze Karkonoskie
...
Kotlina Kamiennogórska
...
Brama Lubawska
...
Sudety Zachodnie
...
Kraina Węgorapy
...
Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski
...
Długosz królewski
...
Piaskowiec
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kotlina Panońska":
203. Ukształtowanie powierzchni Polski (plansza 12)
...
207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 6)
...
Zlodowacenia w Polsce oraz formy polodowcowe (plansza 8)
...
|
