Grupa kobiet w mordwińskich strojach ludowych

Mordwini (Mordwa) to ludność, mówiąca językami ugrofińskimi z grupy języków wołżańskich ; zamieszkuje (w rozrzuconych skupiskach) głównie Federację Rosyjską : autonomiczną republikę Mordowia oraz Tatarstan i obwody: samarski , penzeński , orenburski , niżnonowogrodzki oraz Syberię ; także w Azji Środkowej w Armenii i w USA . W 2003 było około 1 054 000 Mordwinów.

Mordwini z Tatarstanu, zwani „Karataj” lub „Muksza”, mówią obecnie językiem tatarskim z domieszką słów mordwińskich, a Mordwini z okręgu Niżny Nowogród (zwani „Terjukanami” lub „Mordwa”) od XIX w. mówią językiem rosyjskim . Najbardziej wysunięta na zachód i odizolowana grupa Mordwinów Erzja jest nazywana „Szoksza” lub „Szokszo”.

Określenie „Mordwini” jest sztuczne, ponieważ ludność ta składa się z dwóch grup etnicznych: Erzja i Moksza, mówiących dwoma różniącymi się językami (brak jednego języka ogólnonarodowego) i uważających się za dwa odrębne narody. W autonomicznej Republice Mordwa zamieszkuje mniej niż 1/3 ogólnej liczby Mordwinów. Językami urzędowymi w republice, obok rosyjskiego , są dwa języki mordwińskie: język erzja i język moksza . Stały się one językami literackimi dopiero na początku XIX w. , kiedy pojawiły się pierwsze prawosławne teksty religijne w tych językach. Większy rozwój literatury mordwińskiej nastąpił po I wojnie światowej . Wraz z rozwojem oświaty w ZSRR , nastąpiło jednak wypieranie języków mordwińskich przez język rosyjski, szczególnie od lat 1950. Narodowym dziełem epickim literatury mordwińskiej jest Mastorava, (Matka Ziemia), zbiór ustnych przekazów, zebranych i opublikowanych przez A. M. Szaronowa w 1994 . Współcześnie wydawane są następujące publikacje w językach mordwińskich:

• Czilisema (dla dzieci)
• Erzjan prawda (czasopismo)
• Moksza (pismo literacko-kulturalne)
• Mokszen prawda (czasopismo)
• Sjatko (pismo literacko-kulturalne)
• Jakster Tjasztenia (dla dzieci)

Mitologia

Erzja

Purgine — bóg piorunów, z bałtyckiego Perkun .

Znani Mordwini

• Michaił Piotrowicz Dewjatajew, bohater II wojny światowej , który uciekł samolotem z hitlerowskiego obozu jenieckiego w Peenemunde
• Nikon (patriarcha Moskwy)
• Stiepan Erzja (właściwie: Stiepan Niefiedow 1876 - 1959), rzeźbiarz

Linki zewnętrzne

• Info-RM (w języku moksza)
• Info-RM (w języku erzja)